Willem Groeneveld: ‘Als ik in de stad loop, kijk ik vaker over mijn schouder’

Je kunt Willem Groeneveld (40) gerust een begrip noemen in de studentenstad Groningen. Hij schrijft met een klein team voor en over jongeren en doet dat met een toon en een werkwijze die het midden houdt tussen informeren en uitdagend actievoeren.
   
Het is geen toeval dat hij in 2016 de Reuringprijs won, een prijs voor mensen die voor enige ophef zorgen. Met zijn branie en strijdlust maakt hij vrienden én vijanden. 

Groeneveld zelf omschrijft zijn door NDC Mediagroep gedragen populaire website als ‘onderscheidend van de traditionele media’. Hij ziet zichzelf letterlijk als onderdeel van zijn doelgroep. Zijn stijl lijkt soms op GeenStijl als hij in de kop van een artikel een dubieuze verhuurder ‘huilie huilie’ verwijt en hem adviseert hulp te zoeken.

Hoe zou je Sikkom zelf omschrijven?
‘Een jongerenplatform met een mengeling van nieuws, onderzoek en geouwehoer, gericht op mensen van 18 tot en met 40. Met de nadruk op hun interessegebieden, dat varieert van feesten, uitgaan en winkelen tot de woningmarkt, het studentenleven en foute verhuurders. Het moet een goede mix zijn tussen humor en goede verhalen, bedacht uit liefde voor de stad en de inwoners. We kunnen fel worden als die worden bedreigd, door aardbevingen bijvoorbeeld, foute huisjesmelkers of als studentenvereniging Vindicat met zijn gedragingen alle perken te buiten gaat. We plaatsen onderzoeksjournalistiek, maar ook stomme memes. We kunnen serieus zijn, maar er is ook ruimte voor een grapje of een mening.’

Levert jullie onderzoeksjournalistiek ook iets op?
‘Jazeker. Twee jaar geleden heeft de burgemeester naar aanleiding van de constante stroom aan berichten van ons over huisjesmelkers een speciaal systeem van vergunningen opgericht. Als er structureel sprake is van slecht verhuurderschap, dan kunnen de vergunningen nu worden ingetrokken. Door onze verhalen over Vindicat werd de studentenvereniging geschrapt van de genodigdenlijst bij bepaalde officiële bijeenkomsten en werden bestuursbeurzen ingetrokken.’

De grens tussen informatie en opinie loopt behoorlijk door elkaar. Dat roept ook wat op.
‘Klopt. Ik had op een middag een interview met een makelaar die ik betrapte op een nieuwe manier om de wet te omzeilen en huurders uit te knijpen. Hij begon mij uit te schelden en noemde tegenover mij mijn adres. Diezelfde avond zijn er stenen door mijn raam gegooid. Ik weet niet of hij erbij betrokken was, maar het was wel direct na dit incident.’

Koppel je dit soort incidenten aan jullie schrijfstijl? Je zet een vastgoedbaas neer als iemand die ‘huilie huilie’ doet.
‘Mensen worden natuurlijk extra kwaad als ze een beetje worden weggezet. Tegelijkertijd doen we dat met die huisjesmelkers ook wel bewust, omdat die mannen zichzelf de onderkoningen van Groningen wanen. Ze vertonen patserig gedrag en genieten veel aanzien. We proberen ze juist ook een beetje in hun eer aan te tasten door ze weg te zetten als mensen die helemaal niet zo tof zijn, maar eigenlijk gewoon als een crimineel honderden huurders uitknijpen. Toch denk ik dat het ook weer niet heel veel uitmaakt. Laatst had ik een verhaal over Havos Vastgoed. Een vrij zuiver artikel en alsnog wordt de eigenaar heel boos en komt hij mij meerdere keren thuis opzoeken. Ze zijn gewend om hun gang te gaan zonder dat er een haan naar kraait en dat verandert nu door de aandacht van Sikkom. Ze riskeren het verlies van hun vergunning en daarmee beginnen we ze ook in de portemonnee te raken. Dat is een grotere trigger dan dat ene woordje dat we in een artikel zetten.’

