Rollebollend de toekomst tegemoet

De enige constante factor binnen de Telegraaf Media Groep (TMG) is de omzet- en oplageontwikkeling. Het is een gestage lijn naar beneden. In 2014 was de omzet nog 514,9 miljoen euro. Dat was 27,5 miljoen minder dan het jaar daarvoor.

De oplagen van de regionale kranten van de Holland Media Combinatie (Haarlems Dagblad, Noordhollands Dagblad, Leidsch Dagblad en De Gooi- en Eemlander) en het vlaggenschip De Telegraaf bleven ook dalen. Gezamenlijk 2,3 procent. En dat ondanks dat De Telegraaf overging naar tabloid en er een marketingcampagne van miljoenen euro’s op werd losgelaten.

Dus alle reden voor het bedrijf om de problemen aan te pakken. De nieuwe topman Geert-Jan van der Snoek verwoordde het in maart  in een toelichting op de jaarcijfers als volgt: ‘De resultaten van 2014 en onze bevindingen tonen aan dat onze organisatie tempo moet maken om zich aan te passen aan het snel veranderende mediagebruik. Bij vrijwel alle bedrijfsonderdelen zijn de directieteams gewisseld. Met die nieuwe directieteams zijn plannen in uitvoering die gestalte geven aan de in december aangekondigde koers: focus op het kernbedrijf en de hoofdmerken. Onze kernactiviteit, het creëren en vermarkten van content, is onze kracht en daarop is onze focus voor de toekomst gericht. Voor de niet-kernactiviteiten zijn we bezig de toekomst te bepalen.’

Punt is wel dat Van der Snoek de vierde topman in vier jaar is bij TMG. En elke nieuwe baas had zo zijn eigen plannen, die voordat ze goed en wel waren uitgevoerd alweer werden vervangen door nieuwe voornemens. In dezelfde toelichting aan de aandeelhouders zegt Van der Snoek lang te willen blijven bij TMG. Dat is op zich al nieuws. Bij zijn vorige werkgever, de NDC, vertrok hij na krap één jaar en nam ook nog eens een trits managers mee naar TMG. De organisatie in het Noorden boos en in verwarring achterlatend.

Maar deze keer is Van der Snoek dus een zekerheidje voor de komende jaren. En iemand die meteen van zich laat horen. Direct na zijn komst vloog er een hele stoet managers uit. Bij de regionale dagbladen van Holland Media Combinatie (HMC) sneuvelde onder andere directeur Tim Klein. Hij werd direct vervangen door Gert Jan Oelderik en Ferdy Demmers.

Wie opvallend genoeg nog steeds niet is vervangen, is de hoofdredacteur van de dagbladen. Al weer zo’n anderhalf jaar geleden vertrok Mike Ackermans. De adjunct-hoofdredacteuren Gerben Van ’t Hek, Peter Hovestad en Hugo Schneider nemen sindsdien waar.

‘En dat doen ze heel goed’, constateert Peter Schat, voorzitter van de redactieraad van de regionale kranten van TMG. Wat de redactie betreft, wordt Hovestad de nieuwe voorman. Alleen op die uitspraak van de redactie is door de directie nog nooit formeel gereageerd. De redactie heeft inmiddels weinig haast met de formalisering. Er zijn urgentere kwesties.

Bijvoorbeeld de vraag wat te doen met Dichtbij.nl. De HMC bestaat sinds vorig jaar uit drie onderdelen: de dagbladen, 80 huis-aan-huisbladtitels en het landelijke digitale hyperlokale platform Dichtbij.nl. In de gebieden waar de printtitels uitkomen (Noord-Holland en delen van Zuid-Holland, Utrecht en Flevoland) zijn de redacties vorig jaar samengevoegd en verschijnen de huis-aan-huiskranten onder de naam Dichtbij.

Na de laatste vertrekronde in maart levert dat een redactie op van 195 fte voor de dagbladen en 45 fte voor de lokale media. Die samen één redactie vormen. Uniek in Nederland. Alleen dat is formeel weer net niet helemaal goed geregeld. Het ziet er nu naar uit dat de huis-aan-huisblad-redacteuren naar de dagblad-CAO gaan en onder het redactiestatuut komen te vallen.

En om het nog ingewikkelder te maken, heeft Van der Snoek besloten dat Dichtbij weer uit het bedrijf moet worden gesneden. Waarom en wat er dan mee gebeurt, is niemand duidelijk. Ook heeft de nieuwe directie bedacht dat de lokale dagbladen weer eigen hoofd­redacteuren krijgen, die rechtstreeks rapporteren aan de directie. Klein probleem; de redacties van Haarlem, Alkmaar, Leiden en Hilversum vormen sinds een jaar of vijftien juist één geheel. En hebben een jaar of zeven geleden afscheid genomen van hoofdredacteuren per titel. Een proces dat lang heeft geduurd, veel efficiencywinst heeft opgeleverd en bovendien in het redactiestatuut ligt verankerd.

Bij de NVJ is Arthur Maandag, tijdelijk als secretaris verantwoordelijk voor het TMG/HMC-dossier, helder in zijn mening: ‘Wat de directie nu wil, kan niet, het mag niet en dus gebeurt het niet. Voor welk probleem is dit een oplossing? Het ligt principieel, want het gaat om respect voor het redactiestatuut. En nou net op zo’n punt kun je geen compromissen sluiten.’

