Liveblog Oekraïne: Oekraïense journalist gedood in Mykolaiv en uittocht westerse media in Rusland

We houden een overzicht bij met journalisten die verslag doen vanuit Rusland en Oekraïne. Dat overzicht vind je hier.

Gisteravond publiceerde voormalig BBC- en nu freelancejournalist John Sweeney een (inmiddels bijna 800 duizend keer bekeken) monoloog over het waarom van zijn aanwezigheid in Oekraïne. “Ik heb mensen elkaar de verschrikkelijkste dingen zien aandoen, maar het is altijd erger in het donker. En informatie is licht”, aldus Sweeney. “Dus je mag vragen: what the fuck John Sweeney, op jouw leeftijd, doe je in nu in Kyiv? En het antwoord is: informatie… is licht.”

#KyivDiary Day 11 Night and Day pic.twitter.com/sz7NpPN1ku

— John Sweeney (@johnsweeneyroar) March 6, 2022

In Het Parool schrijft Derk Sauer over zijn vertrek uit Rusland.

“Om de veiligheid van onze journalisten niet te zeer in gevaar te brengen hebben we de Russische site van The Moscow Times op zwart gezet, maar hoofdredacteur Dima meldt dat we nu via Telegram weer in de lucht zijn. [...] Mijn tijdlijn loopt vol van aanbiedingen om te helpen met het inrichten van een noodredactie voor The Moscow Times in Nederland. Hartverwarmend. Nu eerst mijn collega’s Rusland zien uit te krijgen.”

Software-piraterij
De Russische zakenkrant Kommersant meldt dat software-piraterij in Rusland mogelijk uit het strafrecht gaat, als een gevolg van sancties tegen het land. Grote softwarebedrijven als Microsoft, IBM en Oracle schorten hun activiteiten in Rusland op. Piraterij voorlopig niet te bestraffen moet dat vertrek minder impactvol maken. Jurist Kyle Mitchell schrijft over de opmerkelijke stap.

TV2
Hoofdredacteur Viktor Muchnik van de onafhankelijke zender TV2 spreekt zijn redactie toe, na het besluit te stoppen na nieuwe overheidsregels rondom verslaggeving. “We kunnen niet verder op de weg waarvan we geloven dat die noodzakelijk is”, aldus Muchnik tegen zijn geëmotioneerde collega’s.

Viktor Muchnik, chief editor of TV2, a brilliant Tomsk-based independent media wishes good luck to colleagues, as the team stops working after the ban by Russian media watchdog. ‘We can't go on the way we believe is necessary; we won’t work the way Russian authorities want us to’ pic.twitter.com/yAqgBpONi1

— The Siberian Times (@siberian_times) March 7, 2022

Bekende Oekraïense journalist gedood
De Kyiv Post meldt dat bij gevechten in Mykolaiv journalist Victor Dudar is gedood.

A famous Lviv journalist, Victor Dudar has been murdered in the battle at Mykolaiv during #UkraineRussiaWar. pic.twitter.com/U5AXxWFwRX

— KyivPost (@KyivPost) March 6, 2022

Een Zwitserse journalist raakte gewond nadat zijn auto tot stoppen was gedwongen door Russische troepen. Dat melden de Oekraïense politie en Briquet zelf. Daarna mocht de journalist weer verder rijden. “Gewond door een Russisch commando”, schrijft de journalist op zijn Facebookpagina.

Police officers of Kirovohrad region helped a wounded foreign journalist to get to the hospital

Guillaume Briquet, a Swiss citizen and independent journalist, worked in the neighboring region, showing events in Ukraine.
… pic.twitter.com/DbtumDMjHU

— Ukraine - War - Police - SID (@Ukraine_SID) March 7, 2022

Heftig beeld van bominslag in Oekraïne
Al-Jazeera toont beelden van blogger Nikita Demenkov die tegen de grond wordt geslagen terwijl hij het moment vastlegt dat een Russische raket de oostelijke stad Charkov raakt.

Dramatic footage captures the moment a Russian missile hit Ukraine’s eastern city of Kharkiv, knocking blogger Nikita Demenkov to the ground ⤵️ pic.twitter.com/clddRwtOoU

— Al Jazeera English (@AJEnglish) March 5, 2022

Team Sky News beschoten
Naar nu pas bekend is geworden is vorige week maandag een team van Sky News beschoten. Dat schrijft Oekraïne-correspondent Stuart Ramsay op de website van Sky News. Hijzelf werd in zijn onderrug geraakt en een cameraman werd ook onder vuur genomen. Het team van Sky News was onderweg naar de stad Bucha, waar een dag eerder een Russisch konvooi vernietigd was door het Oekraïense leger en het volgens bronnen rustig was.

Op een verlaten kruispunt werd de auto door iets geraakt, waardoor die tot stilstand kwam. Vervolgens werd de auto beschoten. Kogels raakten de voorruit en vlogen door de auto. Let op, de beelden kunnen als schokkend worden ervaren.

Waarschuwing voor journalisten
Politieagenten in Moskou houden mensen tegen, eisen dat ze hun telefoons zien, lezen de berichten op de telefoon en weigeren ze te laten gaan als ze dat weigeren, meldt Meduza-journalist Kevin Rothrock op basis van Kommersant-journalist Ana Vasilyeva.

