Europees Parlement wil betere bescherming voor journalisten tegen strategische rechtszaken
Het Europees Parlement wil maatregelen treffen die het lastiger maken om journalisten te hinderen met strategische rechtszaken. Volgens het parlement ondermijnen zogenoemde Strategic Lawsuits Against Public Participation (SLAPPS) de waarden van de Europese Unie en het rechtssysteem in de EU.
SLAPPS zijn volgens het parlement lichtzinnige juridische vorderingen die zijn gebaseerd op overdreven en vaak onterechte aanklachten, bedoeld om te intimideren en hun doelwitten in diskrediet te brengen. Het uiteindelijke doel van zulke SLAPPS is kritische geluiden het zwijgen op te leggen, stelt het Europees Parlement.
In een rapport dat met een ruime meerderheid werd aangenomen, stellen leden van het Europees Parlement een set maatregelen voor. Deze moeten niet alleen journalisten beschermen tegen rechtszaken die gericht zijn op hinder en intimidatie, maar ook non-gouvernementele organisaties.
Zes maatregelen
In het rapport worden zes maatregelen genoemd, die de Europese Commissie volgens het Europees Parlement zou moeten implementeren. Allereerst moet er een EU-richtlijn komen tegen SLAPPS, waarin minimumstandaarden worden vastgesteld voor de bescherming van slachtoffers. Ook zou misbruik van anti-SLAPP maatregelen moet worden voorkomen en bestraft.
Daarnaast pleit het Europees Parlement voor een juridisch kader in de aanstaande Europese wetgeving inzake mediavrijheid. De Europese Commissie doet op dit moment onderzoek naar de mogelijkheden van zo’n wet, die in 2022 aangenomen zou moeten worden. Het Parlement wil ook dat er regels komen om rechtszaken vroegtijdig te verwerpen zodat misbruik van het procesrecht snel gestopt kan worden. Zulke verwerpingen zouden op basis van objectieve criteria moeten plaatsvinden.
Ook wil het Europees Parlement dat er waarborgen komen tegen rechtszaken die strafrechtelijke en civiele aanklachten combineren (zogenoemde ‘gecombineerde SLAPPs’). Daarnaast moet er een EU-fonds komen voor de bescherming van slachtoffers van SLAPPs en hun gezinnen. Het Parlement wil ook dat er regels komen die het zogenoemde ‘forumshopping’ en ‘smaadtoerisme’ moeten voorkomen. Daarbij kiezen eisers ervoor om hun klacht neer te leggen in het meest voordelige rechtsgebied. Meer bij de NVJ
Lees ook:
‘Meer aandacht voor media in discussie over stand Europese rechtsstaat’ (23 september 2021)
Europese Commissie vormt adviesgroep voor Europese anti-SLAPP-wetgeving (17 december 2020)
Europese Commissie presenteert actieplan met ruime aandacht voor de journalistiek (3 december 2020)
Praat mee