mgm nvj maart

— vrijdag 3 september 2021, 08:38 | 0 reacties, praat mee

Van kleine en grote spanningsbogen een coherent verhaal componeren

Van kleine en grote spanningsbogen een coherent verhaal componeren
© Eva Roefs

In de rubriek De Schepping schrijven journalisten zelf iets over de totstandkoming van hun werk. Deze keer: Robert-Jan Friele over ‘De Pizarro’s’. Een boek over één familie, drie generaties en honderd jaar strijd in Colombia. Laatste wijziging: 6 september 2021, 09:46

Dit artikel wordt met je gedeeld door NVJ-lid Marjolein Slats. Ook lid worden?

De eettafel, daar moest het gaan gebeuren. Drie jaar waren verstreken, ik was al tien keer naar Colombia gereisd, had daar telkens een dozijn personen geïnterviewd, evenzoveel boeken studiemateriaal opgehaald en die cruciale plaats diep in de bergen bezocht waar meer dan honderd guerrillero’s met messen en ijzerdraad waren afgeslacht. Ik had tweehonderd uur opnames en pagina’s vol aantekeningen. Maar nu?

Het was allemaal begonnen met Eduardo Pizarro, ambassadeur in Den Haag. ‘Ik ben de zoon van een admiraal, de broer van twee dode guerrillero’s en we waren allemaal communisten’, had hij gezegd in een interview. Alles greep meteen in elkaar. Vooral omdat een van die dode broers in Colombia gold als icoon van de vrede en de ander als oorlogsmisdadiger. In deze familie kwam de worsteling van een heel land samen. 

Dat hadden Colombiaanse journalisten ook wel gezien, maar de Pizarro’s vonden het veiliger hun verhaal te doen aan de Nederlander die in 2015 op de stoep stond. Ik begon maar gewoon door elke drie maanden tien dagen naar Bogotá te gaan om materiaal te verzamelen. Hoe lang? Ik zou het wel zien. Wie een eeuw geschiedenis wil vertellen aan de hand van drie generaties van één familie, moest niet op een reis meer of minder kijken. 

Totdat ik alleen van Eduardo al 391 pagina’s aan getranscribeerde interviews had. Van zijn broer Juan Antonio 263 pagina’s. Van hun zusje Nina 200 pagina’s. En van hun vrouwen, ex-vrouwen, kinderen, neven en nichten, vrienden, kennissen en collega’s. In zo’n zee aan herinneringen en anekdotes kan je natuurlijk ook verdrinken. 

Gelukkig was daar non-fictie grootheid Jon Franklin met zijn drie geboden: structuur, outline, complicaties. De structuur was makkelijk: ik zou het verhaal chronologisch vertellen, van 1915 (geboorte pater familias) tot 2015 (dood matriarch). De complicaties waren in grote lijnen ook makkelijk: een hele generatie wilde van Colombia een rechtvaardiger land maken, stuitte op weerstand en koos voor de wapens – met rampzalige gevolgen. Maar hoe van kleine en grote spanningsbogen een coherent verhaal te componeren?

Aan die eettafel dus, met niets meer dan een opschrijfboekje en een potlood. Eén week ging voorbij, twee weken. Het voelde raar, want ik deed niet zoveel; ik dacht vooral na. Maar zo ontstond een verhaal, met spanning en ontspanning, met climaxen en gewoon geschiedenis.

Ingevuld in een Excel-bestand en uitgeprint op A3-tjes besloeg de outline een hele muur in mijn kantoor. Het maakte de selectie van de interviewpassages makkelijker, net als de keuze van de citaten uit de boeken. Het hielp zelfs de onderzoeksfase af te sluiten toen familieleden en ex-guerrillero’s me bleven wijzen op andere personen die ik zeker ook moest interviewen. Dankzij de outline wist ik na een dozijn reizen ik dat ik ‘het’ had. Alle extra zaken zouden bijzaken zijn.

Van de 391 pagina’s interview met Eduardo heb ik er uiteindelijk 50 echt gebruikt. En die andere 341, vergeefse moeite? Absoluut niet. Ze vormen de ijsberg waarop de rest van het verhaal drijft.

Robert-Jan Friele (1978) is chef nieuws bij de Volkskrant. Hij begon zijn journalistieke loopbaan bij het Dagblad van het Noorden en werkte daarna voor Het Parool. Tussen 2008 en 2012 was Friele correspondent in Latijns-Amerika voor de Geassocieerde Persdiensten (GPD) en Het Financieele Dagblad. In 2012 werd hij genomineerd voor De Tegel vanwege zijn interview met Tanja Nijmeijer. De Pizarro’s (ISBN 9789029091718, 512 pagina’s, € 29,99) verschijnt op 7 oktober bij Meulenhoff.

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.