Kabinet maakt 20 miljoen euro vrij voor onderzoeksjournalistiek

“De uitdagingen voor de journalistiek en mediabedrijven zijn enorm, op landelijk, regionaal en lokaal niveau. Grote internationale bedrijven domineren de markt wereldwijd en informatie is vaak direct gratis digitaal toegankelijk. Ruimte voor onafhankelijke onderzoeksjournalistiek en een stevige publieke omroep op alle schaalniveaus is hierdoor niet langer vanzelfsprekend, maar wel nodig vanwege het veranderende medialandschap. Daar willen we aan bijdragen in de komende jaren.” zo valt te lezen in het regeerakkoord [.doc].

Daarbij komen vier punten aan bod. De partijen willen werken “aan voldoende onafhankelijk journalistiek op lokaal en regionaal niveau. Samenwerking (publiek en privaat) op lokaal en regionaal niveau wordt bevorderd. In het verleden zorgde dat nog wel eens voor problemen.  De realisatie van regiovensters op de kanalen van de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) wordt als voorbeeld gegeven.

Verder is er volgens het regeerakkoord de afgelopen periode “een belangrijke stap gezet in de vorming van de Regionale Publieke Omroep (RPO). Ook al kwam deze week nog het bericht dat de RPO nog een goed doordachte toekomstvisie nodig heeft. Op lokaal niveau stelt het kabinet dat er steeds meer streekomroepen worden gevormd. “Omdat dit bijdraagt aan de professionalisering, beraadt het kabinet zich op de wijze van organisatie en financiering van de lokale omroepen.”

Dat is volgens critici niet voldoende.

Ik had na jaren van bezuinigingen op de publieke omroepen, graag extra geld gezien. De lokale en regionale journalistiek staat onder druk.

— Raymond Merkx (@raymondmerkx) October 10, 2017

Eerder vroegen de Stichting Nederlandse Lokale Publieke Omroepen (NLPO) en de Organisatie van Lokale Omroepen in Nederland (OLON) al om extra geld. Dat lijkt er niet in te zitten.

Voor onderzoeksjournalistiek wordt dus wel tot en met 2021 elk jaar vijf miljoen euro vrijgemaakt. “Deze vorm van journalistiek staat onder druk, maar is van vitaal belang voor de controlerende taak die de journalistiek heeft. Daarbij acht het kabinet de interne ombudsfunctie van groot belang.”

Ook is er aandacht voor persvrijheid in het buitenland. Omdat persvrijheid in steeds meer landen onder druk staat blijft Nederland zich inspannen om bedreigde journalisten in het buitenland te beschermen.

De journalistenvereniging NVJ is blij met het geld dat voor onderzoeksjournalistiek wordt vrijgemaakt. De stevige rol die de publieke omroep wordt toebedeeld is eveneens positief, stelt de bond. “Wel is het de vraag wie bepaalt wat onderzoeksjournalistiek is en waar het geld echt naar toegaat. We hopen dat dit ruim wordt uitgelegd”, aldus algemeen secretaris Thomas Bruning.  Ook is de NVJ positief over de aandacht voor journalistiek in de regio. “Maar wel hadden we ook hier liever extra geld gezien, in plaats van alleen maar woorden over het belang van lokale en regionale journalistiek.”

De verhoging van het lage btw-tarief van 6 naar 9 procent is minder goed nieuws, vindt de NVJ. Dat raakt de commerciële media. “Dit vraagt om een uitzondering voor de media-sector door toepassing van het 0-tarief voor de digitale- en printmedia”, aldus Bruning.

Shula Rijxman, voorzitter raad van bestuur van de NPO, is eveneens tevreden over de kabinetsplannen. “Het kabinet schrijft dat een ‘stevige publieke omroep niet vanzelfsprekend is maar wel nodig vanwege het veranderde medialandschap’. We kijken er dan ook naar uit om met de nieuwe bewindspersoon constructief samen te werken hoe we, in deze tijd van globalisering van het medialandschap, onafhankelijke programma’s van Nederlandse bodem onder de aandacht kunnen blijven brengen van de Nederlandse bevolking.”