Schat: ‘We zijn het eens met de directie als het gaat om wat ze willen: de titels centraal stellen. Maar we zijn het oneens over de manier waarop. Het is tegen het statuut en ook nog eens onwerkbaar als de lokale hoofdredacteuren rechtstreeks aan de directie rapporteren. Wij denken bovendien dat het niet nodig is. De titels kunnen prima worden versterkt binnen de huidige structuur.’ Schat en Maandag hopen dat de directie bijdraait. Wat hen betreft is het een gang naar de rechter waard om de zaak te beslechten.

Maandag is sowieso nog niet erg onder de indruk van de nieuwe HMC-top: ‘Zeker, ze stralen ambitie uit en dat is positief. Maar het zijn heel veel mooie woorden. Woorden waar je op zich niet tegen kunt zijn, maar ik heb nog niets concreets gezien.’

Schat is positiever. ‘Deze directie luistert. We zitten in het hele bedrijf in werkgroepen bij elkaar om te kijken wat we snel aan verbeteringen kunnen doorvoeren en of er nieuwe verdienkansen zijn. Dat geeft vertrouwen en energie voor de toekomst. Bovendien geloven wij er in dat als we dag- en weekbladen in één hand hebben, we op de beste manier ons publiek kunnen bedienen.’

Bij de regionale bladen zijn de werkgroepen al aan de gang. Bij De Telegraaf zelf nog niet, vertelde Van der Snoek op 11 maart aan de aandeelhouders. Maar voor de zomer moet zo’n proces wel zijn afgerond, liet hij er op volgen.

Dus ook daar vaart maken. Wim Hoogland, ­voorzitter van de redactieraad van De Telegraaf, heeft er eind maart nog niets van gemerkt. ‘Ik heb weinig te melden’, zegt hij. ‘Er liggen hier geen concrete voorstellen voor veranderingen.’ En van werkgroepen die verdienkansen in kaart brengen is al helemaal geen sprake.

Terwijl het wel gonst van de geruchten over de grootste krant van Nederland. Zo zou er geen klik zijn tussen Van der Snoek en Telegraaf-hoofdredacteur Sjuul Paradijs. Voor De Telegraaf voelt het alsof Cambuur Ajax heeft overgenomen, is een veel gehoorde samenvatting van het cultuurverschil. Ook zou Paradijs zich verzetten tegen bezuinigingen op de redactie.

Waar Paradijs helemaal nerveus van wordt, is de aankondiging van Van der Snoek dat de drukkerijen niet langer gezien worden als kernactiviteit. Dat zet de deur open tot samenwerking met andere drukkerijen en mogelijk aantasting van de sluitingstijden.

Hoogland heeft er niets van gemerkt. ‘En als redactieraad zouden we dat soort zaken toch moeten weten. Er zijn geen bezuinigingen aangekondigd. En ik lees de verhalen over de wijzigingen in de drukcapaciteit in Nederland ook. Maar ook daarvoor geldt; over veranderingen van sluitingstijden praten wij als redactie mee en we hebben nog geen enkel voornemen hier liggen.’

Waar de redactieraad en de plenaire vergadering van De Telegraaf zich wel over heeft gebogen, is de redactionele samenwerking met de andere titels in het concern. Sinds een maand of wat verschijnen De Telegraaf-artikelen ook in de regionale kranten. Nodig omdat De Persdienst van Wegener stopte.

‘En niet meer dan logisch’, aldus Hoogland. ‘Anders zouden de regionale kranten naar het AD moeten voor hun niet-regionale kopij. Dat is binnen het Telegraaf-concern toch niet uit te leggen’. Dus is het Nieuwsloket in het leven geroepen binnen TMG. Hoogland: ‘Stel je daar nu ook weer niet te veel bij voor. Bij de nieuwsdienst is er iemand die aanspreekpunt is voor de regionale bladen. Wij zorgen ervoor dat ze weten waarmee wij bezig zijn.’

In het begin was er weerstand bij de regionale kranten. Bang dat ze een regionale Telegraaf zouden worden en de abonnees zouden weglopen. Die angst is verminderd. Schat: ‘Het zijn doorgaans hele goede verhalen. Wij krijgen ze voordat de Telegraaf-redactie er zelf mee aan de slag gaat.’ De samenwerking wordt niet van de daken geschreeuwd. Alleen bij de filmrecensies verschijnen de namen van de auteurs.

En zo moddert TMG door. Van der Snoek roept daarmee hetzelfde beeld op als zijn voorgangers. Oud beleid wordt in de knop gebroken en vervangen door vaag nieuw beleid. De buitenwereld is er niet gerust op dat Van der Snoek de neuzen binnen het bedrijf nog dezelfde kant op krijgt.

Oud-hoofdredacteur Ackermans schreef er onlangs een blog over: ‘Het nieuwe management lijkt eindelijk van de drukpersen afscheid te willen nemen, maar gevreesd moet worden dat voor een rigoureuze wending van het concern geen tijd en geld meer is.’