mgm nvj maart

— dinsdag 10 december 2019, 11:56 | 1 reactie, praat mee

De Nederlandse mediamarkt beweegt snel naar drie grote mediapartijen

De Nederlandse mediamarkt beweegt snel naar drie grote mediapartijen

De overname van Sanoma Media Netherlands door DPG Media komt niet uit de lucht vallen. De Vlamingen zijn al jaren bezig de Finnen deels in te lijven. De consolidatie in de Nederlandse mediawereld is daarmee bijna voltooid. Nog twee grote overnames en wat kleinere verschuivingen en de kaarten zijn geschud. Een analyse. Laatste wijziging: 11 december 2019, 09:11

Dit artikel wordt met je gedeeld door NVJ-lid Dolf Rogmans. Ook lid worden?

Dat Sanoma zou vertrekken uit de Nederlandse mediawereld stond al vast toen het bedrijf SBS in april 2017 verkocht aan John de Mol. Ook al ontkende Sanoma-topvrouw Susan Duinhoven dat daarna bij elke gelegenheid. De bladen van Sanoma en de website NU.nl zijn samen simpelweg te klein om alleen te overleven.

De Finnen waren er in 2017 nog niet aan toe alle media-activiteiten aan De Mol te verkopen. Dat zal ongetwijfeld gelegen hebben aan de slechte verhoudingen tussen beide bedrijven. Plus, De Mol wilde NU.nl wel, maar liever niet de bladen van Sanoma (uitgezonderd natuurlijk LINDA.) Dus lag het voor de hand dat Sanoma uiteindelijk onderdak zou vinden bij DPG Media. Daarmee is de consolidatie van de Nederlandse mediamarkt zo goed als rond.

Pim Schmitz, bestuursvoorzitter van Talpa Holding, zei eind vorig jaar tegen NRC dat er over vijf jaar (inmiddels dus vier) nog één tot twee grote mediabedrijven over zijn in Nederland. Talpa wil er daar een van zijn, is zijn doelstelling. Een deel van zijn voorspelling komt nu dus al uit. Wil Talpa blijven meedoen, dan mag Schmitz wel opschieten met de rest van zijn voorspelling en snel nog wat overnames doen.

Want als we de lijn van Schmitz even volgen, dan zijn RTL Nederland en het Vlaamse Mediahuis de laatste twee grote vissen in de vijver.

Het meest logische zou zijn als De Mol snel RTL Nederland inlijft. Het gaat daar nu even niet goed dus dan is verkoop waarschijnlijk wat makkelijker. Beide bedrijven vullen elkaar prima aan. Op termijn is een samengaan van DPG Media en Mediahuis ook logisch. Ook daar vooral synergie.

Natuurlijk zou het kunnen dat de toezichthouders dat verbieden omdat ze een te grote mediaconcentratie zien ontstaan. Dat is maar hoe je er naar wil kijken.

Allereerst hoe definieer je de markt? DPG Media schrijft in het persbericht over de overname van Sanoma: ‘Google en Facebook zijn de dominante platformen in deze markt. Ze hebben een enorm bereik, investeren continu in technologie en beschikken over een gigantische hoeveelheid data. Daarmee hebben ze de wereld stormenderhand veroverd. Inmiddels hebben ze meer dan twee derde van de digitale advertentiemarkt in handen. Het is voor lokale mediabedrijven bijzonder moeilijk geweest hiertegen een vuist te maken. Maar wij geloven dat er ruimte is voor een lokaal alternatief dat bestaat uit Nederlandse merken met een groot gezamenlijk bereik, gedreven door waarden als kwaliteit en betrouwbaarheid’.

Als je dat als vertrekpunt neemt, dan is de kern van DPG Media en Talpa het leren kennen van de klant via hun mediaconsumptie. Daarmee zijn het concurrenten van Facebook (dat via WhatsApp, Instagram en Facebook weet wat we tegen elkaar zeggen), Google (die weet wat we zoeken en mailen), maar ook de banken (die weet wat we bezitten en uitgeven) en Albert Heijn (die weet wat we kopen). En dan is er weer volop concurrentie.