Ben je nooit bang?
‘Niet bewust. Maar je merkt wel dat het onder je huid gaat zitten. Je bent meer gespitst op gekke geluiden in de straat. Als ik in de stad loop, kijk ik vaker over mijn schouder en ik mijd bepaalde kroegen. Een paar weken geleden stonden ze van dat vastgoedbedrijf om vijf uur in de ochtend twintig fietsen bij mij op de stoep uit te laden. Omdat ik had geschreven dat ze zelf ongevraagd fietsen van studenten weg hadden gehaald. Hetzelfde weekend werd er om half elf in de avond aangebeld omdat ik jarig was en ze mij zogenaamd een bloemetje wilden geven. Terwijl er al een optelsom van bedreigingen aan vooraf ging. Toen heb ik het er voor het eerst samen met mijn vriendin over gehad dat we wat aanpassingen moesten doen aan ons dagelijkse leven om de veiligheid en privacy te waarborgen.’

Hoe doe je dat in een stad waar veel mensen je kennen?
‘We hebben een nieuwe auto, die komt niet op sociale media. En we hebben onze vrienden gevraagd om voorzichtig om te gaan met privacygevoelige informatie over ons.’

Nooit overwogen om te verhuizen?
‘Nee. En ook niet om naar een hotel te gaan, wat wel eens ter sprake is gekomen met de werkgever en de vriendin. We willen ons niet laten wegjagen uit ons eigen huis. Mijn vriendin wordt hier tegen wil en dank in meegezogen en dat is wel eens wrang. Ik krijg alle aandacht en zij wordt daarin een beetje vergeten. Daar wordt ze wel eens pissig over, dus ik probeer daar rekening mee te houden en in de we-vorm te spreken.’

Ik heb een aangewezen agent met wie ik in nauw contact sta.

Ervaar je genoeg steun?
‘Ja, na het laatste incident met het vastgoedbedrijf sprak de hele gemeenteraad van Groningen zich uit, met uitzondering van de PVV. De raad schaart zich achter mij. De vorige burgemeester Peter den Oudsten nodigde mij geregeld uit en met de nieuwe burgemeester heb ik ook goed contact. We bellen en we appen.’

En hoe reageert de politie?
‘Een aantal jaar geleden niet goed. Toen die stenen door het raam vlogen, wilden ze niet meteen langskomen. Maar dat is nu anders. Ik heb een aangewezen agent met wie ik in nauw contact sta. Er wordt vaker in de straat gepatrouilleerd en ik heb een afspraak op locatie. Dat houdt in dat als ik vanuit huis met 112 bel ze in de meldkamer meteen zien wat de voorgeschiedenis is. Ook vanuit de werkgever worden er maatregelen getroffen, maar daar kan ik niet over uitweiden, behalve dat het gaat over de veiligheid van onze woning.’

Heb je er ooit over gedacht om je toon aan te passen?
‘Nee. Vrienden vragen mij of ik wel over bepaalde onderwerpen moet schrijven. Omdat ze anders straks niet meer veilig met mij in de kroeg kunnen zitten. Maar het zou toch wel een beetje de nagel aan de doodskist van de journalistiek zijn als ik mijn berichtgeving aan zou passen uit angst voor represailles. Dan ben je als journalist niet heel veel meer waard. Je schept ook een precedent voor anderen als je buigt. Dan beloon je slecht gedrag waardoor de dreigers denken dat ze het de volgende keer gewoon weer kunnen doen. Omdat het werkt.’