Police officers in Moscow today are stopping people, demanding to see their phones, READING THEIR MESSAGES, and refusing to release them if they refuse. This from Kommersant journalist Ana Vasilyeva. https://t.co/E8oBw3XPz1 pic.twitter.com/rxk7AmdzOp

— Kevin Rothrock (@KevinRothrock) March 6, 2022

Rothrock waarschuwt journalisten dan ook voor het gebruik van de biometrische kenmerken op telefoons als de vingerafdruk of gezichtsherkenning.

I can tell you that independent Russian newsrooms all instruct their employees in Russia to disable all biometrics on their smart devices, to prevent the cops from smashing your finger on Touch ID or holding your phone in front of you for Face ID.

— Kevin Rothrock (@KevinRothrock) March 6, 2022

Om de veiligheid van journalisten in Rusland te garanderen neemt de Washington Post een opmerkelijk besluit.

Some internal news: In response to Putin’s threats against reporters in Russia, the @washingtonpost will remove bylines and datelines from stories produced by our journalists in Russia. Goal is to ensure staff’s safety.

Been around a while. Never seen anything like this.

— Paul Farhi (@farhip) March 5, 2022

Blokkades en andere problemen voor sociale media
Iemand die volgens Rusland opzettelijk desinformatie over de strijdkrachten verspreidt, kan nu dus een gevangenisstraf tot vijftien jaar krijgen. Daarom heeft video-app TikTok zondag de mogelijkheden om te livestreamen en nieuwe filmpjes te uploaden in Rusland stopgezet.

De Russische mediawaakhond Roskomnadzor maakt overuren. De toezichthouder maakte zondag bekend de toegang tot de chat-app Zello te gaan beperken.

Vrijdag heeft Rusland de toegang tot Facebook al geblokkeerd. Ook heeft het de werking van Twitter en YouTube in het land fors vertraagd, zodat die diensten slecht zijn te gebruiken.

Krijg vragen hoe ik vanuit Moskou kan tweeten terwijl @Twitter eruit ligt. Met een NL nummer en VPN lukt dat nog. Maar dat hebben Russen uiteraard niet.

— Derksauer (@derksauer) March 5, 2022

Facebook-moederbedrijf Meta, Google en Snap zijn intussen gestopt met het verkopen van advertenties in Rusland.

Uittocht van vooral westerse omroepen en mediabedrijven uit Rusland
De Britse omroep BBC en het Amerikaanse persbureau Bloomberg sluiten hun kantoren in Moskou. BBC-directeur Tim Davie had op vrijdag geen goed woord over voor de Russische wetswijziging, die volgens hem “onafhankelijke journalistiek lijkt te criminaliseren”.

It’s with a heavy heart that we have had to suspend @BBCNews operations in Russia until we assess impact of new laws which outlaw independent journalism. Thoughts with colleagues in Moscow whose voices cannot be silenced for long.

— Jonathan Munro (@jonathancmunro) March 4, 2022

Het kantoor van Deutsche Welle (DW) was al eerder door de Russische autoriteiten gesloten, nadat Duitsland de Duitstalige versie van de Russische zender RT uit de lucht had gehaald. Inmiddels is ook de website van DW geblokkeerd, net als die van de BBC en Voice of America.

Voice of America, ABC News, Radio Free Europe, Radio Liberty, CBS, CNN International en het Canadese CBC zenden niet meer uit in Rusland, terwijl de NOS en RTL hun correspondenten hebben teruggehaald.

Eerder op zaterdag besloten de Duitse omroepen ARD en ZDF niet meer in Rusland te werken vanwege de wetswijziging. Later op de dag kwamen daar de Italiaanse omroep RAI en het Spaanse persbureau EFE bij.

Ouderwetse technologie in gebruik genomen na internetblokkade
Om toch betrouwbaar nieuws aan de Russen te leveren wendt BBC World Service inmiddels tot de korte golf radio.

Gehoord bij EenVandaag: 'De BBC gaat weer via de kortegolf naar Rusland uitzenden. Een techniek die populair was in de Tweede Wereldoorlog.' De techniek was populair tot de opkomst van internet. Nu nog steeds gebruikt door legers, hulporganisaties, scheepvaart, overheden etc.

— Hans de Vreij (@hdevreij) March 4, 2022

ik denk niet dat we 20 jaar geleden hadden verwacht dat het niet dat fantastische internet zou zijn dat feiten in oorlogstijd naar de mensen zou brengen, maar technologie van begin vorige eeuwhttps://t.co/tsG2S6Awdv

— Joost Schellevis (@Schellevis) March 5, 2022

Informatieblokkade
De informatieblokkade in Rusland is enorm. In slechts tien dagen is het medialandschap, dat al gehavend was, compleet ingestort. Alleen Novaya Gazeta is nog niet geblokkeerd, maar het onafhankelijke dagblad kan ook niet over alles meer schrijven.

Russia is being plunged into a total information blackout. Incredible to think that just a week ago @tvrain had an impressive all-day live stream on Ukraine, radio Ekho Moskvy broadcast freely (now even its twitter is gone), @mediazona a.o. https://t.co/j8Ze7XeRJl

— Eva Hartog (@EvaHartog) March 6, 2022

Novaya Gazeta, one of last remaining outlets of free thought in Russia announces deleting of war content: “censorship has now turned into threat of criminal prosecution v journalists + citizens distributing info on military activities that differs fm official MoD press release" https://t.co/NpPtG2Ilsp

— Oliver Carroll (@olliecarroll) March 4, 2022