Wilma Haan over keuzes van NOS Nieuws bij publicaties over Anne Frank-onderzoek

Er is enorm veel kritiek op het boek, dat stelde dat Anne Frank mogelijk is verraden door de Joodse notaris Arnold van den Bergh. Haan meldt de NOS akkoord ging met het embargo, omdat “we het onderzoek als belangwekkend inschatten, maar hebben achteraf geconstateerd dat we beter hadden moeten nadenken over de voorwaarden”.

Een van de voorwaarden was dat journalisten een geheimhoudingsverklaring moesten ondertekenenn waarin ze persoonlijke aansprakelijk zouden worden gehouden voor eventuele schade.

Haan stelt wel dat ze kritisch zijn geweest. Redacteuren en verslaggever hebben de onderzoekers kritisch bevraagd over het stapelen van aannames en over vermeende tunnelvisie. Ook omdat de onderzoekers zelf erkenden dat van een smoking gun geen sprake was.

“Bij het online artikel plaatsten we een kader waarin stond dat het nog niet mogelijk was om onafhankelijke experts te raadplegen. Dat laatste om gelijk transparant te zijn over de wat ongebruikelijke totstandkoming van het verhaal. We omschreven de ‘conclusie’ als ‘een eerder nauwelijks onderzochte theorie’. En ook in de rest van het artikel maakten we duidelijk dat de onderzoekers zelf weliswaar vrij zeker zijn van hun zaak, maar dat hard bewijs ontbreekt.”

Ook had de NOS drie deskundigen gevraagd om op de dag van publicatie om 7.00 uur klaar te zitten om te gaan lezen. “Dat leidde ertoe dat we zo snel als mogelijk wél de eerste reacties van derden konden optekenen. In de latere publicaties, radio-uitzendingen en NOS Journaals van die dag zat zodoende het volledige verhaal, inclusief de kritiek.”

“Over het eerste artikel, het kader het gesprek in het NOS Radio 1 Journaal, en met de voorbereidingen om de wederhoor snel te kunnen inhalen, is NOS Nieuws tevreden. “Minder gelukkig zijn we met formuleringen in de ochtendjournaals op TV en in de radiobulletins. Daar waren we te stellig: ‘Verrader Anne Frank was Joodse notaris’. Bovendien ontbrak dáár de journalistieke transparantie over het gebrek aan wederhoor.”

“Een andere belangrijke conclusie is dat áls we de hevigheid van de kritiek al voor publicatie hadden gekend, het verhaal zeker in de ochtend een minder prominente plek zou hebben gekregen op onze platforms.”

Het onderzoeksteam dat onderzoek deed naar de vraag wie de onderduikers van Het Achterhuis heeft aangeven, stellen in een schriftelijke verklaring nadrukkelijk dat hun werkwijze niet wetenschappelijk is.

“Medio oktober 2017 hebben wij in de publiciteit gebracht dat we een Cold Case zouden uitvoeren met als centrale vraag: wat leidde tot de inval in het Achterhuis op 4 augustus 1944.  Meteen is daarbij duidelijk gemaakt dat het onderzoek onder leiding zou staan van de gepensioneerde FBI-rechercheur Vince Pankoke. Daarmee maakten wij duidelijk dat we uitdrukkelijk niet kozen voor een historisch wetenschappelijke benadering, maar een opsporings benadering.”

Het scenario dat de Joodse notaris Arnold van den Bergh het adres van de onderduikers in Het Achterhuis zou hebben doorgespeeld aan de Duitse bezetter, kwam uit hun onderzoek als het meest waarschijnlijke naar voren. Ze noemen het nu wel onverstandig dat ze een waarschijnlijkheidspercentagepercentage van 85 procent hebben genoemd. “Dit wekte ten onrechte de indruk dat het hier om ‘85% zekerheid’ zou gaan.”

Lees ook:
Media ‘gingen mee in sprookje’ rondom onthullingen verraad Anne Frank (21 januari 2022)
Anne Frank en het verraad van het embargo (27 januari 2022)
Uitgever boek over verraad Anne Frank biedt excuses aan en staakt bijdrukken voorlopig (31 januari 2022)
Gemeente Amsterdam wil uitleg over ‘namedropping’ in subsidieaanvraag Anne Frank-onderzoek (2 februari 2022)