De journalistieke kieswijzer: de verkiezingsplannen van GroenLinks-PvdA

GroenLinks en PvdA geloven ze door samenwerken sterker staan. Afgelopen juli stemden leden van de Partij van de Arbeid en GroenLinks in ruime meerderheid voor gezamenlijke deelname aan de Tweede Kamerverkiezingen. Daarom komt GroenLinks-PvdA nu met een gezamenlijk verkiezingsprogramma: ‘Samen voor een hoopvolle toekomst’ (.pdf).

Net als bij de VVD is dit een concept-verkiezingsplan. Op 14 oktober wordt het definitieve programma vastgesteld. Voordat het definitief wordt vastgesteld, kunnen leden van beide partijen nog tot 19 september amendementen indienen om het programma te laten aanpassen.

Onafhankelijkheid
GroenLinks-PvdA wil de onafhankelijkheid van journalistieke redactie wettelijk vastleggen. Ze pleiten voor de invoering van de Europese wet voor mediavrijheid. “Deze wet moet de redactionele en journalistieke onafhankelijkheid waarborgen en mediapluralisme bevorderen. Dit betekent bijvoorbeeld dat redacties en niet de eigenaar het laatste woord hebben over belangrijke zaken als de aanstelling van een nieuwe hoofdredacteur of de identiteit van het medium. We begrenzen de hoeveelheid mediaplatforms die één bedrijf of persoon in handen mag hebben.”

En: “Journalisten mogen niet bespioneerd worden bij hun werk. Publieke omroepen mogen geen propagandakanaal zijn. We pleiten ervoor dat de EU-initiatieven voor onafhankelijke kwaliteitsmedia steunt in landen waar de mediavrijheid onder druk staat.” Dat betekent ook sancties tegen ondermijnende lidstaten. De vereiste van unanimiteit bij een artikel 7-procedure, die kan leiden tot schorsing van het stemrecht van een lidstaat, zal moeten vervallen.

“Verder geven we meer financiële steun aan lokale en regionale media en stimuleren we nieuwe lokale media die coöperatief worden bestuurd. Ons doel is een reclamevrije publieke omroep, waar cultuur, educatie, nieuws en betrouwbare informatie vooropstaan. Alle landelijke publieke media-instellingen houden zich aan de journalistieke code van de NPO. Persvrijheid is een groot goed, maar is geen vrijbrief voor het verspreiden van desinformatie en het aanzetten tot haat en geweld. We maken alle producties van de publieke omroep op internet gratis toegankelijk en er komt een volwaardig nationaal media-archief.”

Daarnaast moet er een eerlijkere beloning voor makers komen en geïnvesteerd worden in Nederlandse producties. “We geven geen subsidies meer aan organisaties die de Fair Practice Code, waarin de goede omgang met makers is vastgelegd, niet naleven. Dit geldt ook voor instellingen die door de provincie en gemeenten worden gesubsidieerd. De kosten voor de uitvoering van de Fair Practice Code worden gedragen door het Rijk en gaan dus niet af van bestaande subsidies. We passen daarnaast de Mededingingswet aan, zodat creatieve zelfstandigen collectief kunnen onderhandelen over hun tarieven.”

“We stimuleren de Nederlandse creatieve maakindustrie met fiscale voordelen en een fonds dat leningen verstrekt aan Nederlandse producties. Voor commerciële online-exploitanten voeren we een exploitatieheffing in over de inkomsten van onder meer streamingsabonnementen. We houden vast aan het lage btw-tarief van 9% voor cultuur en media.”

Zzp’ers
In het 93 pagina’s tellende concept-verkiezingsplan staat verder een uitgebreid deel over baanzekerheid, zpp’ers en werknemers, zeggenschap, arbeidsongeschiktheid en vakbonden. Volgens GroenLinks-PvdA verdienen tijdelijke oproepkrachten, flexwerkers en zzp’ers extra bescherming en moeten zij zich kunnen verenigen. GroenLinks-PvdA wil het minimumloon verhogen. Uitkeringen als de AOW en de bijstand stijgen mee.

Werkgevers die mensen in vaste dienst nemen worden beloond, werkgevers die dat niet doen gaan meer betalen. GroenLinks-Pvda maakt een einde aan nuluren- en oproepcontracten. Er blijven drie contractvormen over:

1. Werknemer: het uitgangspunt is dat je gewoon in loondienst bent bij je werkgever met een vast of tijdelijk contract.
2. Uitzendkracht: tijdelijk werk dat niet of moeilijk te voorspellen is of werk dat ontstaat bij uitval door ziekte kan een werkgever invullen met uitzendkrachten.
3. Zzp’er: voor werk dat geen onderdeel is van de organisatie of dat niet behoort tot de gewone werkzaamheden en waarvoor bijzondere kennis nodig is, kan een werkgever een zelfstandig contract aanbieden aan zzp’ers.

