Liveblog Oekraïne: Iris de Graaf verlaat Rusland en doema keurt omstreden wetsvoorstel goed

We houden een overzicht bij met journalisten die verslag doen vanuit Rusland en Oekraïne. Dat overzicht vind je hier.

Een mededeling: na veel wikken en wegen is besloten dat ik tijdelijk vanuit Nederland ga werken 💔 onze werkomstandigheden in Rusland zijn op dit moment te onzeker. Ik hoop zo snel mogelijk weer terug te keren naar Moskou om daar weer ter plekke verslag te kunnen doen.

— Iris de Graaf (@irislarisa) March 4, 2022

En hoe kom je weer weg uit oorlogsgebied? Het is het dilemma dat redacties en verslaggevers bezighoudt wanneer er oorlog uitbreekt, schrijft NRC. Want hoeveel risico is een verhaal waard?

Lagerhuis Rusland keurt omstreden wetsvoorstel goed
De keuze van De Graaf om te vertrekken komt ook door de omstreden nieuwe wet die de Staatsdoema, het lagerhuis van Rusland, vrijdag heeft goedgekeurd, waarbij niet-officiële verslaggeving over de oorlog in Oekraïne strafbaar wordt. Russische journalisten die berichten verspreiden die volgens Rusland geclassificeerd worden als nepnieuws, kunnen daarvoor een celstraf krijgen van maximaal 15 jaar. Volgens Iris de Graaf gelden deze wetten ook voor buitenlandse journalisten die ‘nepnieuws’ over de oorlog verspreiden.

Schokkend. Komende vrijdag gaat het Russische parlement een Poetinwet goedkeuren die niet-officiële verslaggeving over de invasie van Rusland in Oekraïne strafbaar maakt met celstraffen tot 15 jaar. #RussianUkrainianWar #vrtnws

— Björn Soenens (@bsoenensvrt) March 3, 2022

“We gaan degenen die paniek zaaien met vervalsingen tot 15 jaar straffen”, zei een hooggeplaatste wetgever, Sholban Kara-ool, donderdag. Tijdens de Tweede Wereldoorlog, zei hij, werden zulke mensen ”ter plekke doodgeschoten”.

Hoewel de Staatsdoema het wetsvoorstel heeft goedgekeurd, gaat het nog niet meteen van kracht. Ook de Federatieraad (het hogerhuis) de wet nog goedkeuren.

De nieuwe wet kan dat het einde betekenen voor diverse Russische media, waaronder de krant Novaya Gazeta, stelt journalist Dmitri Muratov tegenover The New York Times. “Alles dat geen overheidspropaganda is, wordt geëlimineerd”, aldus Muratov, die in december samen met journalist Maria Ressa de Nobelprijs voor de Vrede ontving.

Meer Russen willen weg, ook medewerkers van The Moscow Times
In een interview met het Financieele Dagblad zegt media-ondernemer Derk Sauer, dat al zijn personeel van uitgave The Moscow Times het land wil verlaten. Hij heeft 25 man in dienst. Hij zegt dat er niet alleen in Oekraïne sprake is van een exodus, ook kritische Russen proberen massaal te vluchten. “Iedereen wil weg. Er is hier gigantische paniek. Mensen zijn als de dood dat de grenzen dichtgaan.” Sauer kijkt nu of ze de redactie naar een ander land kunnen verplaatsen.

Over zijn eigen veiligheid maakt de uitgever zich naar eigen zeggen geen zorgen. “Ik denk altijd maar: als Poetin van me af wil, gooit hij me gewoon het land uit. Maar er werken hier Russische journalisten, columnisten en podcastmakers, die met hun naam op de site staan. Zij staan in de frontlinie. Dáár maak ik mij zorgen om.”

Dmitri Muratov, the journalist who shared the Nobel Peace Prize, said his newspaper Novaya Gazeta, which survived the murders of 6 of its journalists, could soon shut down.
“Everything that’s not propaganda is being eliminated,” he said.https://t.co/3EWajXho0I

— Cliff Levy (@cliffordlevy) March 3, 2022

RT America houdt op te bestaan
De Amerikaanse tak van de Russische nieuwszender RT (Russia Today) stopt. Het personeel van RT America wordt ontslagen. Dat melden diverse media waaronder CNN op basis van een memo van R&T Productions, het productbedrijf achter de zender.

In de memo meldt algemeen manager Misha Solodovnikov aan personeel dat het stopzetten van de zender het gevolg is van “onvoorziene bedrijfsonderbrekingen”. “Helaas verwachten we dat dit ontslag permanent zal zijn”, aldus Solodovnikov. RT America wordt gezien als een van de belangrijkste mediakanalen die de Russische regering in de Verenigde Staten heeft.

Reddit verbiedt links naar Russische media
Gebruikers van forumsite Reddit mogen geen links meer plaatsen naar Russische media. Dergelijke links werden al langer van een groot aantal individuele forumpagina’s geweerd. Inmiddels heeft het websitebestuur ervoor gekozen dat beleid op alle forumpagina’s, zogenoemde subreddits, door te voeren.

