mgm nvj maart

— vrijdag 1 november 2019, 14:30 | 4 reacties, praat mee

Analyse: Wat betekent de winst van freelancers in de rechtszaak tegen DPG Media?

Analyse: Wat betekent de winst van freelancers in de rechtszaak tegen DPG Media?
© Foto: ANP XTRA / Roos Koole

Zichtbaar zenuwachtig schuiven Britt van Uem en Ruud Rogier op 3 april van dit jaar aan in de zittingzaal van de Amsterdamse rechtbank. In twee losse zaken, die vanwege de vele overeenkomsten tegelijkertijd worden behandeld, dagen de journalist en fotograaf die dag DPG Media (toen nog bekend onder de naam de Persgroep) voor de rechter. Laatste wijziging: 6 november 2019, 10:58

Volgens de twee freelancers betaalt de uitgeverij hen te weinig voor hun bijdragen aan diens regionale kranten: in het geval van Rogier is dat 42 euro voor een foto, Van Uem moet het stellen met 13,4 cent per gepubliceerd woord. Brabants Dagblad-fotograaf Rogier eist 150 euro per foto, Tubantia-freelancer Van Uem vindt dat ze 49 cent per woord zou moeten krijgen.

Tarieven te laag
“Het was nooit een vetpot, maar er viel altijd wel te onderhandelen”, leest Rogier, fotojournalist voor het Brabants Dagblad, geëmotioneerd voor in de rechtszaal. “Het volume aan opdrachten was altijd groot. Na de overname van uitgeverij Wegener door de Persgroep ging het tarief omlaag van 52 euro per foto naar 42 euro.” Van Uem enkele minuten daarvoor en net zo geëmotioneerd als Rogier: “Ik weiger te werken voor een krant die 15 euro per uur een eerlijke vergoeding vindt.”

DPG Media vuurt fel terug. “Rogier en Van Uem wensen van hun werk te kunnen leven”, leest een van de twee advocaten van de uitgeverij verhit voor. “Maar dat wil niet zeggen dat ze dat kunnen claimen. Ze zijn ondernemers en moeten zelf een portfolio zien op te bouwen.”

De DPG Media-advocaat vervolgt zijn betoog met: “Iedereen zou best meer geld willen. Maar dat is nog geen reden om meer geld te eisen.” En nog weer later: “De Persgroep moet iedere cent die het verdient investeren in het bedrijf. Het is daardoor logisch dat de Persgroep scherp moet ondernemen. En scherp moet zijn op inkoop. Dat is iets anders dan freelancers afknijpen.”

En toch zijn de tarieven die DPG Media aan Van Uem en Rogier betaalde te laag, oordeelt de rechtbank in Amsterdam op 1 november, nadat de uitspraak in beide zaken twee keer eerder werd aangehouden. Het voor de freelancers verlossende woord: de vergoeding van 497,38 euro die Britt van Uem kreeg voor negen artikelen van in totaal 3.826 woorden én de vergoeding van 42 euro die Rogier kreeg voor het leveren van een foto moest hoger zijn.

Van Uem: van 13,4 naar 21 cent per woord
Wat in het geval van Van Uem de doorslag geeft, is dat zij samen met advocaat Otto Volgenant aantoont dat de vergoeding die DPG Media betaalt niet in verhouding staat tot de tijd die een freelancer kwijt is aan het schrijven van een artikel. Met een vergoeding van 13,4 cent per woord, een gemiddelde van 425 woorden per artikel en een tijdsinvestering van vier uur per verhaal, komt ze uit op een uurvergoeding van nog geen 15 euro per uur (14,23 om precies te zijn). Dat ligt lager dan het minimumtarief voor zzp’ers van 16 euro waar nu over gesproken wordt, maar dat volgens velen nog steeds te laag is.

DPG Media stelt in zijn verweer dat Van Uem wel erg lang doet over een verhaal, iets wat Tubantia-hoofdredacteur Martha Riemsma eerder ook al verkondigde. 2,5 uur zou volgens de uitgeverij genoeg moeten zijn, wat Van Uem een uurvergoeding van 22,78 euro zou opleveren. De rechter gaat daar niet in mee en komt in het midden uit: artikelen zoals Van Uem die voor Tubantia maakte, zouden minstens drie uur kosten om te produceren.

