Liveblog Oekraïne: oorlogsmisdaden in bevrijd gebied; Novaya Gazeta start Europese editie
In dit artikel houden we je op de hoogte van de ontwikkelingen rondom de oorlog in Oekraïne en de impact op journalisten, media en journalistiek. Ook in andere gebieden dan Boetsja zijn vermoedelijk honderden doden gevallen door Russisch oorlogsgeweld. Hacking en andere digitale oorlogsvoering nemen in dit conflict ook toe.
We houden een overzicht bij met journalisten die verslag doen vanuit Rusland en Oekraïne. Dat overzicht vind je hier.
#Ukraine: RSF denounces the publication of a fake, propaganda-filled issue of independent newspaper @mv_melitopol_ua (MV) by occupying Russian forces in #Melitopol in an attempt to deceive local residents whereas MV closed its printing house & ceased to print newspaper in March. pic.twitter.com/baaCQ52Zv0
— RSF (@RSF_inter) April 7, 2022
Soldaten
Oekraïense vrijwilligers verzamelen op de website russoldat.info materiaal over gevangen en gedode Russische soldaten. Soms betreft het foto’s en stills uit video’s van het slagveld, soms zijn het foto’s van nog levende krijgsgevangenen. De makers zeggen families van de soldaten informatie te willen verschaffen over hun geliefden en de mogelijkheid een lichaam te claimen.
Opnieuw toont de oorlog in Oekraïne welke unieke rol internet speelt in het conflict. Ik schreef daar eerder een verhaal over. Verder bevat de site commentaren en onderschepte audio tussen Russische legereenheden. Op het gebied van OSINT (verslaggeving op basis van openbare bronnen) een interessante aanvulling.
Een waarschuwing vooraf: het gros van de foto’s betreft doden en veel lichamen zijn ernstig verminkt. Verder is het volgens de Geneefse Conventies verboden om krijgsgevangenen op te voeren in propaganda. Het officiële doel van de site russoldat.info zou zijn bedoeld om te informeren, maar zendt uiteraard ook de boodschap dat Rusland ernstige verliezen lijdt.
Informatie over de mobiele crematoria in Marioepol
Onverantwoordelijke berichtgeving: Volkskrant en andere media publiceren claim van burgemeester Marioepol dat Russen lijken van Oekraïense burgers verbranden in mobiele crematoria. Verwijzen daarbij naar eerdere berichten over die crematoria die door Vk zelf zijn gedebunkt. 1/3 pic.twitter.com/GWpvK3haBy
— Peter Burger (@JPeterBurger) April 7, 2022
Novaya Gazeta start Europese editie
De verf is nog nat op domein en website, maar de Russische krant Novaya Gazeta start een Europese editie.
Команда «Новой газеты. Европа» рассчитывает на вашу поддержку.
— Novaya Gazeta Europe (@novayagazeta_eu) April 7, 2022
Кирилл Мартынов,
Главный редактор
«Новой газеты. Европа»
De website van Novaya Gazeta Europe, op een .eu-domein, bevat nog enkel een aankondiging. De Europese editie staat juridisch los van de Russische editie. Die schortte na hernieuwde waarschuwingen van toezichthouder Roskomnadzor vorige week het werk in print en online op, tot de “speciale militaire operatie” in Oekraïne is afgerond.
Media in Rusland mogen het woord oorlog niet gebruiken, op straffe van boetes en mogelijk celstraf tot 15 jaar. De Europese editie wordt (straks) gevuld door uitgeweken journalisten. Hoofdredacteur Kirill Martynov geeft leiding aan de Europese editie. Hij zegt dat uiteindelijk hervatting van het werk in Moskou een belangrijk doel is.
The team of @novayagazeta_eu is happy to announce we are here and ready to fight for the freedom of speech.https://t.co/xIeKymoOJA
— Kirill Martynov (@kmartynov) April 7, 2022
Say good luck to us.
Eerste reportages uit bevrijd gebied
Na de gruwelijke vondsten in het dorpje Boetsja nabij Kyiv groeit de vrees wat er heeft plaatsgevonden in andere dorpen die Russische troepen enkele weken bezet hielden.
BBC-verslaggever Jeremy Bowen reist in die regio en maakt daar indrukwekkende en betrokken reportages. Hij reisde voorbij Boetsja richting de grens met Wit-Rusland. Zijn recente reportage is weer een belangwekkend verslag van een getraumatiseerde bevolking. Veel woongebouwen zijn met de grond gelijk gemaakt; bewoners zeggen dat er veel mensen onder het puin begraven liggen.
