‘Zondag snijdt zij het vlees’

Het naambordje op de gevel van het Leidse grachtenpand geeft aan dat we een woning betreden van een mediakoppel dat bestaat uit twee gelijkwaardige partners: Van Brussel-Verhoeven. ‘In het vorige huis stond mijn naam voorop hoor. We doen het om en om’, gniffelt Marianne Verhoeven (58). De verse hoofdredacteur van Opzij laat bij binnenkomst meteen even een feministisch geurspoor achter. Op de tafel in de keuken staan rode rozen. ‘Gekregen op mijn verjaardag. Van Hans.’ Haar man Hans van Brussel (65) schuift aan: ‘Dat vindt ze leuk. Dat is traditie.’

Nog steeds verliefd jullie?
Van Brussel zucht, Verhoeven lacht meisjesachtig.
Hans cynisch: ‘Je treft ons op een goed moment.’

Hans van Brussel en Marianne Verhoeven zijn de Snip en Snap van weekblad Opzij. Hij is de uitgever, zij de nieuwe hoofdredacteur. Sinds juni is het feministische maandblad in bezit. Het werd overgenomen van Veen Media nadat overeenstemming was bereikt met de Stichting OPZIJ die nog altijd het recht op de naam bezit. Veen Media deed de iconische vrouwentitel na een paar jaar alweer verlieslatend in de uitverkoop.
Het stel, dat inmiddels al 35 jaar samenleeft, en op verschillende momenten ook samen optrok bij verschillende titels (HP/De Tijd), moet nu het boegbeeld van de vrouwenbeweging redden.

‘Ik ben van de cijfertjes en het bellen’, zegt Van Brussel. ‘We zijn Tweelingen die elkaar aanvullen’, zegt hij over hun aanstaande samenwerking.
‘Ik ben meer een Tweeling van het empathische soort’, reageert Verhoeven meteen alert.

Die sfeer, dat retorische gepingpong bepaalt het gesprek. Terwijl buiten vogels aan een lentebals lijken te zijn begonnen, schuiven ze naast elkaar aan de keukentafel, een tikje argwanend en klaar om elke aanval met een ‘bon mot’ te weerleggen. Vanuit deze woning bestieren ze hun imperium.

Jullie begonnen ooit samen een uitgeverij en scoorden met een controversieel boek over de Paus.
Van Brussel: ‘We hadden geluk dat de Paus op bezoek kwam in 1984. Daar speelde we op in met een stripboek. Via Peter R. de Vries, de Telegraaf-reporter die ook voor ons schreef, werden we erop geattendeerd dat er bij De Telegraaf een getalenteerde tekenaar rondliep. Ik bedacht het script en hij tekende. En dat werd “Paus Johannes Paulus II op avontuur in Nederland”. Het boek liep voor geen meter, totdat deken Ben Janssen uit Sittard in het Limburgs Dagblad zijn schande uitsprak dat een dergelijk boek in Nederland op de markt kwam. We hadden toen nog een telex…’

Verhoeven: ‘B+T39909.’

Van Brussel gaat onverstoorbaar verder: ‘Toen hebben dat bericht naar persbureaus gestuurd.’

Verhoeven: ‘Ik ben ook wel van de cijfertjes hoor. Maar hij doet net alsof ik…’

Van Brussel: ‘Nou jij hebt een fotografisch geheugen.’

Verhoeven: ‘We kwamen uit het café en zagen dat bericht. Toen hebben we dat om half twee ’s nachts verspreid. Dat de harde kern van orthodoxe rooms­katholieken onder aanvoering van deken Janssen het boek in de ban had gedaan.’

Van Brussel: ‘Toen werd het gekkenwerk.’

Peter R. de Vries noemt Hans een ‘oplichter’.
Hans: ‘Dit is knipselkrantjournalistiek.’

Hij noemt je toch echt een oplichter.
Verhoeven: ‘Heel vervelend dat we het daar nu over hebben. We hebben nooit iets naars over Peter gezegd.’

Van Brussel: ‘De nuance is dat we hem voor zijn eerste boek over Heineken een enorm voorschot hebben gegeven: “De Zaak Heineken”. De verkopen vielen iets tegen, dus hij had een te hoog voorschot gekregen. Dus hij zou moeten terugstorten en toen hebben we voorgesteld dat we dat zouden verrekenen met een tweede boek dat hij voor ons zou schrijven: “25 jaar Veronica”. Maar dat wilde-ie niet. Dat vond hij onterecht. Meer is het niet.’