“Er komen sectorale minimumtarieven voor zzp’ers, die minimaal gelijk zijn aan de volledige kosten van een werknemer in loondienst. Het systeem van de flexibele werkloosheidspremie doet zijn werk. Wel maken we de beboeting van werkgevers steviger dan de 5% die het nu is.”

Vakbonden en ondernemingsraden
Opvallend is dat GroenLinks-PvdA de positie van vakbonden wil versterken. “We voeren actief beleid om de positie van de vakbonden te versterken met de introductie van een algemene cao-bijdrage. Deze bijdrage wordt van alle werknemers gevraagd, waarna zij gratis lid kunnen worden van een vakbond naar keuze.

Om ondermijning van cao-onderhandelingen door nepvakbonden tegen te gaan, leggen we wettelijk vast dat alleen onafhankelijke vakbonden een cao mogen afsluiten. Werkgevers mogen vakbonden niet langer verhinderen om fysiek of digitaal in contact te komen met werknemers en iedere werkende krijgt recht op verlof om zich in te kunnen zetten voor de vakbond.”

Er moet ook meer zeggenschap voor werkenden komen. “Grote bedrijven hebben een grote publieke invloed. Om de continuïteit van deze bedrijven te beschermen geven we werkenden in deze bedrijven meer zeggenschap. Ondernemingsraden krijgen instemmingsrecht bij belangrijke bedrijfsbeslissingen, zoals fusies, overnames, reorganisaties, beloningsverschillen en de besteding van de winst. De helft van de raad van commissarissen wordt voortaan benoemd door de ondernemingsraad, zoals nu ook in Duitsland gebruikelijk is. Op deze manier vormen we de ondernemingsraad om tot een volwaardige werknemersvergadering, die naast de aandeelhoudersvergadering een belangrijke stem in het bedrijf is. Zowel bij grote als bij middelgrote bedrijven gaan we strenger handhaven op de verplichting om een ondernemingsraad te hebben en gaan we deze ondernemingsraden beter ondersteunen.”

In het kader van ‘persoonlijke ontwikkeling houdt nooit op’ wil GroenLinks-PvdA dat iedereen die zestien jaar wordt een ontwikkelingsbudget krijgt dat het hele leven gebruikt mag worden om een opleiding of cursus te volgen.

Arbeidsongeschiktheid
De partij pleit verder voor een collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering en pensioen voor alle werkenden. “Veel zzp’ers hebben geen vangnet in geval van pech of ziekte. Daarom komt er op termijn een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle zzp’ers, met een eerlijke bijdrage van de opdrachtgever. We zorgen voor een betaalbare premie. Werknemers in loondienst houden dezelfde rechten en plichten die ze nu hebben, zoals loondoorbetaling bij de eerste twee jaar ziekte (de wachttijd) en eventueel via een cao vastgelegde bovenminimale verzekeringen. Alle werkenden – tot een bepaald inkomen – gaan voortaan verplicht vanaf dag één pensioen opbouwen. Opdrachtgevers van zelfstandigen betalen daaraan mee, zodat ook zzp’ers een fatsoenlijk pensioen opbouwen.”

Digitale wereld en privacy
Uitgebreide aandacht is er ook voor de digitale wereld en privacy, zowel op nationaal als Europees vlak.

“Wij zorgen dat Nederland samen met Europese partners gaat bouwen aan een alternatief digitaal ecosysteem: een veilige publieke digitale ruimte zoals nu ook wordt verbeeld door de coalitie PublicSpaces. De publieke waarden die we daarbij centraal zetten zijn transparantie, democratie, gelijke behandeling, privacy, menselijke waardigheid, betrouwbaarheid, betaalbaarheid en duurzaamheid.” Aan innovatiesteun worden voorwaarden verbonden op het gebied van duurzaamheid, maatschappelijke participatie en het delen van kennis en data.

GroenLinks-PvdA wil door middel van aanbestedingen en subsidies de ontwikkeling van betrouwbare opensourcesoftware en -hardware ondersteunen, met broncodes die iedereen kan controleren, aanpassen en verbeteren. “Het uitgangspunt is dat code en ontwerpen die met publiek geld zijn ontwikkeld voor iedereen beschikbaar moeten zijn.”

Ook moet de EU, middels een aangescherpte fusierichtlijn, meer doen tegen agressieve overnames en misbruik van dominante posities door techgiganten, aldus GroenLinks-PvdA.

AI
De partijen pleiten verder voor een snelle afronding en invoering van de Europese wet over kunstmatige intelligentie (AI). “We steunen de inzet van het Europees Parlement om taalmodellen zoals ChatGPT en andere systemisch relevante AI-systemen binnen de reikwijdte van de wet te laten vallen.” “AI-systemen moeten veilig en transparant zijn, de mensenrechten respecteren, menselijke controle waarborgen en zo zuinig mogelijk omspringen met energie en grondstoffen. We verbieden riskante AI-systemen, zoals systemen die in de publieke ruimte live gezichten of emoties kunnen herkennen. Tekst, beeld en geluid die door AI gecreëerd zijn moeten als zodanig herkenbaar zijn en dit soort AI moet zo worden ontworpen dat illegaal gebruik zo veel mogelijk wordt uitgesloten.”