Clear evidence that Russians used civilians as human shields, found on a road trip north from Kyiv towards Belarus. So many bridges down and roads mined it took two days prod @producerkathy shot/edit @leedurant translation local production @marianamatveic1 pic.twitter.com/0M6fj84JmD
— Jeremy Bowen (@BowenBBC) April 7, 2022
Verlaggever Hans Jaap Melissen doet later vandaag voor EenVandaag ook verslag:
Vanavond in @Eenvandaag volg ik Tatiana. Haar man, die ooit vocht in het Sovjet-leger, werd in zijn auto doodgeschoten door de Russische troepen in hun dorp. #Oekraïne pic.twitter.com/BWhikCZ5f1
— Hans Jaap Melissen (@HansJMelissen) April 7, 2022
Navalny
Gevangen oppositieleider Aleksej Navalny sprak vanuit de gevangenis - via zijn advocaat - zijn afschuw uit over “de monsterlijkheden” in Boetsja. Hij pleitte voor strafmaatregelen tegen staatsmedia in Rusland, die nepnieuws helpen verspreiden over de oorlog.
Apple heeft na kritiek een speciale app weer beschikbaar gemaakt voor Russische gebruikers. Aanhangers van Navalny verspreiden via een soort verkiezingsapp nieuws, stemadvies en uitspraken. Apple had de app verwijderd op aandringen van de Russische overheid, die hadden gedreigd met arrestatie van Russiche Apple-medewerkers.
Het bedrijf kreeg kritiek dat het zich zo snel liet intimideren om censuur te plegen. De app is nu weer beschikbaar. Google had de app ook korte tijd verwijderd, maar bracht die vorig jaar al weer terug in hun app-store.
Er is een documentairefilm over Navalny te zien in een beperkt aantal Nederlandse bioscopen, binnen het Movies That Matter-programma. Er zijn nog enkele kaarten beschikbaar, meldt onderzoeksplatform Bellingcat.
If you're in The Netherlands this weekend you can catch special screenings of Navalny, featuring Bellingcat's investigation into his poisoning, at Movies That Matter, with director @DanielRoher attending the performances https://t.co/XwNIbO5Z0U
— Bellingcat (@bellingcat) April 7, 2022
Spionage en hacking
Reuters meldt dat een man die werkte bij de Britse ambassade in Berlijn is gearresteerd. De 57-jarige man met Britse nationaliteit is aangeklaagd voor het lekken van informatie aan Rusland. David Ballantyne Smith werd al in augustus vorig jaar opgepakt, nadat werd ontdekt dat hij informatie verzamelde. Morgen zal Smith voor de Britse rechter verschijnen; hij werd vandaag door Duitsland uitgeleverd.
De VVD wil dat jonge Russische hackers, afpersers en andere cybercriminelen op de officiële sanctielijst van de Europese Unie komen.
Cybercriminelen vallen dagelijks digitaal onze bedrijven en instellingen aan. Met het gejatte geld kunnen ze in Rusland vrij pronken met dikke wagens.
— Queeny Rajkowski (@QueenyRaj) April 7, 2022
Van hun bed lichten wordt dus lastig, we kunnen wel hun Europees gestalde geld afpakken en hun leven zo moeilijk mogelijk maken https://t.co/fxADZeN4vp
In de Verenigde Staten heeft de FBI een grote actie uitgevoerd om duizenden gekraakte servers, routers en firewalls uit handen van Russische militaire hackers te halen. Volgens de FBI werkte een Russische militaire hackinggroep maanden aan het samenstellen van dit botnet, maar is het opgerold voor het tegen Amerikaanse infrastructuur kon worden ingezet.
Speciale kwaadaardige software met de naam Cyclops Blink zou in het bijzonder slecht beveiligde routers van AsusTek en netwerkapparatuur van WatchGuard Technologies werven voor het botnet.
Opmerkelijk is dat de FBI actief heeft ingebroken in gecomprommiteerde apparatuur, de malware heeft verwijderd en de apparatuur opnieuw heeft geconfigureerd. De Nederlandse inlichtingendiensten AIVD/MIVD willen dat ook kunnen, en hopen dat onder meer via een ‘tijdelijke’ uitbreiding (van vier jaar) van de bevoegdheden te bereiken.
Er loopt daar nog tot 17 april een consultatie over.
Praat mee