Liveblog Oekraïne: Sputnik/RT in Europese Unie verboden; medewerkers kritische Russische media verlaten het land

Rusland-correspondent Iris de Graaf (NOS) meldt dat de hoofdredacteur van het onafhankelijke televisiestation Dozjd Rusland heeft verlaten.

De hoofdredacteur van het onafhankelijke televisiestation Dozjd - dat gister geblokkeerd werd door het Russische censuurbureau - heeft Rusland verlaten. "We blijven doorgaan met ons werk, gebruik een VPN en volg onze berichtgeving op social media" https://t.co/MVBMr94xm2

— Iris de Graaf (@irislarisa) March 2, 2022

Ook de hoofdredacteur van TV Rain heeft zijn vertrek uit Rusland aangekondigd. Veel personeel vertrekt uit vrees voor de persoonlijke veiligheid, meldt Kevin Rothrock, hoofdredacteur van het Engelstalige op Rusland gerichte nieuwsplatform Meduza.

The editor-in-chief of Russia’s one, now blocked independent TV network says he’s leaving the country. @tikhondzyadko of @tvrain says the station won’t leave Russia, though many staff are fleeing for personal safety. https://t.co/ak0nLWttXC

— Kevin Rothrock (@KevinRothrock) March 2, 2022

Niet te winnen
Geen van de strijdende partijen heeft eigenlijk nog uitzicht op winst in deze oorlog, aldus commentator Eric Levitz van New York Magazine. De oorlog is een ramp voor Rusland en een schandvlek op de nalatenschap van Poetin. “Maar enkel dat Rusland deze oorlog lijkt te gaan verliezen, betekent dat niet dat iemand anders hem wint”, aldus Levitz in een sober opiniestuk.

Camerman omgekomen
Freelance correspondent Olga Tokariuk meldt dat een oud-collega gisteren is omgekomen bij de aanvallen op een televisietoren bij Kiev. Daarbij kwamen in totaal vijf mensen om. (Zie verderop in deze liveblog, red.)

The first person I know died in this war. My former colleague, TV cameraman Yevhenii Sakun, was killed yesterday as a result of Russian missile strike on Kyiv's Babyn Yar, along with 4 other people. It was a pleasure working with him. I'm devastated by this news. Eternal memory pic.twitter.com/3NEK5fN9rD

— Olga Tokariuk (@olgatokariuk) March 2, 2022

Russia Today en Sputnik verbannen uit Europese Unie
Vanwege hun “essentiële en instrumentele rol” bij het verspreiden van Russische propaganda rondom de oorlog in Oekraïne mogen zenders Russia Today en Sputnik binnen de Europese Unie niet meer actief zijn.

Met ingang van vandaag is verspreiding van deze zenders opgeschort, meldt de Europese Commissie in een korte verklaring. “In deze tijd van oorlog zijn woorden van belang. We zijn getuige van enorme propaganda en desinformatie rondom deze schandalige aanval op een vrij en onafhankelijk land”, aldus Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen.

Von der Leyen spreekt van giftige leugens van Kremlin-apologeten, die binnen de Unie niet gewenst zijn. Uitzendrechten zijn per direct gestaakt over alle vormen van media: kabel, satelliet, internet-televisie, website en apps. Alle lidstaten dienen de opschorting per direct door te voeren.

The Moscow Times weer terug
Na een storing gisteren is The Moscow Times weer online. Bij hen onder meer het opmerkelijke nieuws dat voor demonstrerende kinderen geen uitzondering wordt gemaakt: ook gaan met het politiebusje meer naar bureau.

Vijf doden bij aanval op tv-toren
Bij een aanval op een televisietoren in de Oekraïense hoofdstad Kiev, zijn dinsdag vijf doden gevallen. Dat melden de Oekraïense autoriteiten, volgens de NOS. Het is op dit moment nog onduidelijk of de slachtoffers burgers of militairen zijn.

At least two explosions observed in the buildings right under the Kyiv TV Tower, following the statement of the Russian military that they would target “objects” related to the SBU and 72nd PsyOps in Kyiv. https://t.co/fuz57zDEfu pic.twitter.com/cDeLn7iUHM

— Christiaan Triebert (@trbrtc) March 1, 2022

Oorlogsverslaggever Hans Jaap Melissen was gisteren getuige de inslagen.

Video vd twee de explosie. #kiev ik ga nu de schuilkelder in. pic.twitter.com/sGz7LMfh3j

— Hans Jaap Melissen (@HansJMelissen) March 1, 2022

Door de aanval gingen diverse tv-zenders op zwart. De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken noemt de aanval kwaadaardig en barbaars. Ook het Committee to Protect journalists veroordeelt de aanval op de televisietoren. De organisatie stelt dat de aanval de Oekraïners de toegang tot informatie ontzegt op een moment dat dat zo hard nodig is.