“Op Europees niveau maken we ons sterk voor ecodesignregels die het gebruik van data en rekenkracht voor kunstmatige intelligentie (AI), online advertenties, video’s en games, slimme apparaten en cryptomunten aan banden leggen. “

En ze willen het recht op end-to-end encryptie vastleggen. “Nederland neemt geen wetten aan die achterdeurtjes in encryptie inbouwen en komt ook in internationaal verband op voor de vertrouwelijkheid van communicatie en het recht op encryptie.”

Persoonsgegevens
Om de privacy en autonomie van burgers te beschermen, pleit Nederland voor een Europees verbod op de handel in en met persoonsgegevens. Om het een en ander in goede banen te leiden wordt het budget van de Autoriteit Persoonsgegevens, de privacy-toezichthouder én algoritmewaakhond, verhoogd. Ook de Rijksoverheid zet zich in om naleving van de Algemene Verordening Gegevensbescherming te verbeteren, met name in de publieke sector.

Bestrijden desinformatie op sociale media
“Met de uitvoering van nieuwe Europese wetgeving voor digitale platforms maken we een einde aan de polariserende algoritmen van socialmediaplatforms die mensen tegen elkaar opzetten en de verspreiding van haat en desinformatie in de hand werken. Desinformatie dient weersproken te worden, onder meer door het inschakelen van fact checkers. Het bewust verslavend ontwerpen van sociale media leggen we aan banden.”

Mediawijsheid wordt bevorderd bij jong en oud.

Witwassen tegengaan
“Het bestaande register van aandeelhouders en belanghebbenden van bv en niet beursgenoteerde nv’s (het zogeheten UBO-register) wordt openbaar voor ngo’s en onderzoeksjournalisten. Zo kunnen ook zij controleren op duistere geldstromen. “

Aanpak cybermisdaad
“De politie krijgt meer capaciteit om cyberoplichting, online haat en bedreigingen, de verspreiding van beelden van seksueel misbruik, kindermisbruik, wraakporno en andere vormen van digitale criminaliteit aan te pakken. Bedrijven die de maatschappij in gevaar brengen door hun IT-producten of diensten onvoldoende tegen misbruik te beveiligen, worden daarvoor verantwoordelijk gehouden. “

Terrorismebestrijding via gerichte aanpak.
“Bij de bestrijding van terrorisme ligt de nadruk op het verzamelen van inlichtingen uit menselijke bronnen en gerichte digitale surveillance in plaats van massasurveillance. De inlichtingen- en veiligheidsdiensten zetten hun bevoegdheden gericht in en publiceren jaarlijks het aantal taps dat ze hebben geplaatst. Ze beoordelen de gegevens die ze verzamelen zo snel mogelijk op relevantie. Dit alles vraagt om een stevige rol van zowel de toetsingscommissie als de commissie van toezicht op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. De commissie van toezicht krijgt de mogelijkheid om samen te werken met andere toezichthouders in betrouwbare Europese landen.”

Aanpakken seksueel grensoverschrijdend gedrag.
“We zetten de aanpak van seksueel grensoverschrijdend gedrag door als onderdeel van het nationaal actieprogramma (NAP), wat zich uitstrekt van preventie tot de justitiële keten. Waar nodig worden onderdelen wettelijk verankerd (denk aan vertrouwenspersonen en gedragscodes).”

“Bedrijven zorgen ook voor een aanpak als onderdeel van hun arbeidsomstandigheden. Zij stellen daarvoor vertrouwenspersonen aan, hebben een transparante klachtenprocedure en werken met hun medewerkers aan het levend houden van een gedragscode en een veilige cultuur.”

“Er komt meer aandacht voor de slachtoffers van seksueel- en huiselijk geweld. We trainen agenten zodat zij signalen van seksueel geweld herkennen en daar goed mee om kunnen gaan en investeren met prioriteit in de politiecapaciteit voor de behandeling van aangiften van haatdelicten en strafbaar seksueel overschrijdend gedrag. Ook breiden we bijvoorbeeld de Centra Seksueel Geweld en ‘veilig thuis’-huizen verder uit. Zo krijgen zedenslachtoffers betere psychologische begeleiding en kunnen aanwijzingen om verdachten te vervolgen beter veiliggesteld worden.”

Bewaken & Beveiligen.
Vanwege de bedreigingen aan het adres van onze democratie en hoeders van de rechtsstaat, is bezuinigen op de capaciteit voor het stelsel Bewaken & Beveiligen geen optie. Wel verkennen we de mogelijkheid om een groter deel van deze taak bij de Koninklijke Marechaussee neer te leggen.