‘Steeds meer nepnieuws via privékanalen op social media’

“Nepnieuws gaat tegenwoordig goed verstopt in feitelijk nieuws”, zegt Gwenda Nielen, socioloog en onderzoeker naar online manipulatie. “Ze zijn als het ware gecamoufleerd met feiten, maar de cruciale inhoud is verdraaid of suggestief. Dan denk je iets kritisch te lezen, maar het tegendeel blijkt waar.”

Maar het Commissariaat van de Media ziet juist echter dat mensen in alle leeftijdsgroepen steeds minder nepnieuws tegen komen op social media. “Onder meer omdat socialmediabedrijven meer optreden tegen de verspreiding van nepnieuws, zoals het blokkeren en schorsen van accounts en het verwijderen van onjuiste berichten”, verklaart Alexander Pleijter, expert in online journalistiek en factchecking aan de Universiteit van Leiden.

Maar omdat het nepnieuws steeds vaker via privékanalen gedeeld wordt, brengt dat weer nieuwe risico’s met zich mee. “Gelijkgestemden kunnen echter wel sneller radicaliseren als ze in een echo kamer zitten waar enkel ‘eigen gelijk’ wordt getolereerd”, zegt Nielen.

Volgens Pleijter zijn gebruikers inmiddels gewend geraakt aan nepnieuws en mijden ze daarom ook social media. “Je ziet ook een beweging van mensen die het meer zijn gaan mijden door meer gebruik te maken van nieuwssites en nieuwsmedia. Ze hebben als het ware een strategie ontwikkeld om nepnieuws uit de weg te gaan.”