De rechtbank vindt een vergoeding van 800 euro voor de negen artikelen van Van Uem billijk, ook vanwege de vergaande exploitatierechten die DPG Media claimt. De uitgeverij eigent zich het recht toe artikelen van freelancers onbeperkt te kunnen hergebruiken binnen eigen uitgaven (en heeft daarvoor enkele jaren geleden het basistarief voor regionale kranten verhoogt van 12 naar 13,4 cent per woord) én wil de artikelen ook kunnen doorverkopen aan derden. Van Uem zou niet 13,4 cent per woord moeten verdienen, maar 21 cent per woord.

In de praktijk betekent dat dat DPG Media voor de negen artikelen waar Van Uem een zaak voor aanspande 302,62 euro extra moet betalen.

Rogier: van 42 naar 65 euro per foto
Ook voor de foto’s van Rogier moet het tarief omhoog, aldus de kantonrechter. Hangijzer is het feit dat de tariefafspraken die DPG Media hanteert ertoe leiden dat Rogier verschillende beloningen kan krijgen voor vrijwel dezelfde werkzaamheden. Reist de fotograaf naar een nieuwswaardige gebeurtenis en kiest DPG Media ervoor één van zijn geleverde foto’s te plaatsen, dan ontvangt hij 42 euro. Plaatst DPG Media-krant Brabants Dagblad twee of zelfs drie foto’s van dezelfde klus, dan levert dat Rogier respectievelijk 63 of 84 euro op. Terwijl de hoeveelheid werk vrijwel hetzelfde blijft.

DPG Media vindt dat logisch, zo beschrijft het vonnis. De uitgeverij betaalt om het werk van Rogier te mogen exploiteren en betaalt daarvoor per foto en niet per klus. Dat klopt wat de Auteurswet betreft wel, vindt de rechtbank, maar wringt toch. Zeker wanneer de uitgeverij maar één foto koopt. In dat geval staat de beloning niet in verhouding tot de inspanning van Rogier. Kortom: de vergoeding voor exploitatie moet omhoog. Van 42 euro naar 65 euro bij de eerste foto. DPG Media moet Rogier dus 23 euro extra betalen voor zijn geleverde foto’s.

In de praktijk betekent dat dat DPG Media voor de 13 foto’s waarvoor Rogier zijn rechtszaak aanspande de fotograaf in totaal 299 euro extra moet betalen. Hoger beroep is in beide zaken overigens geen optie: bij civiel recht kan dat alleen als het gevorderde bedrag onder de 1750 euro blijft.

Historische overwinning
De overwinning van Van Uem en Rogier is een historische. Hoewel Van Uem niet de geëiste 49 cent per woord krijgt en Rogier ook niet zijn gewenste 150 euro per foto (eisen die gelet op vergoedingen bij andere media aan de hoge kant waren), is het in Nederland niet eerder voorkomen dat freelancers een dergelijke zaak van een grote mediapartij hebben gewonnen. Van Uem is er, gevraagd naar een reactie, “stil van”.

“Ik kan het nog niet echt geloven. Dit was nodig. En de uitspraak is rechtvaardig. Al vrees ik dat ik in de journalistiek nu niet meer aan de bak kom.” De journalist heeft haar werkzaamheden voor DPG Media inmiddels gestaakt. Ook Rogier werkt niet meer voor DPG Media. De uitgeverij laat bij monde van zakelijk directeur Bart Verkade weten “te gaan onderzoeken op welke manier dit vonnis van invloed zou kunnen zijn op de werkwijze bij onze regionale media”.

Voor toekomstig werk van Rogier en Van Uem heeft de uitspraak dus geen gevolgen. De aanvullende vergoedingen die zij krijgen gelden alleen voor eerder verricht werk. Een algemene verhoging van de tarieven bij DPG Media zit er ook niet direct in. De uitspraak van de kantonrechter geldt alleen voor Van Uem en Rogier. Freelance (foto)journalisten van de regionale dagbladen van DPG Media die net als Van Uem en Rogier menen dat zij recht hebben op een hogere vergoeding, moeten daar zelf een rechtszaak voor aanspannen.