Verhoeven: ‘Heel raar, want we hebben in die tijd nog gezellig bij hem gegeten met zijn Jacqueline.’

Van Brussel: ‘Zo makkelijk mag je dat dus roepen en blijft het zich herhalen in de pers.’

Als het onzin is, kun je een proces wegens smaad aanspannen.
Hans: ‘Ik weet hoe het werkt. Jij schrijft een stuk, een eindredacteur gaat erover heen en zet er een andere kop boven. Peter had met ons een standaard auteurscontract (KNBUB-VVL) en zo’n contract bevat een bepaling dat de auteur de afrekeningen van de uitgever door een accountant kan laten verifiëren. Van dat recht heeft De Vries nooit gebruik gemaakt.’

Maar ik mag toch wel een quote van Peter R. de Vries aan jullie voorleggen?
Verhoeven: ‘Zonder R. toen nog.’

Brussel: ‘Ik heb respect voor Peter Rrrr de Vries. Hoe hij zijn eigen merk heeft neergezet en onderhoudt. Bij “25 jaar Veronica” werd hij pas Peter R. de Vries. Dat proces hebben wij van nabij meegemaakt en daar worden we nu elke dag mee geconfronteerd.’

Wat is jullie businessgeheim? Jullie nemen zieltogende bladeren over. Eerst HP, nu Opzij.
Van Brussel: ‘Op basis van informatie over drukkosten, advertentie-inkomsten, lezersinkomsten, moest HP helemaal niet zoveel verlies maken. De managementfees van de toenmalige uitgever (Weekbladpers) gingen bijvoorbeeld alleen maar omhoog. Dat had Vrij Nederland groot moeten brengen want dat was een schandaal.’

De linkse Weekbladpers was even een zustertitel aan het leegroven?
Verhoeven: ‘Dat zijn jouw woorden.’

Van Brussel: ‘Nou ja. Hoe kun je verklaren dat ene H van B te L, zoals ik toen werd genoemd, binnen twee jaar - misschien wel binnen veertien maanden - het blad weer winstgevend maakt. Dat hebben we ook nog geprobeerd met de resten van de Krant op Zondag. Maar dat mislukte. Mooi in dit verband is om te melden dat John de Mol met een clubje met Willem van Kooten met een paar procent in de verliesgevende zondagskrant zat. Dat belang gaf hij niet zomaar op. In die BV zat namelijk een formidabel compensabel verlies van 31 miljoen. De Mol was toen net doorgebroken en stond op het punt om met zusje Linda Duitsland te veroveren met Nederlandse formats. Die wilde dolgraag het verlies overnemen. De fiscus was preferent schuldeiser en had nog 2 miljoen tegoed. Dat heeft De Mol toen afgerekend en zo 31 miljoen compensabel verlies gekocht.’

Van Brussel: ‘Nu we Opzij overnemen hanteren we hetzelfde principe als de laatste jaren bij HP/De Tijd: niks vaste kosten. Niemand in dienst. Geen personeelsafdeling. We hebben geen enkele verplichting overgenomen. Dat hadden we geleerd bij het maken van “Geert”, het satirische blad over Wilders. Toen is er kennelijk een lampje gaan branden, bij ome Jacques (Jacques de Leeuw van Audax, red.), zoals wij hem liefdevol noemen. Het was wel opmerkelijk dat ik in 2012 weer werd ingeschakeld voor HP/De Tijd, want directeur Carel Bickers werkte daar toen nog en die had mij al eens toegebeten: ‘Ik zorg dat jij nooit meer ergens aan het werk komt.’

Verhoeven: ‘Karel Knalpot.’

Van Brussel: ‘Hij kwam van de uitlaatservice.’

(Gezamenlijk lachsalvo)

Van Brussel: ‘Dat kom ik nu ook weer tegen met Opzij. Vier jaar geleden hebben we er ook naar gekeken – toen in overleg met De Leeuw – omdat ik het wel een kwalitatief clustertje vond samen met HP. Toen mocht ik het niet worden, omdat Veen Media met een beter aanbod kwam. Ik heb het in een modelletje gestopt, en bleek dat het ruim winst moest maken. Er stonden nog drie mensen op de loonlijst. Als je dat omsloeg per artikel was dat 4000 euro per stuk.’
Verhoeven: ‘HP/De Tijd is groter dan Vrij Nederland, het tweede blad na Elsevier. 29.000 oplage per maand. Ook door dubbeldikke zomernummers. De branding en waardering zijn omhooggegaan. Puur op de inhoud. HP is wisselend geweest. Onder Dijkgraaf…’

Je trekt een vies gezicht, Marianne.
Verhoeven: ‘Toen schaamde ik me omdat het zo’n mooie titel was. Ik werkte er niet, want ik werkte bij de goede doelen.’ Lachje: ‘Toen zat ik aan de goede kant.’ Vervolgt: ‘Op het moment dat je bij Pechtold in de prullenbak gaat lopen rommelen, dan geneer ik me wel.’

