Het keienpad van crossmediale journalistiek

En dus gingen hoofdredacteuren gezwind aan de slag. Ook in Nederland. Ze zetten ambitieuze plannen op papier. Ze schreven notities. Ze gooiden de organisatie van hun redactie ondersteboven: er kwamen ‘integrated newsrooms’, ‘digidesks’, ‘middentafels’ en ‘internet first’-strategieën. Ze bedachten nieuwe taken en functies op de redactie: er kwamen ‘newsroomredacteuren’, ‘contentverrijkers’ en ‘crossmedia­coördinatoren’.

En toen kwam in 2015 Klaske Tameling met een proefschrift. Daarin stelt ze genadeloos vast dat er van de crossmediale ambities eigenlijk maar bar weinig is terechtgekomen bij de drie redacties die ze onderzocht: NOS, de Volkskrant en Het Financieele Dagblad.

Journalisten willen helemaal niet samenwerken, en publiceren op internet vinden de meesten maar niks. Ook de hoofdredacteuren laten het er in de praktijk bij zitten. Ze zeggen – en schrijven in plannen en rapporten – dat internet belangrijk is, maar op de nieuwsvloer geven ook zij voorrang aan de krant en televisie.

Het boek van Tameling is een klassiek proefschrift. Voor niet-wetenschappers zal het enige inspanning vergen om de eerste hoofdstukken met theorie en onderzoeksmethoden door te komen. In de hoofdstukken met onderzoeksresultaten wordt het pas echt interessant. Hoewel haar bevindingen niet verrassen; ze zijn in lijn met eerdere (buitenlandse) onderzoeken. Maar het is goed dat dit proefschrift er is – vooral voor de mediageschiedschrijving.

De vele voorbeelden waarmee ­Tameling kwistig strooit zijn veelzeggend. Neem deze conversatie tussen redacteuren van de Volkskrant over de internetredactie, die op dat moment in Rotterdam huist:
Journalist A: ‘Zij moeten met zeven man de hele wereld coveren, vind je het gek dat daar dan wel eens wat fout gaat!’
Journalist B: ‘Nee, ze zitten daar nu toch met 15 man?’
Journalist A: ‘Ik weet gewoon niet wat de lijn van de internetredactie is. En wat er op de site staat, is voor de lezer ook gewoon de Volkskrant. Voor hen is er geen verschil, het verschijnt namelijk onder hetzelfde merk: de Volkskrant.’

Eigenlijk zou je er beeld bij willen zien. Je zou het ze willen horen zeggen. Een documentaire, dat zou een mooie vorm zijn. Maar ja, op een documentaire kan je niet promoveren. Dat is ook wel een conclusie van dit proefschrift: de crossmediale omslag in de journalistiek mag wat traag en met horten en stoten verlopen, in de wetenschap moet er nog aan begonnen worden.