Liveblog Oekraïne: een team van Sky News beschoten in Tsjernihiv en Oekraïense regering coördineert een gezamenlijke nieuwsvoorziening

We houden een overzicht bij met journalisten die verslag doen vanuit Rusland en Oekraïne. Dat overzicht vind je hier.

De Russische krant Novaja Gazeta stopt voorlopig
De Russische krant Novaja Gazeta, die ondanks alle opgelegde Russische beperkingen nog probeerde verslag uit te brengen van de oorlog in Oekraïne, stopt voorlopig. Ze kregen opnieuw een waarschuwing van de Russische mediawaakhond Roskomnadzor. Ze geven aan de online- en printactiviteiten op te schorten, tot het einde van de “speciale operatie op het grondgebied van Oekraïne”.

❗ Мы получили еще одно предупреждение Роскомнадзора.

После этого мы приостанавливаем выпуск газеты в сетях и на бумаге — «до окончания «специальной операции на территории Украины».

С уважением, редакция «Новой газеты»https://t.co/ppsun7SMGy

— Новая Газета (@novaya_gazeta) March 28, 2022

Onder vuur in Tsjernihiv
Een team Britse journalisten in Oekraïne kwam onder vuur te liggen tijdens een opdracht in Tsjernihiv. Het hele incident is vastgelegd op camera. In de video zie je journalist Alex Crawford met haar team van Sky News de grond raken terwijl schoten worden afgevuurd. Crawford twitterde dat Russen “vluchtende burgers aanvielen”, clusterbommen gebruikten “en de enige ontsnappingsroute uit de belegerde stad blokkeerden”.

Attacking fleeing civilians; using cluster bombs and blocking the only escape route out of besieged city of #Chernihiv…. #Russia and the tactic of bombing into submission. With Jake Britton @CunninghamCSky @OlekPiskun Jake Jacobs, Mihailo Vadimovich Cherniak https://t.co/vAgG9cejOW

— Alex Crawford (@AlexCrawfordSky) March 25, 2022

Zelensky spreekt met Russische media
Oekraïne is bereid om met Rusland over een neutrale status te spreken. Dat zei de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in een video-interview met Russische journalisten. Hij sprak anderhalf uur met Russische media. Opvallend, want Russische media mogen bepaalde woorden als oorlog niet gebruiken. Doe ze dat wel dan staat er maximaal vijftien jaar celstraf op.

De kans dat de Russische bevolking ook maar iets van Zelensky’s woorden te zien krijgt, is overigens klein. De Russische mediawaakhond Roskomnadzor heeft media in het land gemaand om geen verslag te doen van het interview met Zelensky.

Dat het bedroevend is gesteld met de persvrijheid en de vrijheid van meningsuiting in Rusland was al bekend. De NOS heeft een mooi overzicht gemaakt over het gegeven dat de Russische overheid de afgelopen periode in hoog tempo de bewegingsruimte online aan het inperken is. Deze ontwikkeling zal grote gevolgen hebben voor de Russische bevolking, zeggen experts. In Rusland was vanaf de jaren negentig veel innovatie op het gebied van internet.

Wat Russen dan wel zien en mee krijgen van de oorlog is bijvoorbeeld informatie van de Russische verslaggever van staatsomroep VGTRK, Aleksandr Sladkov. Sladkov doet dagelijks verslag van de oorlog via zijn openbare Telegram-kanaal met zo’n 220.000 volgers. Sladkov blogt sinds een paar weken ook op de website van de Internet Research Agency, een bedrijf dat berucht is wegens het verspreiden van nepnieuws. De NOS bekeek een maand  aan video’s en berichten van Sladkov. In dit artikel leggen ze ook uit hoe de NOS omgaat met de oorlogsbeelden.

Maar er is nog een andere manier voor Russen om aan informatie te komen: via Lantern. De Amerikaanse dienst is specifiek bedoeld om internetblokkades onder autoritaire regimes te omzeilen, meldt RTL Nieuws. Lantern is deze week volledig werkend in Rusland, beloven de makers. Dan kunnen gebruikers ook video’s delen via het peer-to-peernetwerk, zonder zorgen dat die video’s verwijderd of geblokkeerd worden. De makers beloven dat Lantern blijft werken, zelfs als Rusland zich volledig afsluit van het wereldwijde internet.

Spotify stopt in Rusland
Muziekdienst Spotify is gestopt met het aanbieden van zijn streamingdienst in Rusland, meldt de BBC. Het Zweedse bedrijf is bang dat medewerkers en zelfs luisteraars gevaar lopen als gevolg van een aangescherpte Russische wet die de vrijheid van meningsuiting verder aan banden legt.

Eerder ging het bedrijf nog door met het aanbieden van zijn streamingdienst in Rusland om “betrouwbaar, onafhankelijk nieuws en informatie te bieden in de regio”. Spotify was al wel gestopt met het aanbieden van zijn betaalde abonnementen in het land, vanwege de invasie van Oekraïne en de westerse sancties.

