To shock and disturb

Eerst was er ‘Plat préféré’, een televisieprogramma waarin kok Jeroen Meus de lievelingsgerechten van beroemdheden zoals Johnny Cash, Maria Callas en Roald Dahl bereidt. Maar de redactie vond het wel een geinig idee om er ook ‘forel in botersaus’ tussen te draaien, naar verluidt het lievelingskostje van een zekere Adolf Hitler. Dat vonden de Joodse gemeenschap en oud-strijders geen goed idee en hun protesten deed de Raad van Bestuur van de openbare omroep VRT ertoe besluiten het programma uiteindelijk niet uit te zenden.

Even daarna besliste een rechter via een eenzijdig verzoekschrift – een hoogst ongewone procedure waarin slechts één partij gehoord wordt – om het weekblad Humo uit de rekken te laten halen. Dat gebeurde na een klacht van de hoogste politiebaas van het land, die in de satirische rubriek van het tijdschrift via overduidelijk gebruik van Photoshop in een hogelijk pikante fotomontage met zijn secretaresse werd afgebeeld. Die had even daarvoor een superpromotie gekregen, waarvoor ze niet de vereiste diploma’s bezat.

Over de opportuniteit en het smaakgevoel van de beide ideeën kan een behoorlijke boom worden opgezet, en het staat iedereen vrij om er behoorlijk aanstoot aan te nemen.

Alleen zouden een Raad van Bestuur en een rechtbank zich niet mogen laten leiden door opportuniteit of smaak. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft bij herhaling arresten geveld waarin gesteld wordt dat de vrijheid van meningsuiting redelijk absoluut is, en ook geldt voor meningen ‘who shock and disturb’. Niet alleen wat de inhoud betreft, maar ook in de toonzetting ervan.
Niemand twijfelt er dan ook aan dat het vonnis dat het tijdschrift uit de rekken haalde, vroeg of laat ongedaan zal worden gemaakt door een hogere rechtbank, maar ondertussen is het leed al wel geleden, en zijn tienduizenden exemplaren bij het oud papier terecht gekomen.

Voor Mohammed-cartoons moet alles mogelijk zijn, anders bedreigen we een van de pijlers van onze rechtsstaat. Maar een kookprogramma en pikante satire, nee, dat kan hier in Vlaanderen voorlopig even niet meer door de beugel.