Zij doen wat wij niet durven

Dat schrijft Wilco Versteeg in een essay (pagina 56) over de oorlogs­fotografie. Ook schrijft hij: ‘Oorlogsfotografen zijn eenlingen en hun drijfveren lopen uiteen, maar een gemene deler is een geloof in de kracht van fotografie om een verhaal te vertellen dat anders ongezien en ongekend blijft’.

Versteeg doet onderzoek naar hedendaagse oorlogsfotografie en oorlogscultuur. Na de dood van oorlogsfotograaf Oerlemans vroegen we hem naar zijn bevindingen en of hij antwoord heeft op de vraag ‘waarom stellen mensen hun leven in de waagschaal voor een foto of een verhaal?’

Want dat is uiteindelijk wel de vraag. Ik legde die vraag ook voor aan oorlogsverslaggever Hans Jaap Melissen. Die vertelt over zijn werk direct na de dood van Oerlemans (pagina 8 ). Hij beschrijft onder meer dat hij collega Bud Wichers te hulp schiet die gewond raakte in Irak. Maar ook dat hij met de gewonde Wichers toch nog even samen naar een schietpartij rijdt terwijl ze eigenlijk op weg zijn naar het vliegveld.

Melissen is de eerste om toe te geven dat dat op het randje is. Impulsief op een schietpartij afrijden. Tart je het lot dan te veel? Melissen laat het antwoord in het midden. Hij laat vooral zien hoe het werkt.

Toch brengt onderzoeker Versteeg voor mij het antwoord op de waarom-vraag iets dichterbij. Ik ben te bang om te gaan, maar wil wel weten wat daar gebeurt. En niet alleen ik heb dat nodig, ook bijvoorbeeld politici die besluiten over oorlog of vrede.

Dan zijn er mensen nodig die bereid zijn risico’s te nemen. Mensen die een enorme drive hebben het verhaal te vertellen en die bereid zijn de zwakte van een ander te compenseren. Zulke mensen verdienen een speciale behandeling binnen de journalistiek. Deels krijgen ze dat ook, maar toch onvoldoende.

Die onvoldoende geldt zeker voor de beloning. Het gold voor Oerlemans en geldt voor Melissen en Wichers. Dat is eigenlijk een schande. Omdat zij doen wat wij niet durven. Omdat zij laten zien wat gezien moet worden om de wereld te begrijpen.