‘Er schuilt gevaar in opbouwende journalistiek’
Journalisten Thomas Muntz en Jeroen Trommelen gooiden een knuppel in het hoenderhok afgelopen weekend, door een opinie in NRC te plaatsen waarin ze uiteen zetten dat er een gevaar schuilt in opbouwende journalistiek. ‘Journalisten die de wereld beter willen maken, zijn niet oprecht nieuwsgierig’, betogen ze. Een journalist zou zaken niet op moeten lossen, maar uit moeten zoeken.
Journalisten en hoofdredacties die precies weten hoe ze willen scoren, staan het eigen onderzoek in de weg, schrijven de twee onderzoeksjournalisten. ‘Dat geldt voor ouderwetse, opiniërende actiejournalistiek als die van De Telegraaf en Geen Stijl, maar ook voor de keurig ideologisch verpakte ‘nieuwe’, ‘constructieve’, ‘civiele’ of andere neologisme-journalistiek, zoals die ooit bedreven werd door BrandpuntPlus. Ook die is eenzijdig gericht op impact, op journalistiek die iets in beweging brengt. En ze heeft vaak, net als de ouderwetse actiejournalistiek, heel precies in gedachten wát die beweging zou moeten zijn.’
Ze noemen het ‘terug naar de oude zuilenjournalistiek’, en houden een vurig pleidooi voor klassieke onderzoeksjournalistiek. Het soort waaraan je begint, zonder van tevoren een idee te hebben over wat de uitkomst ervan zal zijn. ‘Goede onderzoeksjournalistiek is duur en heeft een onzekere uitkomst. Dat zijn twee belangrijke redenen waarom het genre permanent onder vuur ligt bij uitgevers en omroepmanagers. Zij rekenen het liefst met journalistiek die meetbare impact heeft in clicks, verkoop-, kijk- of luistercijfers. Het is verleidelijk daaraan toe te geven, zoals met onthullingen die koppen doen rollen of met verhalen die over bekende personen gaan in plaats van zaken of structuren. Maar dat doet geen recht aan de wereld zoals die is.’
De twee kregen afgelopen weekend veel bijval op Twitter, maar er gingen ook collega’s in het verweer. Zoals Henk van der Aa van Brandpunt Plus, onlangs gepromoveerd tot Hoofdredacteur Journalistiek bij KRO-NCRV. Hij wijdde er een heel draadje aan, waarin hij zegt de vergelijking met ‘oude-zuilen-journalistiek’ te gemakkelijk te vinden. ‘In een zuil onderzoek je vanuit je eigen religieuze of maatschappelijke standpunten. Bij constructieve journalistiek is dat niet het geval. De ene keer kan het perspectief van links komen, de andere keer van rechts; niks ligt vast.’
‘Maar mijn belangrijkste punt: de lezer van dit artikel wordt voor een valse keuze gesteld. Het is niet OF onderzoeksjournalistiek OF constructieve journalistiek. Het is en-en. Constructieve journalistiek is een vorm van onderzoeksjournalistiek, het hanteert dezelfde regels maar stelt een extra vraag. Het is niet tegen elkaar, maar naast en met elkaar. Naast de misstanden, zijn er ook oplossingen. Naast de ellende, ook handvatten om vooruit te komen. Die moet je vooraf niet ideologisch vastleggen, maar met open vizier onderzoeken. Zo wordt ons beeld van de wereld completer.’
Lees hier het artikel ‘Journalist, los niet op maar zoek uit’ van Jeroen Trommelen en Thomas Muntz uit NRC.
Praat mee