De Groene mocht schrijven dat Volkskrant bijdroeg aan ‘fraudeframe’

Dat stelt de Raad voor de Journalistiek (RvdJ) in een uitspraak, schrijft NRC. De Volkskrant diende in september een klacht in tegen De Groene. De krant vond dat het opinieweekblad haar in het artikel “Wij waren de enige hoop” onder andere betichtte van het verspreiden van desinformatie.

Mayday Rescue
In het genoemde artikel beschreef De Groene Amsterdammer de ondergang van Mayday Rescue, een Nederlandse stichting die de Syrische reddingsorganisatie Witte Helmen startte. In juli 2020 schreef de Volkskrant dat bestuurders van die stichting zichzelf salarissen uitkeerden die boven de Balkenende-norm waren.

Daarnaast was er volgens de krant sprake van onverantwoorde betalingen, waarbij bonnen werden vervalst. De Volkskrant verwees in zijn artikelen naar een mail die James Le Mesurier, mede-oprichter van de Witte Helmen, vlak voor zijn dood stuurde. Daarin benoemde hij deze transacties zelf als fraude.

De Groene noemde die feiten in zijn eigen verhaald achterhaald. Volgens hoofdredacteur Xandra Schutte bleek uit een Brits onderzoek dat er weliswaar dingen niet klopten in de boeken, maar dat er geen sprake was van fraude. Schutte stelde eerder tegenover Villamedia dat het artikel in De Groene de Volkskrant niet beschuldigde van het verspreiden van desinformatie. Het artikel benoemde volgens haar dat Russische trollen desinformatie gebruiken om Mayday te ondermijnen.

Ernstige beschuldiging
Het is zeldzaam dat media tegen elkaar een klacht indienen bij de RvdJ. Klachten die aan de Raad worden voorgelegd hebben vaak betrekking op geschillen tussen burgers en de journalistiek. Tijdens de zitting op 8 november stelde Volkskrant-hoofdredacteur Pieter Klok dat De Groene het principe van wederhoor aan zijn laars zou hebben gelapt, door passages die over de krant gingen niet aan de Volkskrant voor te leggen.

“De regel is dat als je wederhoor moet plegen als je iets verwijtbaars schrijft, behalve als het gaat om een openbare bron”, aldus Schutte eerder tegen Villamedia. “Een krantenartikel valt daaronder. Als je journalistiek onderzoek doet, kijk je altijd naar wat andere media schrijven. Daarnaast bestempelen we het Volkskrant-stuk nergens als desinformatie. Ons artikel gaat ook helemaal niet over de Volkskrant. Er zijn in totaal maar twee alinea’s die over de krant gaan.”

Tijdens de zitting beschuldigde de Volkskrant De Groene er ook van het principe van bronbescherming te hebben geschonden. Schutte ontkende dat. “Dat is een afspraak tussen een medium en zijn bron. Maar deze bron heeft ons zelf gezegd dat hij met de Volkskrant heeft gepraat.” De RvdJ verwierp dat argument, omdat de bron door De Groene zelf onbetrouwbaar werd genoemd. Daarmee diskwalificeerde De Groene de Volkskrant. De Raad noemt dat in zijn uitspraak een ernstige beschuldiging, die niet zonder toepassing van wederhoor gepubliceerd had mogen worden.