De week van… Geert Sels

Sels werkt als cultuurredacteur bij het Belgische De Standaard. Voorheen werkte hij, eveneens als cultuurredacteur, bij De Morgen. Het was vooraf niet zijn plan om groot onderzoek te doen naar naziroofkunst, maar het gebeurde toch. ‘Vorig jaar werden 1500 hoogwaardige kunstwerken aangetroffen bij een oude man in Duitsland, zijn vader bleek kunstinkoper te zijn geweest voor de nazi’s. Ik vroeg me af of er ook een kunstwerk van Belgische herkomst tussen zou zitten,’ vertelt Sels.

In een verslag over de schikking met de Joodse gemeenschap als compensatie voor de geleden ontberingen, vond Sels in een annex een zinnetje dat verwees naar een ander rapport. Met een omweg kreeg hij dit rapport in handen. ‘En toen ging de schatkamer open,’ aldus Sels. ‘Het begon met nieuwsgierigheid, maar daarna ging de motor verder draaien op verbijstering.’

Met de Conventie van Washington – een verdrag dat de openbaarheid van informatie nastreeft – tekende België voor transparant onderzoek naar kunstwerken met een twijfelachtige achtergrond. ‘Het is een aanfluiting dat men dat verdrag heeft ondertekend, want er is totaal geen uitvoering aan gegeven. Dat is de motor geweest om verder te gaan in dit onderzoek.’

Sels gaf zichzelf op voor De Loep. ‘Onderzoek is over het algemeen schaars op cultuurredacties en het gebeurt bedroevend weinig in de Vlaamse pers. Ik heb mezelf nooit opgegeven voor een prijs, maar ik dacht “laat ik het eens doen”.’ Sels verbaasde zich over het feit dat De Volkskrant en NRC Handelsblad een team hebben van diverse onderzoeksjournalisten en dat zij langer aan één case kunnen werken. ‘Ik voelde me een beetje beschaamd. Ik heb drie maanden aan het onderzoek gewerkt in de gestolen tijd, terwijl overdag de dagproductie verderging. Ik was zeer verbaasd om in zo’n omgeving van onderzoeksjournalisten een mooie schouderklop te krijgen,’ aldus Sels. 

‘Ik heb ontdekt dat het heel belangrijk is om dingen boven water te krijgen, naast de dagelijkse agenda. Het belang daarvan heb ik gezien toen er parlementaire vragen kwamen naar aanleiding van mijn onderzoek,’ vertelt Sels. ‘De volksvertegenwoordigers merkten op dat het goed is dat een krant onderzoek doet en dat er een debat op gang is gekomen.’ Daarnaast denkt Sels dat het winnen van De Loep goed is voor de Vlaamse pers en de cultuurjournalistiek.

De prijs – een cheque van 1500 euro, een oorkonde en een gegraveerde loep – heeft Sels in ontvangst genomen, maar het onderzoek is nog niet af. ‘Tot nu toe heb ik heel erg ingezet op wat er zich in het verleden heeft afgespeeld, maar nu wil ik het naar het heden trekken. De kunstwerken die hangen in Belgische musea, hangen deze er wel terecht? Veel kunst die vroeger als verloren is opgegeven, waar is dat naartoe?’ vraagt Sels zich af. Naast het verder werken aan zijn onderzoek, wil Sels ook de politiek onder druk zetten. ‘Ze hebben acties aangekondigd, maar daar is tot nu toe nog niks van gekomen.’