Dat was niet HP toch?
Verhoeven: ‘Dat was die roddeluitgave, samen met Weekend. Daar wilde ik me niet mee associëren, de Fortuynbode. HP is van oudsher niet links en niet rechts, maar een blad waar tegengestelde meningen elkaar treffen. Niet dogmatisch.’

En toen kreeg Hans ook nog ruzie met Dijkgraaf over de oplagecijfers.
Van Brussel: ‘Ja, de gecommuniceerde cijfers zijn altijd anders dan de werkelijke cijfers. Toen werd gezegd dat jullie van Villamedia de verkeerde cijfers met elkaar vergeleken. Maar je maakt onderscheid tussen wat geld bijdraagt en wat oplage is. Overigens had ik geen ruzie met Dijkgraaf, hij diende een klacht in tegen Villamedia bij de Raad voor de Journalistiek, ik was daar niet bij betrokken. Het was niet prettig onder Dijkgraaf. Het heeft jaren geduurd om het imago van HP/De Tijd weer op te krikken.’

Na drie jaar stopte Hans als uitgever bij HP/De Tijd, en benoemde De Leeuw Marianne als zijn opvolger.
Verhoeven: ‘De Leeuw had heel vaak gevraagd of ik terug wilde komen, want hij had goede herinneringen aan de eerste periode (1991-1994). Ik was goed in de advertentie-exploitatie. Anyway: gouden tijden terug. Ik was van 1990-1994 uitgever van het toen gefuseerde HP/De Tijd. Maar ik had twijfels. Ik was er niet van gecharmeerd dat Boudewijn Geels en Daan Dijksman samen de hoofdredactie voerden. Niet een ideale oplossing. Toen werd voorgesteld om Tom Kellerhuis aan te stellen en dat leek me wel wat, omdat ik met hem SUM, een studentenblad dat wij eerder, in 1990, opzetten, had gedaan. Dolle dwaze tijden.’

Van Brussel: ‘Dat hij kwam solliciteren…’

Had hij zijn broek wel aan, want Kellerhuis heeft soms de neiging ‘de helikopter’ te doen, staand op een tafel.
Verhoeven: ‘Daar kan ik helaas geen mededelingen over doen.’

Van Brussel: ‘Toen Kellerhuis van SUM afscheid nam om naar HP/De Tijd te gaan, hadden wij - veronderstelde ik - nog tientallen flessen whiskey in de kelder liggen als gevolg van een mislukte abonneewervingsactie. Dat hele restant wilde ik als afscheidsgeste aan Tom geven.’ Haalt even adem: ‘Dat hoefde helemaal niet, want hij had ze allemaal al opgedronken.’

Verhoeven: ‘Hij verzaakt nooit, een zeer punctuele hoofdredacteur.’

Weer echoën er lachsalvo’s door de keuken, die te horen moeten zijn in de aanpalende manege achter het huis.

En niemand zei: Wat is dat voor nepotistisch gedoe?
Verhoeven: ‘Als je wordt beoordeeld op je kwaliteit, dan hoeft dat kennelijk niet.’

Dat zeggen ze ook van Ivanka Trump.
Van Brussel wordt nu persoonlijk tegen de interviewer: ‘Jij was die seksist die het volgende tegen mij zei toen Marianne werd benoemd: “Dat is je meisje hè”.’

Verhoeven: ‘Dit is een Opzij gezin ja!’

Oh sorry hoor. Is het allemaal 50 procent hier?
Verhoeven: ‘Hans kookt, Hans doet de was.’

Van Brussel (sarcastisch): ‘Ik ben de ideale man.’

Verhoeven: ‘Nee, dat is iets anders.’

Van Brussel: ’s Zondags snijdt zij het vlees. Ik zit veel boven te werken, en ga dan boodschappen doen en tussendoor vouw ik dan een wasje weg, want anders word je gek van al die cijfertjes.’

Is Hans perfect?
Verhoeven: ‘Er zijn altijd punten voor verbetering vatbaar.’

