Debat over mediabeleid; minister kondigt nieuw bestel aan

Minister Arie Slob trapt de vergadering in de Klompezaal af met een reactie op berichten dat de NPO mogelijk eenmalig kan rekenen op 40 miljoen euro extra. De minister vindt het niet gepast om in te gaan op mediaberichten voordat het kabinet de plannen bekendmaakt op Prinsjesdag.

Martin Bosma van de PVV en Henk Krol, fractievoorzitter van de partij 50 PLUS, hebben moeite met dat gegeven. Ze vinden dat, nu dat nieuws in de openbaarheid is, het debat daar ook over moet gaan. Op een vraag van Lisa Westerveld (GroenLinks) of coalitiegenoten misschien duidelijkheid willen scheppen over het plan van het kabinet om de NPO mogelijk 40 miljoen extra te geven wordt ontkennend gereageerd. Harry van der Molen van het CDA “is niet van plan daar aan me te werken”.

Hoewel de minister en zijn ambtelijk apparaat de afgelopen periode zo’n 200 vragen hebben beantwoord blijken er nu nog veel vragen te komen over de wettelijke taak van de overheid, die van de publieke omroep, over de streek- en lokale omroepen, over het verbeterplan van de NPO, de STER-inkomsten en salarissen bij de publieke omroep. De vraag van DENK-Kamerlid Selçuk Öztürk over ‘wie de media controleert’ leidt meteen tot reacties van Dilan Yesilgöz (VVD) en Joost Sneller (D66). Yesilgöz stelt dat “wij vrijheid van pers hebben”. En om maar aan te geven dat er wel controle is verwijst Sneller naar de recente rechtszaak die DENK had aangespannen tegen het BNNVARA-programma De Nieuws BV. Inmiddels is de vergadering geschorst tot 13.55 uur.

De schorsing duurde wat langer en minister antwoordt inmiddels ruim half uur. Volgens verschillende Kamerleden is hij erg lang van stof.

In dat lange verhaal kondigt Slob aan dat hij een heel nieuw mediabestel wil gaan ontwerpen omdat het huidige niet toekomstbestendig is. Hij voorspelt dat dat voor nog meer onrust gaat zorgen en op de lange termijn wellicht minder. Hij omschrijft het als een eigentijds bestel voor de landelijke publieke omroep. Slob wil daarbij nog weinig zeggen over de toekomst van de aspirant-omroepen WNL, PowNed en Human. Hij wil geen concessie doen aan de huidige wet- en regelgeving. ‘Eind volgend jaar worden de ledenaantallen bekeken en bekijken we of ze voldoen aan de eisen. Als we in de loop van het jaar wat anders bedenken kunnen we daar wellicht rekening mee houden, maar dan zeg ik misschien al te veel’. Slob wil niet zo maar de ledenaantallen loslaten.

Slob wijst er wel op dat als de aspirant-omroepen definitief worden toegelaten, dat financiële gevolgen heeft. Ze krijgen nu per stuk 3,4 miljoen, als ze mogen blijven elk 22,75 miljoen en als ze samenwerken met een andere omroep 45,5 miljoen. Als de pot niet groter wordt, moeten andere omroepen inleveren.

Op korte termijn zal de onrust mogelijk ook toenemen omdat de financiële positie van de NPO voor de komende jaren onduidelijk is. Over enkele weken verwacht Slob een meerjarenraming als het gaat om de STER-inkomsten. Mogelijk dat dat tot nog meer ingrepen leidt. Slob loopt daar niet op vooruit, maar hij noemde het zo vaak dat je bijna gaat denken dat er een nieuwe tegenvaller zit aan te komen.

Slob kondigt verder aan payrolling later dit jaar alleen nog mag als mensen hetzelfde behandeld worden als in vaste dienst. De minister van Sociale Zaken komt daarvoor met wetgeving. Verder zoekt hij naar de mogelijkheid om te experimenteren met collectief onderhandelen als tegenwicht voor de marktconcentratie die in de mediasector optreedt. Makkelijk wordt dat niet in verband met Europese regelgeving, maar hij wil wat proberen. Slob ziet een grote noodzaak ‘want het is afschuwelijk wat er soms aan vergoedingen wordt geboden’.

De minister wil verder geld vrij maken voor de veiligheid voor journalisten binnen de 5 miljoen euro voor de onderzoeksjournalistiek. Hoe precies wordt dit najaar bekend gemaakt.

De minister praat verder met publieke- en commerciële omroepen en uitgevers plus kabelaars over mogelijkheden tot samenwerking. Hij hoopt op een akkoord en voorziet dat daar ook nieuwe wet- en regelgeving voor nodig is.

In januari start eindelijk de proef met een regiovenster gedurende drie maanden in Zuid-Holland zuid, Gelderland en Friesland. Of wat later als de techniek tegenzit. Op NPO 2 om 18.00 uur komt er dan na het NOS Journaal een regiovenster, aldus de minister.

De minister voelt niets voor een voorstel van DENK om journalisten een eed te laten af gebaseerd op de Code van Bordeaux of een Media Ombudsman. DENK gaf in tweede termijn aan vooral te willen prikkelen omdat de journalistiek zelf moeite heeft met kritiek.

Lees ook:
Onderwerpentijdens het debat in de Tweede Kamer (.pdf)
Donderdag omvangrijk debat Tweede Kamer over journalistiek en mediabeleid (3 september 2018)
Eenmalig 40 miljoen euro voor NPO (6 september 2018)
Minder bezuinigingen bij EO (4 september 2018)
Ook Zembla, Andere Tijden en Tegenlicht aangepakt bij bezuinigingen publieke omroep (28 juni 2018)