Freelancers Van Uem en Rogier eisen hogere vergoedingen van de Persgroep

“Het werk dat ik voor de regionale kranten maak is maatschappelijk net zo van belang als het werk van mijn collega’s voor landelijke media.” Geëmotioneerd leest freelance journalist Britt van Uem haar verklaring voor in de rechtbank van Amsterdam. Samen met freelance fotojournalist Ruud Rogier daagde ze woensdag 3 april de Persgroep voor de rechter. Inzet: een hogere vergoeding voor (foto)journalisten die voor de regionale kranten van de uitgeverij werken. “Ik weiger te werken voor een krant die 15 euro per uur een eerlijke vergoeding vindt.”

Van Uem en Rogier hekelen de manier waarop de Persgroep met regionale freelancers omgaat. “Vroeger kon je een foto waar je bij het Brabants Dagblad 60 euro voor kreeg nog rendabel maken door hem aan andere media te verkopen”, aldus Rogier. “Maar onder de voorwaarden van de Persgroep mag je foto’s tot een week na levering niet meer zelf doorverkopen. Aangezien ook de tarieven alleen maar dalen is een boterham verdienen steeds moeilijker. Ik heb al moeten overstappen naar minder professionele apparatuur om rond te kunnen komen.”

14 euro per uur

De oplossing volgens de freelancers: een hoger tarief. Omdat onderhandelen met de Persgroep volgens hen niet goed mogelijk is, vragen ze de rechter om hulp. “Een freelancer met ervaring zou minstens 60 euro per uur moeten krijgen”, rekent Otto Volgenant, de advocaat van beide freelancers voor. Volgenant: “Reken je de tarieven van woordprijs of fotoprijs om naar een uurprijs, dan komt Rogier uit op 15 tot 18 euro per uur. En Van Uem komt uit op 14 euro per uur.”

Het tarief dat de Persgroep in de basis aan regionale freelancers betaalt zou volgens Volgenant omhoog moeten van 13,4 cent per woord naar 49 cent, en van 42 euro per foto naar 150 euro. De freelancers redeneren dat dat best kan. De Persgroep behaalde in 2018 naar eigen zeggen ‘een gezonde groei’ en boekte een Ebitda van 130 miljoen euro.

Ondernemen

Freelance journalisten zijn ondernemers, benadrukken de advocaten van de Persgroep meerdere keren. En moeten daar ook naar handelen. Van Uem en Rogier stellen op hun beurt dat er weinig te ondernemen valt voor freelancers die voor de Persgroep werken, omdat er weinig tot geen ruimte is voor onderhandeling. Ze stellen dat de uitgeverij een machtspositie heeft in de regio’s waarin de Persgroep actief is. “Per regio is er maar één uitgever die regionale dagbladen uitbrengt”, aldus Volgenant. “In de praktijk kunnen freelancers niet bij andere regionale uitgevers werken. In de voorwaarden van de Persgroep wordt ook een zekere exclusiviteit gevraagd.”

Die exclusiviteit bedraagt bij de regionale kranten van de Persgroep zeven dagen. In die periode mogen (foto)journalisten hun werk niet elders opnieuw verkopen. “We begrijpen dat fotografen hun werk op meerdere plekken willen verkopen”, stelt Bart Verkade, zakelijk directeur van de Persgroep. “Maar de ideeën voor foto’s worden bijna altijd geboren op de redactie. Dan zou het vreemd zijn als fotografen op dezelfde dag een foto mogen verkopen aan een directe concurrent van ons.” de Persgroep-advocaten vatten samen: “Iedereen zou best meer geld willen. Maar dat is nog geen recht om meer geld te eisen.”

84 miljoen euro

Hoewel Rogier en Van Uem ieder op zich een zaak aanspanden tegen de Persgroep, worden de twee zaken samen behandeld. Volgenant stelt dat een verhoging van het tarief naar het gevraagde niveau voor zowel Rogier als Van Uem eenmalig 1400 euro extra zou opleveren. De Persgroep stelt in zijn verweer dat de zaak veel groter is. Een verhoging van het basistarief voor de twee freelancers zou ertoe kunnen leiden dat álle voor de Persgroep werkzame regionale freelancers dezelfde verhoging willen. Een potentiële kostenpost van 84 miljoen euro.

“Voor de NVJ is deze rechtszaak een loterij zonder nieten”, stellen de twee advocaten van de Persgroep. Ze zien de zaak als onderdeel van de lobby van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ), al speelt deze woensdag echter geen officiële rol in de zaak. “Bij winst kan de vlag uit en kunnen freelancers soortgelijke zaken aanspannen. Bij verlies kan de NVJ naar de politiek stappen en zeggen dat de wet Auteurscontractenrecht (die makers moet beschermen, red.) niet werkt.”

Gezamenlijk probleem

Een van de belangrijkst bezwaren die Van Uem en Rogier aandragen in de rechtszaal is het verschil in vergoeding tussen hun regionale werk en dat van freelancers die voor landelijke media actief zijn. De Persgroep betaalt voor artikelen voor landelijke media media aanzienlijk meer. Van Uem en Rogier stellen dat de vergoeding gelijk zou moeten zijn omdat het werk hetzelfde is. De Persgroep stelt dat met werk in regionale kranten minder te verdienen is vanwege het kleinere verspreidingsgebied. En dat de lagere vergoedingen daarvan het gevolg zijn.

“Nieuwsuitgevers en freelancers hebben een gemeenschappelijk probleem”, stellen de advocaten van de Persgroep. “Het publiek is steeds minder bereid te betalen voor nieuws. Op internet zijn nieuws en beeld vaak gratis en in overvloed beschikbaar.” Papieren abonnementen lopen terug en online zijn het internetbedrijven als Google en Facebook die de advertentiemarkt beheersen. “Uitgevers en freelancers zitten in hetzelfde schuitje. Maar niemand is verplicht met dat schuitje mee te varen.”

De rechter doet over zes weken, op 17 mei, uitspraak.

Nick deed voor Villamedia van zijn eigen Twitter-account verslag vanuit de rechtszaal. Je kunt zijn tweet hier teruglezen.