Dinsdag debat over Wetsvoorstel Bronbescherming in strafzaken

Het gaat in totaal om elf aanbevelingen. Zo hoopt de Studiecommissie onder andere dat de minister nog het een en ander kan verduidelijken. De wettelijke bescherming dient volgens de minister te gelden tegenover alle overheidsdiensten die zich met onderzoek en opsporing bezighouden en op alle onderzoek dat ter opsporing van strafbare feiten wordt verricht. Maar de minister heeft ook meegedeeld “dat dat niet geldt voor overig onderzoek dat door overheidsdiensten in het kader van de hun opgedragen taken – los van strafrechtelijk onderzoek - wordt verricht.” Hierdoor ontstaat volgens de Studiecommissie de indruk dat er een gat zit in de regeling van bronbescherming, namelijk waar het gaat om onderzoek door overheidsdiensten los van strafrechtelijk onderzoek. Het zou onwenselijk zijn als daardoor bronbescherming zou worden doorbroken zonder voorafgaande rechterlijke toetsing.

Een ander punt van kritiek is dat er nog steeds onvoldoende waarborg is dat hoger beroep kan worden ingesteld en dat de overheidsdienst zich ondertussen geen toegang tot de gezochte informatie kan verschaffen. Als de bron eenmaal bekend is geraakt bij de overheidsdienst, kan die informatie immers niet meer ‘ongedaan’ worden gemaakt. De wet dient derhalve zowel waarborgen te bieden voor een effectief hoger beroep als voor journalistieke bronbescherming, totdat een rechterlijk vonnis kracht van gewijsde heeft.

Het recht op bronbescherming dient ook niet beperkt te worden tot journalisten die zich aan alle wettelijke en ethische normen hebben gehouden, voor zover dat al kan worden vastgesteld. Dat zou een onwerkbare toets opleveren, die niet in lijn is met de jurisprudentie van het EHRM, zoals de commissie ook al eerder aangaf.

De Studiecommissie benadrukt ook dat de aanbevelingen die worden gedaan, vanuit de journalistiek breed ondersteund worden, onder meer door de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ), het Genootschap van Hoofdredacteuren, het Persvrijheidsfonds en NDP Nieuwsmedia, de brancheorganisatie voor nieuwsbedrijven in Nederland.