Nieuwscheckers Leiden richten zich op software en gezondheid

Is er dan wellicht simpelweg niet genoeg aanbod van nepnieuws in Nederland om Nieuwscheckers (het project dat Facebook-berichten op waarheid controleert) gaande te houden? Ondanks beweringen van het tegendeel door minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) blijkt het met ontwrichtend nepnieuws in Nederland keer op keer mee te vallen.

Burger: “Nee, er is werk genoeg. En het werk ligt bovendien niet stil: hoewel we niet meer via Facebook meldingen van nepnieuws ontvangen van gebruikers, factchecken we nog steeds regelmatig berichten die daar worden gedeeld en door exploitanten van deze berichten worden gepusht. Het meeste wat we checken in dat genre is commercieel, een kleiner deel politiek.”

De financiële bijdrage die Facebook leverde aan het Nieuwscheckers-project is met de opschorting van de samenwerking opgedroogd.

“We verdienden geld met de samenwerking met Facebook, waardoor we redacteuren konden aannemen en Nieuwscheckers konden uitbouwen tot een serieuzer, meer omvattend factcheckproject. Dat valt nu helaas weg. We denken dat het checken van onjuiste informatie die op sociale media als Facebook circuleert van maatschappelijk belang is. Dat is bovendien iets dat andere media niet of nauwelijks doen”, aldus Burger.

Software
De veelbelovende software die een deel van het factchecken zou kunnen automatiseren, “is grotendeels toekomstmuziek”, aldus Burger. Hij verwijst naar Claimbuster, een soortgelijk gereedschap dat uitspraken in het Engels kan controleren.

Burger: “Ik heb daar net Trumps State of the Union ingegooid, en dan zie je dat het er inderdaad binnen een paar seconden beweringen er uithaalt ‘als het meest het checken waard’”. Het gaat dan om claims over miljoenen nieuwe banen die Trump op zijn conto schrijft en opmerkingen over belastingverlagingen en hun effecten voor het bedrijfsleven en gezinnen.

De eerste experimenten met robotjournalistiek van onder meer Reuters en het Britse persbureau Press Association zijn ook het meest succesvol als het kwantificeerbare en vaststaande data betreffen, zoals economische of sportstatistieken.

Burger wijst erop dat er wel een Nederlandstalig werkend prototype bestaat, Factrank. “Dat willen we graag helpen verbeteren”, stelt hij.

Gezondheid
Nieuwscheckers heeft eind vorig jaar gezondheidsredacteur Nadine Peels aangetrokken, omdat juist rond het thema gezondheid veel nepnieuws rondgaat. “We wilden als eerste daarin investeren omdat er erg veel onjuiste berichten zijn op dit gebied en omdat we gezondheid belangrijker vinden dan bijvoorbeeld entertainmentnieuws”, aldus Burger.

Facebook en clickbait-sites verdienen aan nieuws over wondermiddelen in de behandeling van ernstige ziektes of aandacht voor buitenissige huismiddeltjes. Maar ook reguliere media en onderzoeksinstituten zijn ook niet altijd betrouwbaar in hun berichtgeving over zulk gezondheidsnieuws en verdienen een kritische controle, aldus Burger.