Heb je het idee dat journalisten steeds vaker tegengewerkt worden?
‘Ja. We schreven bijvoorbeeld ooit over een grote verhuurder en op een gegeven moment kreeg ik een brief van het Openbaar Ministerie dat er veertien aangiftes tegen mij waren gedaan. Wegens stalking, huisvredebreuk en kantoorvredebreuk. Er werd ook een sanctie opgelegd, ik mocht een jaar niet in de buurt van die verhuurder en zijn kantoren komen. Pas maanden later werd alles geseponeerd en zei de hoofdofficier ook: dit klopt niet, dit is gewoon Willem zijn werk.’

Je klinkt strijdbaar. Waar komt dat vandaan?
‘Ik heb een sterk rechtvaardigheidsgevoel, maar weet ook niet precies waar het vandaan komt. Opvoeding ook, denk ik. We zijn nu negen jaar bezig met Sikkom, ons huisjesmelkdossier is wel ons grootste dossier. Ik werd vroeger zelf genaaid door een huisjesmelker. Bijna alle studenten in Groningen worden vroeg of laat verneukt door een huisbaas. Ik vind dat schandalig. Het gaat hier om mensen van 18, 19 jaar oud die hier geen netwerk hebben en met de rug tegen de muur staan. Daar maak ik mij kwaad over en daar hebben we dan ook wel een beetje een activistische, journalistieke rol in. De media zijn er ook om mensen een stem te geven.’

Hoe voorkom je dat je activisme doorslaat?
‘We hebben overleg binnen de redactie. Alles wordt besproken. Daarnaast zit ik bij NDC Mediagroep, waar journalisten zitten die er al tientallen jaren werken. Daar heb ik ook overleg mee. Als het nodig is, praat ik met de juridische afdeling. Dat moet ook, want we zijn enthousiast en vliegen er wel eens in’.

Journalisten moeten zelf ook beter uitleggen wat ze doen.

Ga je in discussie met mensen die je online belagen?
‘We hebben een beleid op Facebook dat we sneller mensen blokkeren. Wij beschouwen onze Facebook-pagina als onze kroeg waar mensen vrij moeten zijn om met elkaar in discussie te gaan. Als er een idioot met een masker binnenkomt die iedereen loopt uit te schelden en zestig keer roept dat wij nepbier verkopen, dan verpest je de sfeer en dan donderen we je eruit.’

Moet er meer gebeuren tegen intimidatie en bedreigingen van journalisten?
‘De politiek moet er meer aan doen. Met een meldpunt ­bijvoorbeeld, door aan te haken bij het al bestaande Team Bedreigde Politici. Een meldpunt dat misschien wat directer kan handelen dan Persveilig (een initiatief van NVJ, Genootschap van Hoofdredacteuren, politie en Openbaar Ministerie, red.) en meteen in kan grijpen. Het zou ook goed zijn om op scholen aandacht te schenken aan de journalistiek. Ik merk dat veel mensen niet meer weten waarom journalistiek zo belangrijk is en wat de rol is in de samenleving. Journalisten moeten zelf ook beter uitleggen wat ze doen. Dat we hoor en wederhoor plegen en bronnen gebruiken. Dat een verhaal niet zomaar uit de lucht gegrepen is. Laat zien hoe een verhaal tot stand komt. Wij gaan over het algemeen zelf vrij uitgebreid in op hoe we het zelf bij elkaar gesprokkeld hebben’ 

SIKKOM
Sikkom wordt gefinancierd uit de abonnementen van het Dagblad van het Noorden. Volgens Groeneveld lijkt het erop dat 2021 het jaar wordt waarin de website quitte gaat spelen. Mogelijk zelfs wat winst gaat maken. Naast hem zit er nog 1,5 fte op de redactie, voor video en tekst, en een vijfde fte op marketing. De site heeft twee posities voor reclame­banners en maakt soms met lokale bedrijven gesponsorde content. Er komt nog een webshop en een steunclub, waarbij betalende leden extra content krijgen zoals een podcast of een magazine. Sikkom heeft op Facebook een bereik van zo’n drie tot vier miljoen mensen per maand en op de website 1,5 miljoen lezers.