Tegengas en bemoedigende feedback: Maurice van der Spek deed mee aan het NVJ-mentorenprogramma

Ha Maurice!
Mooi verslag, maar ik vind het jammer dat je vond dat de sfeer zo ‘verzuurde’ toen jij je plan presenteerde. Ik snap wel dat het voor jou een domper was toen je al die kritische journalisten over je heen kreeg, maar voor de meeste journalisten is het nu eenmaal onmogelijk om puur uit idealisme een platform over de voedselindustrie te starten. Blijkbaar hoef jij je geen zorgen te maken over je inkomstenstroom, en dat is heel fijn, maar zo ligt het voor de meesten die in die NVJ-zaal bij elkaar waren niet. Als je dat incalculeert, dan hoop ik dat je je minder aangevallen voelde die avond.
Ter overdenking nog een opmerking. Voor goede journalistiek wordt steeds minder vaak goed betaald. Lezers verwachten dat ze dingen gratis kunnen lezen op internet, en begrijpen niet dat iemand daar hard voor heeft moeten werken. Jij begint uit idealisme een platform dat diepgravend onderzoek bevat en aan kwaliteitseisen voldoet. Dat is geweldig, maar realiseer je je wel dat dat ook je eigen positie als journalist kan ondermijnen? Waarom is Jim Jansen zo’n ondernemend type? Omdat hij 94% van zijn inkomsten niet (meer) uit de journalistiek kan halen. 
Hartelijke groet van Hilda Bouma (mentor in het NVJ-mentorenprogramma)

Hoi Hilda,

Hartelijk dank voor je reactie! Je zet me ertoe aan nog dieper te doordenken waarom ik dingen doe zoals ik ze doe.

Het artikel nog een keer teruglezend besef ik me dat ik beter verslag had kunnen leggen van de tweede plenaire bijeenkomst. In mijn schrijven maak ik namelijk niet goed genoeg onderscheid tussen twee thema’s die door elkaar heen lopen. Aan de ene kant is dat mijn verdienmodel, en aan de anderen kant is dat de aanpak die ik als journalist heb gekozen: het interviewen van ‘industry insiders’ en hun verhaal, zonder daar zelf direct een conclusie aan te verbinden maar die conclusie uit te stellen, op mijn platform te vertellen. In mijn herinnering ging de ‘verzuring’ van de sfeer primair over dat laatste aspect, over mijn gekozen aanpak, en niet over mijn verdienmodel. Dit onderscheid had ik nog duidelijker kunnen maken in mijn artikel.

Daarmee lijkt het me nog steeds belangrijk dat ik reageer op je reactie over mijn verdienmodel. Wat ik in je reactie proef – correct me if I’m wrong! – is dat je het jammer vindt dat er voor goede journalistiek steeds minder vaak goed betaald wordt. Daar ben ik het mee eens. Echter, als jonge journalist merk ik dat ik het jammer kan vinden dat er steeds minder vaak goed betaald wordt voor goede journalistiek, alleen: daar schiet ik niets mee op.

De inkomstenstroom die kranten uit advertenties haalden, droogt op. Onderbetaling is het gevolg en alhoewel ik sta te springen om journalistiek werk te doen, geloof ik dat ik van waarde ben en dat het werk dat ik doe, waarde heeft. Daarom ben ik niet bereid om te werken voor de tarieven die op dit moment in de (freelance)journalistiek gehanteerd worden. Over onderbetaling in de journalistiek heb ik dus wel een mening, alleen denk ik dat die mening de situatie niet kan veranderen. Ik zie onderbetaling daarom meer als een gegeven dat buiten mijn sfeer van invloed ligt en waar ik mij een weg omheen moet banen. Omdat ik ondanks onderbetaling in de sector toch journalist wil zijn, en heel erg graag zelfs, ben ik op zoek gegaan naar andere manieren.

Ik ben de afgelopen vijf jaar op een constante zoektocht geweest naar hoe ik én vanuit idealisme journalist kan zijn én een redelijk salaris kan verdienen. Ik geloof namelijk dat dit mogelijk is en wil daar voor vechten. In mijn geval betekende dit de afgelopen twee jaar: het opzetten van een journalistiek platform naast het runnen van mijn bedrijf The Content Crafters. Aan de ene kant journalistiek, aan de andere kant salaris. Die zoektocht is niet zonder slag of stoot gegaan. Het is dan ook niet zo dat ik me geen zorgen hoef te maken over mijn inkomstenstroom.

Het liefst wil ik journalistiek en salaris integreren. Maar dat is een proces. Het werken aan mijn platform heb ik de afgelopen twee jaar voor nop gedaan en mijn salaris heb ik verdiend met mijn bedrijf. Op de lange termijn streef ik ernaar inkomsten te verwerven uit mijn platform en ik hoop dat mijn verdienmodel er over twee jaar weer anders uitziet dan het nu doet.

Het traditionele verdienmodel van de journalistiek is ingestort. Het is absoluut niet mijn doel om rijk te worden, maar ik wil wel een redelijk salaris kunnen verdienen en op termijn een gezin kunnen onderhouden. Ik zie het ingestorte verdienmodel als een gegeven en probeer te zoeken naar alternatieven. Want goede journalistiek is superbelangrijk en ik wil supergraag journalist zijn. Dus vraag ik me af: hoe kan ik de situatie zoals die is – lezers die verwachten dat ze dingen gratis kunnen lezen op internet – ombuigen en voor me laten werken? Of nog beter: hoe kan ik mezelf ombuigen? Zoals ik schreef: ik denk dat vernieuwing belangrijk is om relevant te blijven.

Hartelijke groeten,
Maurice van der Spek