Werkklimaat China voor buitenlandse correspondenten in 2022 verder verslechterd

Vorig jaar waren er soortgelijke conclusies. Dit jaar lijkt ook vooral de online intimidatie sterk toegenomen. De Foreign Correspondents’ Club of China (FCCC) vroeg 102 correspondenten uit dertig landen naar hun ervaringen over 2022.

De in 1981 opgerichte FCCC publiceert sinds 2005 jaarlijks verslagen over de media(on)vrijheid in China. Het hinderlijk volgen of lastig vallen van journalisten is onderhand een vast onderdeel van de werkdag, laat NOS-correspondent Sjoerd den Daas zien in een ontluisterende Twitter-draad:

Op de dag dat de Foreign Correspondents Club China komt met het jaarlijkse media(on)vrijheidsrapport, toch nog maar weer even een draad van een gemiddelde werkdag als journalist in het China van Xi. https://t.co/pqZBFIVxsl pic.twitter.com/eMrDcIlvFY

— Sjoerd den Daas (@sjoerddendaas) March 1, 2023

FCCC merkt op dat televisiecrews in het bijzonder veel gehinderd worden. Ruim de helft (57 procent) zegt op het moment van filmen met extra eisen rondom vergunningen te worden geconfronteerd. Maar liefst 36 procent zegt fysiek te zijn gehinderd om in de publieke ruimte te werken. Van 7 procent werd opname-apparatuur in beslag genomen of zelfs vernield.

Soms kunnen crews pas verder als gefilmd materiaal is gewist.

Deze vormen van fysieke intimidatie namen over 2022 verder toe: 45 procent van de respondenten zegt dat dit nu regelmatig voorkomt, tegen 40 procent in het rapport over 2021. De autoriteiten verwijzen regelmatig naar de volksgezondheid om reisbeperkingen op te leggen (47 procent) of om journalisten toegang tot locaties te ontzeggen (46 procent).

Vorig jaar weigerde China veel inreis- en werkvisums als in het thuisland sprake was van een coronapiek - ongeacht of de journalist in kwestie negatief testte. Trage afhandeling van accreditatie-verzoeken maken het werk van correspondenten ingewikkeld.

Veel correspondenten vermoeden dat binnen China hun communicatie wordt afgeluisterd. Van hen denkt 85 procent dat berichten via WeChat (de Chinese WhatsApp) worden meegelezen, 72 procent vermoedt dat dit ook gebeurt op hun mobiele en landlijnen en 61 procent denkt zelfs in huis te worden afgeluisterd, meldt FCCC.

Het lukt correspondenten niet altijd om bij hun werkgevers de juiste steun te ontvangen om met deze bedreigingen om te gaan. Bestaande regels zijn voor 49 procent van de ondervraagden niet toepasselijk binnen China. Dertien procent zegt vanuit hun organisaties geen enkele hulp rondom beveiliging te ontvangen.

Bewijs voor digitaal afluisteren (of pogingen daartoe) komen volgens correspondenten uit geautomatiseerde berichten over inlogpogingen op online accounts, regelmatige sms’jes voor nooit aangevraagde tweetraps-verificatie of - omineuzer - Chinese ambtenaren die over informatie beschikken die enkel in hun accounts lag opgeslagen.

Buitenlandcorrespondenten wijzen op de bijzondere aandacht die Chinese collega’s krijgen van de autoriteiten. Van hen zou 45 procent druk of intmidatie te verwerken hebben - een stijging van 5 procent ten opzichte van 2021. Sommige collega’s worden door staatsveiligheidsmedewerkers benaderd en ondervraagd. Sommige Chinese collega’s melden dat hun ouders werden benaderd met dreigementen dat hun ouderdomsuitkering in gevaar is, als een bepaald onderzoek werd voortgezet.

Een Westerse journalist meldt gevallen waar een Chinese collega een ander beroep koos en een ander het werk buiten China voortzette. Het volledige rapport is via deze link [.pdf] te downloaden.