‘Media negeren vooruitgang in ontwikkelingslanden’
Media geven een ‘eenzijdig en achterhaald beeld’ van de werkelijkheid in ontwikkelingslanden. Dat betoogt mediawetenschapper Mirjam Vossen, die op 9 januari aan de Radboud Universiteit in Nijmegen promoveert op een onderzoek naar beeldvorming van wereldwijde armoede in de Europese media.
Voor haar proefschrift onderzocht journalist en sociaal geograaf Vossen op welke manier er door kranten en hulporganisaties in Nederland, Vlaanderen en Engeland over wereldwijde armoede wordt bericht. Daaruit blijkt in eerste instantie dat er – vooral in Nederland en Vlaanderen – veel minder clichématige beelden worden gebruikt dan vaak wordt gedacht.
Toch vindt Vossen dat het wel degelijk de verantwoordelijkheid is van de media, dat mensen bij armoede in ontwikkelingslanden toch voornamelijk denken aan ‘hongerbuikjes en vliegjes in het oog’, ook al publiceren ze die beelden nauwelijks meer. Ze concludeert dat de media hun publiek een beeld van ontwikkelingslanden voorschotelen dat nog teveel hangt op het idee dat die landen afhankelijk zijn van het rijke westen, en te weinig recht doet aan de snel veranderende werkelijkheid in die landen. ‘Kranten berichten vooral over achterblijvende ontwikkeling, conflicten en wanbestuur. Ze besteden weinig aandacht aan, bijvoorbeeld, de sterk gedaalde kindersterfte of extreme armoede. Zo voeden ze het beeld van stagnatie en eindeloos durende ellende in ontwikkelingslanden.’ Vossen vindt dat zowel ontwikkelingsorganisaties als nieuwsmedia nieuwe vormen moeten vinden om meer aandacht te schenken aan vooruitgang en lokaal initiatief in ontwikkelingslanden.
Dat moet kunnen, want volgens Vossen zijn journalisten wél goed op de hoogte van vooruitgang. Maar: ‘Nieuwsmedia willen ‘nieuws’ brengen. Dat gaat vooral over misstanden. Het feit dat afgelopen jaren een kwart miljoen mensen per dag uit de extreme armoede ontsnapte, is geen nieuws. De gewone mediaconsument hoort alleen maar over conflicten, slecht bestuur, rampen en ellende. Geen wonder dat mensen denken dat er nooit iets verandert.’
Proefschrift: Mirjam Vossen: Framing Global Poverty. European Newspapers, NGOs and citizens on poverty in developing countries. Uitgeverij Wereldpodium / Lenthe Publishers.
Praat mee