Teleurstelling overheerst na Woo-debat

De Tweede Kamer is donderdag begonnen met de behandeling van het wetsvoorstel open overheid (Woo). De conclusie na het debat is dat er Kamerbrede onderschrijving is van de noodzaak van een open overheid voor een sterke democratie. Daarnaast wordt er nagedacht over een aantal verbeterpunten. Maar de pijnpunten zijn niet weggenomen.
Open State Foundation (OSF) heeft een samenvatting geschreven van het debat. De non-profitorganisatie, die overheidsinformatie transparanter wil maken, was een van de maatschappelijke en mediaorganisaties die vorige week een lijst met problemen omtrent de Woo aanstipte en verbeterpunten voorstelde. De Woo moet de inmiddels 30 jaar oude Wob-regeling vervangen.
Volgens OSF zijn enkele van de verbeterpunten naar voren gekomen in het debat: “betrekken van maatschappelijke en mediaorganisaties in het adviescollege, verplichte formats door het Forum Standaardisatie, kortere beslistermijnen op informatieverzoeken, instelling van een transparantieregister (niet op documenten- maar op thema-niveau), en bekijken of een informatiecommissaris alsnog kan worden opgenomen”.
Maar het is te weinig, stelt Wob-specialist Roger Vleugels.
Na de GL-nota Open de Oester, startpunt om een nieuwe Wob te gaan maken, heette het dat verzoekers betere toegang tot overheidsdocumenten moesten krijgen. Nu het wetsvoorstel er is, besteed de Kamer amper aandacht aan die toegangsrechten en kijkt alleen naar actieve openbaarheid
— Roger Vleugels (@RogerVleugels) October 29, 2020
Absoluut gezien is de Woo voor actieve openbaarheid ietsje beter; voor Wob verzoekers verandert er nagenoeg niks. Relatief is het een forse achteruitgang omdat de wetten in andere landen verbeteren, vooral doordat ze de reikwijdte, die door privatiseringen versmald is, herstellen https://t.co/8lAKzbA0ac
— Roger Vleugels (@RogerVleugels) October 29, 2020
“Alle dingen die tot een verbetering zouden leiden, staan niet in deze Woo”, vertelde Klaas den Tek, onderzoeksjournalist en bestuurslid van de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ) in Spraakmakers. “Termijnen om sneller antwoord te krijgen zijn niet verkort, er komt geen ombudsman of informatiesecretaris die onafhankelijk kijkt naar de duur van de procedure en of documenten onterecht niet vrijgegeven worden en er komt ook geen register van beschikbare documenten.” Deze zaken stonden eerder nog wel in een wetsvoorstel dat in 2016 werd ingediend, vertelt Den Tek, maar dat werd daarna “uitgekleed”.
Wob-expert van NRC Jorg Leijten schreef een heel duidelijk draadje over wat er allemaal mis is met de Woo en wat er anders kan.
Deze draad is nuttig, pijnlijk en recht in de roos. Over het belang van openbaarheid van bestuur. Hopelijk lezen alle politieke partijen, die dinsdag tijdens het Vragenuurtje nog roerende woorden spraken over het belang van de journalistiek, even mee? https://t.co/GrGSWn2RdT
— Joost Oranje (@joostoranje) October 29, 2020
Leijten hekelt ook het gebrek aan reacties op de brandbrieven die in de afgelopen twee jaar zijn verstuurd voor aanpassingen aan de Woo.
Dus zijn VVOJ, NVJ en Genootschap van Hoofdredacteuren - later sloten ook OSF en NDP aan - al bijna 2 jaar bezig om hier wat aan te doen. Op te roepen tot verbetering en aantal suggesties te doen. Eerste brief uit april 2019. Aantal reacties vd Kamer? 0 https://t.co/x10cEXT63k
— Jorg Leijten (@jorgleijten) October 29, 2020
deze hypocrisie is inderdaad opmerkelijk. lees dit hele draadje over een nieuwe #wob, doen dan #woo heet maar de praktijk van openbaarheid van bestuur er bepaald niet beter op maakt. #journalistiek https://t.co/LEAkTkmckE
— Frederike Geerdink (@fgeerdink) October 29, 2020
Echt even lezen, dit. @jorgleijten maakt van z’n hart geen moordkuil.
— pieter klein (@pieterkleinrtl) October 29, 2020
En hij heeft 1001% gelijk.
Ongelooflijk dat dit niet wordt gehoord.#wob #woo #art68GW #openbaarheid https://t.co/pgUjQVRuAr
Lees dit draadje over de opvolger van de #Wob, mensen. Nogal pijnlijk voor de Haagse politiek. Voortdurend mooie woorden over transparantie, maar de journalistiek wordt opgescheept met een wet waar ze he-le-maal niets mee opschiet. #Woo https://t.co/LSGoehX6jK
— T Niemantsverdriet (@thijsniemant) October 29, 2020
OSF hoopt dat een aantal punten alsnog zijn weg vindt naar moties of amendementen. Ze refereren aan Ronald van Raak van de SP. Die vroeg zich tijdens de behandeling van de wet af waarom de Woo eigenlijk gewijzigd moest worden. “In rake bewoordingen zegt hij eigenlijk de oude versie terug te willen. Stemmen voor een afgezwakte versie is ‘een duivels dilemma’. Wij zijn het eens met Van Raak, maar we roepen op om toch vooruit te kijken; de oude Wob is tenslotte echt aan vervanging toe.” Lees hier het verslag van de Tweede Kamer
Praat mee