Maar ook als je de mediamarkt in meer enge zin bekijkt, zijn drie grote spelers in één markt helemaal niet vreemd. Naast Talpa en DGP Media is de publieke omroep de derde logische kandidaat. Zeker als er meer samenwerking komt tussen de landelijke, regionale en lokale media. Dan is het wel belangrijk dat de overheid haar hoofd koel houdt en de boel niet kapot bezuinigt. Want willen we in Nederland nog een beetje pluriform medialandschap overhouden dan wordt een stevig publieke bestel wel van levensbelang.

Als over een paar jaar DPG Media en Mediahuis één bedrijf vormen en Talpa en RTL Nederland ook, dan blijven er, met alle respect, nog een paar kleinere vraagstukken over.

Allereerst Het Parool en De Limburger. Al langer gaat het verhaal dat een uitruil op handen is. Mediahuis wil Het Parool graag hebben om het bereik samen te voegen met zijn regionale kranten rond Amsterdam. De Limburger past prima bij de regionale kranten van DPG Media. Dan zijn er nog de Noordelijke dagbladen. Die komen logischer wijs de komende jaren een keer bij de andere dagbladen terecht, die dan al in de combinatie DPG Media/Mediahuis zitten of nog net niet.

Dan het ANP, eigendom van Talpa. Is er nog plaats voor een nationaal persbureau in een markt met drie grote spelers? DPG Media zei vorig jaar van wel. Met minder partijen kun je beter overleggen over een ANP dat exact levert waar behoefte aan bestaat: een basisnieuwsvoorziening. Of dat meteen een groeiscenario voor het ANP inhoudt, is zeer de vraag.

Er zijn ook tekenen die op een verwijdering wijzen. NU.nl is weg bij het persbureau. Het contract met DPG Media loopt eind volgend jaar af. Kiest DPG Media er dan voor het nieuws van NU.nl en het AD als basis te nemen?

Een vertrek van een grote klant als DPG Media, aangevuld met Mediahuis, brengt het ANP direct in de (financiële) problemen. De andere klanten meer laten betalen voor hetzelfde wordt lastig, bezuinigen eveneens. Dat leidt tot een minder product en een kettingreactie van vertrekkers. Het is nu nog absoluut vloeken in de kerk, maar het zou De Mol ertoe kunnen brengen zijn gewenste nieuwsmerk met en onder de naam ANP in de markt te zetten.

Een wegvallen van het ANP is een probleem voor kleinere marktpartijen, die de basisnieuwsvoorziening niet zelf kunnen realiseren. Maar er staan al twee partijen klaar om dat over te nemen. Aan de commerciële kant is dat NU.nl, inmiddels aangevuld met het AD. Aan de publieke kant is dat de NOS, aangevuld met regionale en lokale omroepen.

Als laatste de vraag wat er met de overige uitgevers gebeurt; bedrijven als New Skool Media, Hearst, de FD Mediagroep en de verschillende vakbladen. Volgens de wetten van de markt maken de groten een kans en blijft er ruimte voor niche-bedrijven. Daar ligt dus hun toekomst.

Voor de pluriformiteit van de Nederlandse mediawereld is de consolidatie niet meteen slecht nieuws. Voor veel kleinere bedrijven is simpelweg geen ruimte meer. DPG Media heeft laten zien dat het mooie mediamerken in de benen weet te houden en er ontstaat ongetwijfeld ruimte voor nieuwe niche-partijen. Vanuit het oogpunt van pluriformiteit is van belang dat de politiek ervoor kiest de publieke omroep sterker te maken in plaats van zwakker.

