Staalkaart voor ontwikkelingen in de journalistiek
Vrijwel iedereen die het afgelopen decennium een journalistieke opleiding heeft gevolgd, zal hem in de kast hebben staan: het boek ‘Journalistieke cultuur in Nederland’. Vanmiddag wordt een tweede editie van het boek gepresenteerd in Amsterdam. Geen herziening van de eerste uitgave, maar eigenlijk een totaal ander boek; slechts een enkel hoofdstuk stond ook al in de eerste editie.
Wederom heeft een keur aan mediawetenschappers zich ingespannen om een serie lezenswaardige hoofdstukken over de eigen expertise te schrijven. Denk aan Piet Bakker, Mark Deuze, Marcel Broersma en Irene Costera Meijer.
De eerste editie van ‘Journalistieke cultuur in Nederland’ stamt uit 2002. Sindsdien is er natuurlijk een hoop veranderd in de journalistiek. Dat is te merken. Behalve een aantal historisch georiënteerde bijdragen (over persfotografie, kranten en televisiejournalistiek), komen recente ontwikkelingen uitvoerig aan de orde, zoals journalistiek ondernemerschap, de impact van sociale media op de journalistiek, en de veranderende nieuwsconsumptie.
Dat laatste thema is een van de interessantere hoofdstukken voor iedereen die wil snappen hoe het gebruik van nieuwsmedia in het afgelopen decennium radicaal veranderd is. Voorheen was het vrij overzichtelijk: mediagebruik was een kwestie van lezen, kijken of luisteren, maar tegenwoordig zijn mensen ook bezig met het checken, snacken, scannen, monitoren, zoeken, clicken en delen van nieuws. Jawel, dat zijn stuk voor stuk andere manieren om met nieuws om te gaan. Goed om te weten voor elke journalist.
In feite biedt dit boek een prima staalkaart voor de ontwikkelingen en debatten die momenteel actueel zijn in de journalistiek. Het prettige is dat daarbij geen losse flodders worden afgeschoten, maar op gedegen wijze onderwerpen worden afgepeld. Neem het hoofdstuk over mediahypes. Maar al te vaak worden journalisten beticht van het creëren van hypes. Dat is makkelijke geroepen, maar wie echt wil weten wat een mediahype is en welke factoren bij het ontstaan ervan een rol spelen, zal echt dit hoofdstuk eens moeten lezen.
En die aanbeveling geldt meer hoofdstukken. Wat is bijvoorbeeld het belang of nut van journalistieke objectiviteit? Is er sprake van verloedering van de politieke berichtgeving? Wie zich een gefundeerd oordeel wil aanmeten over deze onderwerpen, heeft aan dit boek een gedegen startpunt.
De eerste editie van ‘Journalistieke cultuur in Nederland’ weggooien omdat er nu een nieuwe is, moet je zeker niet doen. Die barst namelijk van de tijdloze hoofdstukken die nog altijd de moeite waard zijn om te lezen. Het nieuwe boek is daar een uitstekende aanvulling op. Verplichte kost uiteraard voor een nieuwe generatie journalistiek studenten.
Jo Bardoel en Huub Wijfjes (redactie): Journalistieke cultuur in Nederland. Amsterdam University Press, ISBN 9789089645586, 376 pagina’s, € 34,95 of € 27,99 (e-book)
Praat mee