De Gierenclub: schrijvend en filmend bij elk bloedbad

In 2012 werd zijn driedelige documentaire-reeks ‘De Revolutieroute’ uitgezonden, waarin hij een reconstructie maakte van wat ooit de Arabische Lente werd genoemd. Die exercitie herhaalt hij nu in een heel ander genre, namelijk dat van het beeldverhaal: ‘De Gierenclub’. Samen met tekenaar Caryl Strzelecki, die eerder naam maakte met een getekend boek over het getto van Warschau, trekt hij opnieuw naar de brandhaarden van Tunesië, Egypte, Libië en Syrië om de balans op te maken van wat hij in dit verscheurde deel van de wereld heeft gezien en wat dit met hemzelf heeft gedaan.

Gek genoeg heeft de uitgever (De Bezige Bij, Antwerpen) op het omslag de genre-aanduiding ‘striproman’ laten zetten, terwijl het boek met romankunst hoegenaamd niets te maken heeft. ‘De Gierenclub’ is wél een prachtig voorbeeld van stripjournalistiek, waarbij de tekenaar tegelijk regisseur en cameraman is. In veel journalistieke strips is de tekenaar ook nog eens de hoofdrolspeler – kijk naar Joe Sacco, Patrick Chapatte en Guy Delisle, drie kopstukken in dit genre – maar dat is hier anders. Strzelecki heeft Vranckx over zijn ervaringen geïnterviewd en vervolgens in korte hoofdstukken in beeld gebracht hoe de oorlogsverslaggever ’s nachts naar verboden zones wordt gesmokkeld, hoe hij emotionerende gesprekken voert met een slachtoffer van een mislukte zelfverbranding of getuige is van de dood van een collega die sneuvelt door sluipschuttervuur. Tussen deze heftige scènes door zien we hoe de tekenaar vraaggesprekken houdt met de journalist: sobere pagina’s met talking heads, die te midden van al het geweld wat lucht geven. Deze interviews maken ‘De Gierenclub’ net weer anders dan ‘Van Istanbul naar Bagdad’ van Arnon Grunberg en Hanco Kolk uit 2010, waarin de tekenaar artikelen verbeeldt die eerder in kranten en blogs zijn gepubliceerd.

De titel is ontleend aan het macabere feit dat oorlogsjournalisten elkaar bij ieder bloedbad weer tegenkomen. In het voorwoord schrijft Vranckx: ‘De Gierenclub bestaat echt! Het is een losse groep van reporters die naar de oorlog trekken. Zoals het gieren betaamt, ontmoeten we elkaar waar bloed heeft gevloeid of ellende heerst. De Gierenclub is opgericht naar aanleiding van de dood van twee collega’s in Misurata in Libië, Tim Hetherington en Chris Hondros.’ En Vranckx voegt eraan toe dat het boek eigenlijk is opgedragen aan al zijn gedode collega’s.