Sinds 13 jaar daalt de persvrijheid en de daling zet door

42 procent van de wereldbevolking geniet een gedeeltelijk vrije pers en 45 procent van de bevolking bevindt zich in een omgeving zonder vrije pers. Nederland staat op een tweede plaats, net als in 2016, en wordt gevolgd door Zweden, België en Denemarken. Op de eerste plaats staat Noorwegen.

Dit zijn andere cijfers dan die RSF eerder deze week publiceerde, maar de trend is hetzelfde. Persvrijheid komt steeds meer onder vuur te liggen in democratieën. Volgens Freedom House daalde de wereldwijde persvrijheid in 2016 tot het laagste niveau in de afgelopen dertien jaar als gevolg van nieuwe bedreigingen van journalisten en mediaorganisaties in democratieën en nog meer onderdrukking van onafhankelijke media in autoritaire landen als Rusland en China. De grootste teruggang in persvrijheid in 2016 vond plaats in Polen, Burundi en Turkije.

Een opvallende rol is ook weggelegd voor de Verenigde Staten. Niet eerder in de 38 jaar dat Freedom House wereldwijd persvrijheid monitort heeft een Amerikaanse president zoveel minachting laten zien ten opzichte van de pers als Donald Trump dat heeft gedaan. Keer op keer heeft hij verslaggevers uitgemaakt voor leugenachtige verspreiders van nepnieuws en nieuwsmedia gelabeld als ‘vijand van de mens’. Volgens het rapport is het grootste gevaar dat de VS niet langer rolmodel is voor andere landen. En dat andere regimes als Turkije en Hongarije worden aangemoedigd hetzelfde te doen. Als Trump zijn strijd tegen de media voortzet kan het vertrouwen in de media verder worden aangetast, ook in andere democratieën.

Maar ook de ongebreidelde druk op journalisten in meer repressieve landen gaat onverminderd door. Rusland en China hebben de binnenlandse media bijna volledig onder controle en zijn bezig hun invloed uit te breiden naar de omliggende landen. Autoriteiten in landen als Ethiopië en Venezuela gebruiken de sociale en politiek onrust als voorwendsel om de onafhankelijke media te muilkorven en de macht in handen te krijgen.