Regering coördineert gezamenlijke nieuwsvoorziening Oekraïne
President Zelensky heeft een decreet ondertekend waardoor alle landelijke tv-kanalen mee moeten werken aan een gezamenlijke ‘informatiemarathon’ over de oorlog in het land, meldt de NOS. Sinds afgelopen week zenden vrijwel alle nationale Oekraïense televisiezenders hetzelfde uit: een ‘informatiemarathon’ over de oorlog in het land, die 24 uur per dag doorgaat, meldt de NOS.

In het presidentieel decreet staat dat een “uniform informatiebeleid” onder de huidige staat van beleg van groot belang is voor de nationale veiligheid in Oekraïne. De gezamenlijke nieuwsvoorziening, die wordt gecoördineerd door de regering, moet tegenwicht bieden aan de “actieve verspreiding van desinformatie door de agressor”.

Zo’n maatregel is in oorlogstijd niet bijzonder, vinden Oost-Europadeskundige Hubert Smeets en mediawetenschapper Mark Deuze. “Een land in oorlog wil de informatie onder controle houden”, zegt Smeets.

TV Rain weer van start gegaan, op YouTube
Het in Rusland geblokkeerde Russische TV Rain (ook bekend als Dozhd TV), is weer van start geghaan. Dit keer via YouTube, melden de Russische journalisten Ekaterina Kotrikadze en Tikhon Dzyadko bij CNN. Beide journalisten zitten nu in Tbilisi, de hoofdstad van Georgië.

Exiled Russian Journalists Continue Fight Against Putin With Relaunch of Indie News Outlet on YouTube (Video) https://t.co/BhdAZXp8bW

— TheWrap (@TheWrap) March 27, 2022

Het duo zegt verder dat ze hopen zich de komende weken ergens in Europa te herenigen met hun TV Rain-collega’s en manieren te vinden om hun werk voort te zetten.

Journalisten gedood in Oekraïne
De oorlog tussen Oekraïne en Rusland heeft volgens Iryna Venediktova, het hoofd van het Oekraïense Openbaar Ministerie, tot nu toe twaalf journalisten het leven gekost.

Розкривати світові правду про путінську агресію смертельно небезпечно - на війні загинуло вже 12 журналістів, ще 10 отримали тілесні ушкодження. Захист журналістів — пріоритет Офісу Генпрокурора @GP_Ukraine , особливо сьогодні. pic.twitter.com/AdxZt3q7Mz

— Iryna Venediktova (@VenediktovaIV) March 26, 2022

NU.nl meldt dat volgens de procureur-generaal van het OM van Oekraïne tien andere journalisten gewond geraakt in Oekraïne sinds Rusland het land binnenviel. Deze cijfers zijn niet onafhankelijk geverifieerd. Afgelopen donderdag stond de (geverifieerde) teller op zes omgekomen journalisten.

Ook blijkt familie van journalisten niet veilig te zijn in Oekraïne.

CPJ welcomes the release of Ukrainian journalist Svetlana Zalizetskaya’s father Iosif Zalizetsky. Zalizetskaya, editor RIA-Melitopol, said he was taken by people in Russian military uniform and held for almost three days in retaliation for her journalism. https://t.co/ShCIBoZhax

— Committee to Protect Journalists (@pressfreedom) March 27, 2022

Russische soldaten zouden in betwiste gebieden Oekraïense journalisten oppakken en ze gijzelen, meldt NPR. Persvrijheidsorganisatie Reporters Sans Frontières meldde vrijdag dat Russen tientallen journalisten zouden hebben gekidnapt, vastgehouden en gemarteld. Het VN-bureau van de Hoge Commissaris voor de mensenrechten vertelde de BBC dat het ten minste 36 gevallen van burgerdetentie in Oekraïne.

RT en Sputnik niet verboden in Zwitserland
In Zwitserland komt er geen verbod op de Russische zenders RT (voorheen Russia Today) en Sputnik.

Niet heel Europa vergeet de rechtsstaat uit het oog: Bundesrat verbietet russische Propagandasender nicht #srf #srfnews https://t.co/wpzV6awInv via @srfnews

— thomas bruning (@thomasbruning) March 26, 2022

Volgens de Federale Raad is het effectiever om desinformatie en propaganda te weerleggen met feiten dan om ze te verbieden. 

In de Europese Unie het geval is zijn de zenders verboden vanwege hun “essentiële en instrumentele rol” bij het verspreiden van Russische propaganda rondom de oorlog in Oekraïne. 

Oekraïense nieuwszender Ukraina 24 te zien in Nederland
Vanaf 31 maart is de Oekraïense nieuwszender Ukraina 24 tijdelijk te zien bij Ziggo. De provider wil Oekraïense vluchtelingen in Nederland zo de mogelijkheid geven ‘ook via tv op de hoogte blijven van het nieuws in hun geboorteland’.