Opheffen Presseurop tast geloofwaardigheid Europese Commissie aan

Europa heeft nu vier jaar een prachtige onafhankelijke en grens overstijgende mediadienst, Presseurop. Elke dag hebben lezers toegang tot relevante artikelen uit de Europese en internationale pers, vertaald in tien talen. Ook kunnen ze artikelen over Europa delen en becommentariëren. Dankzij dit meertalige platform is een ware gemeenschap, een kweekvijver van Europees burgerschap, ontstaan. Voor de auteurs en de media waaruit de artikelen afkomstig zijn, is het bovendien een manier om hun lezerspubliek tot buiten hun eigen taalgrenzen uit te breiden. Een mooie onafhankelijke dienst in de geest van het Europese project, geïnitieerd door de Europese Commissie zelf.

Met een groot bereik, want het aantal unieke bezoekers per maand is gestegen tot boven de 600.000. Daarnaast pakt een evaluatierapport van 13 november 2012 positief uit: beoordelaar Deloitte adviseert om het project voort te zetten en doet enkele aanbevelingen om het initiatief uit te bouwen. Geen vuiltje aan de lucht aan het eind van een eerste contractperiode die op 22 december 2013 zou eindigen. Voortzetting ligt voor de hand, ook al vanwege extra EU-budget dat voor mediaprojecten beschikbaar is.

Maar wat wil de Brusselse ‘logica’? Eind november dit jaar (!) liet verantwoordelijk commissaris Viviane Reding van de Europese Commissie weten Presseurop op te doeken. Een dikke streep door de Europa ademende nieuwsdienst, wég met een schat aan ervaringen. De ongeveer zeventig medewerkers verwachten bij uitvoering van Redings besluit van de ene op de andere dag op straat te staan.

Cruciaal is een nieuwe aanbestedingsronde die de commissaris Reding op 19 juni jongstleden publiceerde. De Europese Commissie wilde een Presseurop-nieuwe stijl en verzocht expliciet in de aanbesteding onder meer te focussen op de actualiteiten van de Europese Commissie. Ook het consortium, waar Presseurop deel van uitmaakt, dong mee naar een nieuwe periode.

Een kleine maand later - op 12 juli - trok Reding de aanbesteding plotseling in. Budgettaire redenen lagen daaraan ten grondslag, zo luidde de verklaring. Maar is dat geloofwaardig, na alle lovende kritieken over het mediaproject en het opgehoogde mediabudget? De waarheid wil dat er in de tussentijd twee zeer kritische artikelen waren verschenen, in The Times (Engeland) en The Wall Street Journal (Europese Editie). Zij verweten zacht gezegd de Commissie een poging om Presseurop om te willen vormen tot een eigen spreekbuis, hoewel er eerder aanwijzingen waren dat onafhankelijkheid wederom gewaarborgd zou zijn. Reding laadt op zijn minst de verdenking op zich dat ze de kritische geluiden niet wil laten oplopen en zéker geen gezichtsverlies wil lijden. Want wanneer ze alsnog besluit tot een doorstart, moet ze uitleggen waarom de aanbesteding abrupt was beëindigd.

De dreigende teloorgang van de onafhankelijke Europese persdienst lijkt exemplarisch voor Brussels gestuntel als het gaat om het uitdragen van het Europese project. De Europese Commissie heeft de mond vol van democratisering, maar acteert tegenovergesteld. Doet Europa een stap voorwaarts met waardevolle initiatieven die verbinding tot stand brengen, dan kan ze in no time ook weer twee stappen achteruit doen. Presseurop leek bij uitstek een manier om dialoog en discussie tussen de EU en haar burgers te bewerkstelligen. In plaats van dit waardevolle project tot volle wasdom te laten komen, wordt het teniet gedaan. Daarnaast is er tot op heden geen enkel alternatief gepresenteerd. Een erg onhandige actie die de geloofwaardigheid aantast en schreeuwt om een betere regie.

Karsten Pos is samensteller van het Europa Jaarboek 2014