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

1 reactie

Jan Everhard, 12 december 2019, 16:27

Dank voor deze analyse van de mediamarkt na de overname van Sanoma door DPG Media. Er zijn nog wel een paar losse draadjes en zaken die om een nadere analyse vragen. Rogmans schrijft:“Allereerst hoe definieer je de markt? DPG Media schrijft in het persbericht over de overname van Sanoma: ‘Google en Facebook zijn de dominante platformen in deze markt. Ze hebben een enorm bereik, investeren continu in technologie en beschikken over een gigantische hoeveelheid data. Daarmee hebben ze de wereld stormenderhand veroverd. Inmiddels hebben ze meer dan twee derde van de digitale advertentiemarkt in handen.” Rogmans vervolgt in de volgende alinea:“Als je dat als vertrekpunt neemt, dan is de kern van DPG Media en Talpa het leren kennen van de klant via hun mediaconsumptie.”
Dat is slechts een deel van de definitie van wat ‘de markt’ is. De markt is inkoop en verkoop van nieuws en advertenties en het ‘binnenharken’ van data waardoor de nieuwe DPG mediagroep hun klanten leren kennen. Dit is niet de belangrijkste reden van het opkopen van Sanoma. Tijdens de rechtszaak tegen Britt van Uhm en Ruud Rogier deed een van de directieleden van DPG, Bart Verkade, een opmerkelijke uitspraak. Hij verklaarde voor de rechter dat het voor het beoordelen van de vraag of een honorarium adequaat is of niet de vraag speelt van het rendement van de uitgave. De kostprijs moet zo laag mogelijk zijn om een redelijk rendement te hebben en als DPG Media een redelijk rendement heeft dan kunnen de titels ook uitgegeven worden.
DPG gaat ervan uit dat Google en Facebook zo’n lage kostprijs hebben dat hiertegen niet te concurreren is en dat de overname van Sanoma een mogelijkheid biedt door meer en betere digitalisering, rationalisering en bezuinigingen tegen een concurrerende prijs de advertentiemarkt tegemoet te treden. Een Nederland-Belgische advertentiemarkt die voor DPG Media ook veel makkelijker te benaderen is dan voor Facebook en Google.
De pluriformiteit is niet het probleem. Daar zorgt DPG wel voor. De werkgelegenheid wordt wel een probleem. Het spook van een centrale romp-redaktie voor de landelijke bladen en een centrale redaktie voor de regio-bladen voor het algemene nieuws en kleinere redacties voor de regio’s, waart rond in de directieburelen van DPG Media. Er wordt ook nagedacht over het centraliseren en concentreren van de drukkerijen zodat ook daar banen zullen verdwijnen en het aantrekkelijker maken voor de lezers om hun publicaties digitaal te lezen in plaats van in print. Het afbouwen van drukcapaciteit en het verminderen van het aantal arbeidsplaatsen op alle redacties zorgt voor een lagere kostprijs en voor een hoger rendement voor DPG Media.
Digitalisering heeft voor DPG ook nog allerlei andere voordelen. Als de lezersdata aanleiding geven voor een andere strategie dan kan dat heel snel doorgevoerd worden zonder dat het grote investeringen vergt en doordat er snelle feedback mogelijk is kan DPG ook snel controleren of de veranderingen commercieel succesvol zijn.
Voor DPG Media is ‘de markt’ de advertentiemarkt en niet de markt van (potentiële) lezers die een goede krant/tijdschrift willen.
Ik weet niet zo zeker of je de positie van de publieke omroep op een lijn kunt plaatsen met Talpa en DPG Media. Dat de overheid de publieke omroep niet kapot mag bezuinigen lijkt me volstrekt logisch. Maar met de VVD in de regering ben ik er niet gerust op dat dit ook niet zal gebeuren.
Is er nog plaats voor het ANP? Waarom niet? DPG Media zal eind 2020 stevig onderhandelen over het nieuws dat ze willen afnemen en voor welke prijs ze dat willen doen. Het geschetste alternatief; Nu.nl en het AD is geen alternatief voor het nationale en internationale nieuwsnetwerk waar het ANP deel van uitmaakt. DPG Media zal geen geld uittrekken voor zo’n netwerk, zeker niet voor het internationale deel daarvan.
Een nichemarkt kan alleen floreren als er klanten zijn die willen betalen. Hearst en de FD Mediagroep laten zien dat het kan en dat er in een niche-markt geld verdient kan worden.
De mediamarkt, in de brede zin van het woord, zal structureel en nauwkeurig geanalyseerd moeten worden door NVJ en NVF. En ik hoop dan ook dat Dolf Rogmans regelmatig analyses zal maken van de markt en de media zodat we niet verrast worden door het opkopen van de ene door de andere partij, dat we inzichten krijgen over onze arbeidsmarkt en over de manieren waarop we, als journalistieke, grafische- en ict beroepsgroep, hiermee om moeten gaan.

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.