Politie luistert derde journalist af; D66 stelt Kamervragen
UPDATE De politie blijkt nog een journalist te hebben afgeluisterd. Het betreft een onderzoek van parket Rotterdam waarin in oktober vorig jaar en in februari dit jaar de historische printgegevens van een telefoon van een persfotograaf/cameraman zijn opgevraagd. Het onderzoek richtte zich op een politieambtenaar die zich schuldig zou maken aan schending van het ambtsgeheim. Dat heeft het Openbaar Ministerie donderdag bekend gemaakt. D66 heeft inmiddels Kamervragen gesteld aan minister Ferdinand Grapperhaus (Justitie).
De printgegevens van de journalist zijn in maart in opdracht van het parket Rotterdam vernietigd, toen men zich realiseerde dat het dwangmiddel niet had mogen worden toegepast, omdat de interne richtlijnen niet waren gevolgd. Ook is het onderzoek toen stopgezet. De betrokken journalist is vanmiddag in een gesprek met de officier van justitie op de hoogte gesteld van de zaak.
Het gaat om fotograaf Joey Bremer van MediaTV, meldt de NOS. Dat bedrijf levert foto’s en video aan diverse journalistieke organisaties, zoals de NOS, RTL, SBS, RTV Rijnmond en het AD. Bremer overweegt juridische stappen tegen zowel politie als justitie.
Het College van procureurs-generaal realiseert zich dat er een beeld kan ontstaan dat journalisten vogelvrij zijn als het gaat om bronbescherming, nu in korte tijd drie van dergelijke zaken boven tafel zijn gekomen, aldus het College in een persbericht. Gerrit van der Burg, de voorzitter van het College van procureurs-generaal, neemt dit hoog op en wil dat dit recht op bescherming nog eens nadrukkelijk onder de aandacht komt van de officieren van justitie. ‘Journalisten moeten in alle vrijheid hun werk kunnen doen. Het recht op bronbescherming is een groot goed. Daar kan geen misverstand over bestaan.’
Het Genootschap van Hoofdredacteuren en de Nederlandse Vereniging van Journalisten hebben donderdagochtend overleg gehad met Gerrit van der Burg, de voorzitter van het College van procureurs-generaal over het afluisteren van journalisten.
Van der Burg heeft in dat gesprek expliciet aangegeven dat journalisten in alle vrijheid hun werk moeten kunnen doen en dat het recht op bronbescherming een groot goed is. Hij betreurt dan ook wat er is gebeurd in de recente zaak met het afluisteren van een journalist in het onderzoek naar de moord op de broer van de kroongetuige. Dat gesprek is overigens nooit uitgeluisterd en door het Openbaar Ministerie vernietigd.
Ook heeft Van der Burg gezegd dat voor zover nu duidelijk is, er geen andere lopende onderzoeken zijn waarin dwangmiddelen tegen journalisten zijn toegepast. Binnen het Openbaar Ministerie is onderzocht of er ook afgesloten zaken zijn die betrekking zouden kunnen hebben op bronbescherming. Daarbij kwam de Rotterdamse zaak naar boven.
De NVJ en het Genootschap vinden het onaanvaardbaar dat justitie de belgegevens en contactgegevens van de smartphone van een cameraman heeft opgevraagd in een strafrechtelijk onderzoek naar het mogelijk lekken door een politie-agent. NVJ en NGvH eisen een nader onderzoek naar de cultuur binnen politie en justitie die het blijkbaar mogelijk maakt, dat zo gemakkelijk onderzoeken naar bronnen van journalisten worden begonnen.
De twee organisaties zijn tevreden dat van der Burg onomwonden heeft verklaard schoon schip te willen maken. Dat laat onverlet dat er blijkbaar een cultuur is binnen politie en justitie waarin het opsporen van bronnen van journalisten zelfs in relatief kleine zaken zoals in Rotterdam en Brabant, gewoon en acceptabel wordt gevonden.
Eerder deze week nam de Eerste Kamer het wetsvoorstel Bronbescherming in strafzaken aan waarin de bronbescherming van journalisten wettelijk is vastgelegd. Deze wet heeft gevolgen voor de Aanwijzing toepassing dwangmiddelen tegen journalisten die het Openbaar Ministerie hanteert, en wordt daarom spoedig aangepast, aldus het College van procureurs-generaal.
Ook wordt de Aanwijzing verder aangescherpt en verduidelijkt, om elke interpretatieruimte weg te nemen. Het moet voor iedereen binnen het OM duidelijk zijn hoe te oordelen en te handelen in situaties die een journalist betreffen. Ook zal deze Aanwijzing, maar ook zeker de persvrijheid en de bronbescherming van een journalist, in de werkpraktijk en de opleiding tot officier van justitie een nog prominentere plek krijgen.
Mocht de komende tijd blijken dat er in het verleden zaken zijn geweest waarin dwangmiddelen tegen journalisten zijn toegepast, dan zal het OM daarmee naar buiten treden.
De Kamerleden Groothuizen en Sneller van D66 willen van CDA-minister Grapperhaus weten of de boel wel op orde is bij het OM; kloppen de werkafspraken, snapt het OM de essentie van de bronberscherming en wat gaat Grapperhaus doen om incidenten als deze te voorkomen.
Lees ook:
Openbaar Ministerie opnieuw in de fout met ongeoorloofde afluisteractie journalist (4 juli 2018)
‘Justitie plande afluisterpoging BD-journalist’ (12 juni 2018)
Praat mee