Dat grote ego bijvoorbeeld?
Van Brussel: ‘Ik moest ooit.…’

Kijk, Marianne! Hij luistert helemaal niet. Meteen weer ‘ik’. Ik stel jou de vraag en Hans beantwoordt hem.
‘Laat me even uitspreken’, raast Van Brussel voort. Dan vertelt hij dat hij ooit bij een assessment voor een eerdere baan bij het CBS te horen kreeg dat er nog ontwikkelpunten zijn. ‘Maar daar wil ik niet over praten.’

Verhoeven: ‘Veranderen doe je niet meer na je twaalfde.’

Hoe vaak hebben jullie een crisis gehad?
Verhoeven: ‘Oh, the usual stuff.’

Van Brussel: ‘Wij zijn per saldo ondernemend bezig. Allebei ons eigen bedrijf. Eigen BV’s. De laatste jaren raakt het elkaar wel. Die dingen lopen in elkaar over.’

Verhoeven: ‘Over geld praten we niet. Althans zo min mogelijk. We hebben geen zakelijke meningsverschillen, het zijn kleine dingen.’

Van Brussel: ‘Het gaat niet over wie de vuilniszak buiten zet, want dat ben ik.’

Verhoeven, bijna beteuterd: ‘Ik zet ook weleens een vuilniszak weg.’

Vind je dat ze te weinig doet thuis, Hans?
Van Brussel: ‘Ja structureel. Dat gaat niet verbeteren, want haar interesse ligt er niet.’

Verhoeven, superdroog: ‘Gek genoeg niet’.

Wel een heerlijk voorbeeld voor de Opzij-lezeressen.
Van Brussel: ‘Zij weet dat het haalbaar is om een man in mijn positie zover te krijgen dat hij wat doet thuis.’

Verhoeven, ironisch: ‘Het is een héél organisch gebeuren geweest!’

Van Brussel: ‘Ze krijgt ook mijn stemkaart, zonder opdracht.’

Nooit gedreigd met een echtscheiding?
Van Brussel: ‘Oh elke dag. Maar wat schiet je ermee op? Ik ben al een keer gescheiden. ‘We zitten het uit’, zeg ik altijd maar.’

Heb je weleens slapeloze nachten?
Van Brussel, dan voor het eerst, een beetje serieus: ‘Van mijn werk, voor zover ik me kan herinneren, tweemaal. De eerste keer was in 1985 nadat ik ­’s nachts – de nacht voor de overname van HP moest worden getekend – een telefoontje kreeg dat twee financiers zich terugtrokken. Dat “gat” moest ik binnen een dag vullen. Is gelukt.

Het ergste was de affaire BinckBank (waarbij Van Brussel er door de beleggingsbank van werd beschuldigd dat hij de leden van zijn beleggingsvereniging (veel journalisten) te rooskleurige vooruitzichten bood in een beleggingsportefeuille, red). De portefeuille ter waarde van 5,5 miljoen werd zonder overleg geliquideerd door de bank. Ik ben nog nooit zo uit het veld geslagen geweest. Honderden mailtjes en SMS’en in twee uur tijd. Ze begonnen zonder aankondiging met verkopen. Ze liquideerden alles. Je ziet het allemaal in mekaar storten. Normaal gesproken slik je een paar keer en ga je een uurtje door de stad wandelen.’

Verhoeven: ‘We zaten voor het scherm thuis. En je zag het gebeuren. Vergeet niet. Hans is drie keer vrijgepleit in het Binck-dossier, er zijn al drie processen tegen Binckbank gewonnen. Inmiddels heeft de rechter Binckbank schadeplichtig verklaard in een vonnis dat eerder dit jaar werd gewezen.’

Wat gaan jullie doen met Opzij?
Verhoeven: ‘Ik denk dat het iets minder werk moet worden en dat je het blad met iets meer plezier uit het cellofaan moet trekken. Het lezen van Opzij begon huiswerk te worden. Ik denk dat je alleen iets kan bereiken als je dat met de andere helft van de maatschappij doet. Dat is ook wat je aantreft in die nieuwe stroom jonge feministes. Die zijn niet per se tegen mannen.’
Nou de petitie tegen GeenStijl was wel tegen mannen.

Verhoeven: ‘GeenStijl zou ik niet op één lijn willen stellen met de mannen van Nederland. Dat is een groepje dat iets heel raars zegt. Niet goed bij hun hoofd, gewoon negeren. Die petitie is me niet aangeboden, maar die had ik misschien wel ondertekend. Op het moment dat het alleen grof schelden wordt, dat hoeft niet van mij.’

Van Brussel: ‘Ik vind dat je GeenStijl niet moet willen hebben. Dat gaat de grenzen ver te buiten. Ik zou ermee kappen. Dat is bagger.’