Zulke individuele zaken kunnen DPG Media duur komen te staan, vooral wanneer de uitgeverij net als bij de zaken van Rogier en Van Uem ook wordt veroordeeld tot het betalen van de proceskosten. Nu er jurisprudentie ligt die freelancers in het gelijk heeft gesteld, vergroot dat de kansen voor freelancers om soortgelijke zaken te winnen (al kan een rechter altijd anders beslissen dan zijn voorganger). Daarnaast is het ook mogelijk dat een belangenvereniging er met deze jurisprudentie in de hand voor kiest een zaak namens meerdere freelancers te gaan voeren.

Voor DPG Media, dat naar eigen zeggen vierduizend tot vijfduizend freelance (foto)journalisten voor zijn regionale kranten heeft werken, een potentiële strop van monsterlijke proporties. Als de uitgeverij zich die wil besparen, is een verhoging van de basistarieven voor werk voor regionale kranten misschien wel de beste uitweg.

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

4 reacties

Irene, 1 november 2019, 17:51

Ik vrees een pyrrusoverwinning. Dit betekent zoals gezegd een strop van monsterlijke proporties terwijl de winstgevendheid van regionale journalistiek zwaar onder druk staat. Dat kan zomaar het einde betekenen voor noodlijdende edities waar uiteindelijk freelancers maar ook de vaste bezetting in de regio de dupe van zijn.

Ruud Rogier, 3 november 2019, 07:41

Als ik kijk naar de winst die DPG media maakt (€ 100 miljoen in 2018) is de vrees voor een Pyrrusoverwinning niet nodig. Zie het als een investering van DPG om het aanbod van beeld en tekst te waarborgen. Als DPG media zijn regionale titels een voortbestaan wil garanderen zal hiervoor een investering nodig zijn. Ook freelancers zijn ondernemers en zullen kritisch moeten zijn naar opdrachtgevers toe. Zonder meer akkoord gaan met aangeboden werk tegen absurd lage vergoeding en slechte voorwaarden past niet bij goed ondernemerschap. Een billijke vergoeding voor het geleverde werk hoeft niet de ondergang te betekenen van de regionale titels van DPG media. Fotojournalistiek heeft een prijs.

Ruud Rogier

Irene, 3 november 2019, 18:03

Maar die 120 miljoen winst komt natuurlijk niet rechtstreeks vanuit de regionale media. De Persgroep is een enorm groot bedrijf met heel veel titels als Volkskrant, Independer, QMusic, die waarschijnlijk allemaal beter renderen. Het is niet fair om te verwachten dat daarmee de noodlijdende regiotitels gefinancierd gaan worden en dat is ook niet toekomstvast. Het grote probleem is dat regionale journalistiek vandaag de dag heel moeilijk rendabel te maken is. Kijk alleen maar naar de vele huis-aan-huistitels die de afgelopen maanden stilletjes uit de markt zijn gehaald of samengevoegd. Ik begrijp de gevoelens van freelancers, maar met deze uitkomst is de Persgroep enorm voor het blok gezet. Het is te hopen dat de NVJ een constructievere houding richting de persgroep aan gaat nemen in de vervolgonderhandelingen, want met een volgende bezuinigingsronde in deze sector is geen freelancer geholpen (en de vaste redacteuren en lezers al helemaal niet).

Irene, 3 november 2019, 18:03

Maar die 120 miljoen winst komt natuurlijk niet rechtstreeks vanuit de regionale media. De Persgroep is een enorm groot bedrijf met heel veel titels als Volkskrant, Independer, QMusic, die waarschijnlijk allemaal beter renderen. Het is niet fair om te verwachten dat daarmee de noodlijdende regiotitels gefinancierd gaan worden en dat is ook niet toekomstvast. Het grote probleem is dat regionale journalistiek vandaag de dag heel moeilijk rendabel te maken is. Kijk alleen maar naar de vele huis-aan-huistitels die de afgelopen maanden stilletjes uit de markt zijn gehaald of samengevoegd. Ik begrijp de gevoelens van freelancers, maar met deze uitkomst is de Persgroep enorm voor het blok gezet. Het is te hopen dat de NVJ een constructievere houding richting de persgroep aan gaat nemen in de vervolgonderhandelingen, want met een volgende bezuinigingsronde in deze sector is geen freelancer geholpen (en ook de vaste redactie niet).

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.