Dat schrijft de Reddit-leiding in een blogpost. Volgens Reddit is de oorlog in Oekraïne schokkend en verontrustend. Naast het linkverbod, kunnen moderatoren sneller om hulp vragen als een discussie over Oekraïne uit de hand loopt. Eerder deden ook sociale media als Twitter en Facebook diverse Russische nieuwsmedia in de ban.

Roskomnadzor beperkt toegang tot Meduza
De toegang tot Meduza is beperkt door de Russiche toezichthouder Roskomnadzor, meldt de de Russische nieuwssite zelf. Meduza werd vorig jaar al op de lijst van ‘buitenland agent’ gezet, wat het werken al een stuk moeilijker maakte.

An unwelcome but unsurprising update on the status of access within Russia to Meduza’s website. https://t.co/6Gh3MeyJn3 pic.twitter.com/GtpuaDZ2hJ

— Meduza in English (@meduza_en) March 4, 2022

Ook zou de Russische mediawaakhond Roskomnadzor de toegang hebben beperkt tot de Russische tak van de BBC en Radio Liberty, meldt het Russische staatspersbureau RIA Novosti.

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken stelde donderdag dat de BBC gebruikt wordt om de politieke situatie in Rusland en de veiligheid in het land te ondermijnen. Het ministerie beschuldigt de BBC volgens Reutersvan eenzijdige berichtgeving over de invasie van Oekraïne, maar droeg geen bewijs aan om die claim te staven.

De BBC heeft nog niet gereageerd op de beschuldigingen. Onlangs kondigde de zender aan weer te gaan uitzenden op de zogenoemde kort golf van het radiospectrum. De omroep gebruikt daarbij frequenties die grotere afstanden afleggen dan de frequenties die doorgaans voor radio-uitzendingen worden gebruikt. De korte golf wordt al decennia gebruikt om luisteraars in conflictgebieden te bereiken. Het is voor het eerst in veertien jaar dat de BBC weer via de korte golf uitzendt.

Racisme en discriminatie
De BBC meldt dat journalisten van de omroep in Polen zijn geïntimideerd door Poolse ‘ultra-voetbalfans’ toen ze op zoek gingen naar een restaurant om wat te eten. Peter Okwoche en zijn team hebben voor BBC Africa vanaf de Poolse grens verslag gedaan van de vluchtelingencrisis. De afgelopen dagen hoorden ze al veel over de ultra’s, hardcore supporters die bekend staan ​​om hun racistische en extreemrechtse neigingen, die naar naar Przemyśl zijn getrokken om de stad te ‘beschermen’ tegen Afrikaanse en Aziatische vluchtelingen die de oversteek maakten vanuit Oekraïne.

Er worden schrijnende verhalen gemeld over discriminatie en racisme, gericht tegen niet-witte vluchtelingen, iets waar correspondent Bram Vermeulen ook al over schreef: zo filmden Afrikaanse, Aziatische en Caribische studenten met hun mobiele telefoons hoe ze werden tegengehouden op de treinstations van Kiev en Lviv om het land te ontvluchten. Ze legden vast hoe er voor de grens met Polen door grensbewakers en militairen twee rijen werden gemaakt: een voor witte Oekraïense vluchtelingen, en een andere voor niet-witte vluchtelingen. “

Vrijdag crisisbijeenkomst om hulp aan Oekraïense media
Free Press Unlimited houdt vrijdagmiddag een crisisbijeenkomsten waarbij samen met journalisten, media-experts, betrokken organisaties en fondsen wordt gepraat over manieren om hulp te bieden aan onafhankelijke media in Oekraïne. Volgens de organisatie is er minimaal twee miljoen euro nodig om betrouwbare informatie beschikbaar te houden in Oekraïne en haar buurlanden.

Die steun moet worden samengebracht in de coalitie Media Lifeline voor Oekraïne, meldt Free Press Unlimited in een persbericht. De organisatie noemt het essentieel dat de onafhankelijke media in Oekraïne hun werk kunnen blijven doen. De bijeenkomst, die vrijdag om 16.00 uur start, is met een livestream te volgen via de Facebookpagina van Free Press Unlimited.

Bellingcat boete voor niet gebruiken label ‘buitenlands agent’
Door de oorlog in Oekraïne en de sancties tegen Rusland stort de waarde van de Russische munt de roebel in. En dat heeft ook een opmerkelijk gevolg, meldt Christo Grozev, de hoofdonderzoeker van Rusland bij Bellingcat.

Russian "court" approved today Russia's censor RosComNadzor's fine imposed on @bellingcat for not branding itself "foreign agent". The fine is half a million rubles.
We will wait one week and then gladly pay the 10 cents. pic.twitter.com/QEJ8OjawaT

— Christo Grozev (@christogrozev) March 3, 2022