Restaurantrecensies tegen censuur
Een nieuwe truc om censuur binnen Rusland te omzeilen is via Google restaurantrecensies achter te laten. Geef vijf sterren en gebruik de tekst om Russen te vertellen wat er binnen Oekraïne echt gaande is. Het blijkt populair. Ton F. van Dijk meldt dat hij z’n eerste recensie inmiddels heeft gedropt:

Zo: recensie van dit voortreffelijke Grand Cafe in Moskou achtergelaten. #Oekraïne pic.twitter.com/ilg7gF1iIe

— Ton F. van Dijk (@tonfvandijk) March 2, 2022

Volkskrant: Kiev wordt Kiyv
De Volkskrant gaat in zijn verslaggeving rondom de oorlog in Oekraïne, de Oekraïense benaming voor steden gebruiken. Dat meldt de krant in een bericht. Tot nu toe gebruikte de krant de Russische transcriptie. Door de verandering duidt de Volkskrant de Oekraïense hoofdstad Kiev nu aan als Kyiv. Charkov wordt vanaf nu geschreven als Charkiv.

Interview Dmitry Muratov
Tijdschrift The New Yorker heeft een interview met hoofdredacteur Dmitry Muratov, van prijswinnende maar belaagde Russische krant Noveya Gazeta. Muratov: “Wij blijven oorlog oorlog noemen, en wachten de consequenties af.” Russische media mogen in hun berichtgeving de Russische inval in Oekraïne niet als oorlog betitelen.

Russische media Radio Echo Moskvy en Dozjd
Het Russische radiostation Radio Echo Moskvy en de nieuwssite Dozjd worden op last van de procureur-generaal in Rusland geblokkeerd. Daardoor zijn twee van de laatste onafhankelijke nieuwsmedia in het land niet meer te bereiken. Volgens het parket van de procureur-generaal plaatst Echo Moskvy informatie met oproepen tot extremistische activiteiten en geweld’ en verspreid het bewust valse informatie over de acties van Russisch militair personeel.

Met de wurging van Oekraïne krijgen de laatste onafhankelijke media in Rusland, Radio Echo Moskvy en het fantastische @tvrain, de nekslag. Hun internetpagina’s worden geblokkeerd. https://t.co/jzIO7IDlYe

— Olaf Koens (@obk) March 1, 2022

RSF roept op tot betere bescherming journalisten
Reporters Sans Frontieres (RSF) roept journalisten die in Oekraïne verslag doen van de oorlog op voorzichtig te handelen en roept op tot betere bescherming van journalisten. Dat doet de organisatie nadat zaterdag twee Deense verslaggevers gewond raakten bij beschietingen in de Oost-Oekraïense stad Ochtyrka. De twee journalisten, die kogelwerende vesten droegen, werd onder vuur genomen toen ze in hun auto zaten.

Hoewel de journalisten wisten te ontkomen, raakten ze wel gewond. Wie er op het tweetal schoot, is niet bekend.

Volgens RSF is het het eerste bekende geval van een aanval op journalisten in Oekraïne. Volgens het Oekraïense leger heeft het sinds het begin van de oorlog persaccreditatie verleend aan meer dan duizend buitenlandse verslaggevers.

NJV: Blokkeer Russische media niet
De NVJ vindt het geen goed idee dat media die door de Russische staat gefinancierd worden, in Europa geweerd worden. “Hiermee verlaag je je tot het niveau van Rusland”, stelt NVJ-secretaris Thomas Bruning. Daarmee reageert hij op sancties die meerdere partijen aan Rusland hebben opgelegd in de strijd tegen desinformatie. Onder andere Meta (het moederbedrijf van Facebook) en YouTube blokkeren video’s van de Russische zenders RT en Sputnik.

Ook Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, drong afgelopen weekend aan op een verbod voor de zenders. “Journalistieke vrijheid wordt het spannendst in oorlogstijd”, aldus Bruning. “Juist in deze tijden moeten we strijden voor vrijheid van informatie. Het is niet aan een staat om nieuwszenders te blokkeren, wat de afkomst ook is. Vrijheid van meningsuiting is een belangrijk grondrecht dat we met zijn allen moeten willen koesteren.”

Onverstandig idee om RT en Sputnik te gaan weren/verbieden in Europa.
Laten we aub ons blijven onderscheiden als rechtsstaat en burgers zelf laten kiezen. Wetsovertredingen wel aanpakken, maar niet zoals Rusland zenders gaan verbieden!

— thomas bruning (@thomasbruning) March 1, 2022