Raam-CAO-tje, boompje, beestje!

Een raam van collectieve arbeidsovereenkomsten is het beste te begrijpen door het te visualiseren. Een raam-CAO is als een huis van arbeidsvoorwaarden. Iedereen heeft van buiten gezien exact hetzelfde huis, maar van binnen is alleen de begane grond gelijk. Extra verdiepingen zijn mogelijk, maar zijn afhankelijk van beroep en bedrijf. De kamers mag je naar eigen smaak inrichten.

Dat wordt gesproken over het samenbrengen van verschillende CAO’s in zo’n raamwerk van arbeidsvoorwaarden is goed te verklaren: de uitgeverijsector kent nogal wat CAO’s. Zo onderhandelt de NVJ alleen al over zes CAO’s voor de geschreven journalistiek. Daarnaast zijn er in de sector ook nog twee CAO’s voor het administratieve personeel. Een werkgever in de uitgeverijsector moet, kortom, rekening houden met acht collectieve arbeidsovereenkomsten.

Voor sommige zaken is het voor zowel journalistieke als niet-journalistieke beroepen van belang dat wordt ingezet op schaalvergroting. Die onderwerpen passen bij uitstek in een raam-CAO. Het gaat dan vooral om het collectief onderbrengen van pensioenrechten en -plichten, het inzetten van scholing - bijvoorbeeld via NVJ Academy - en door fiscale regelingen voor iedere werknemer in de sector toegankelijk te maken.

Voor de journalistiek zijn er bovendien nog specifieke voordelen van een raam-CAO te benoemen. De mobiliteit tussen verschillende journalistieke bedrijven wordt groter, nu is er vaak een belemmering omdat een nieuw CAO-regiem moet gelden bij een interne overstap. Daarnaast kunnen nieuwe digitale takken van journalistiek makkelijker onder één CAO worden gebracht. Voor de NVJ betekent het dat er minder overleg is over veelal dezelfde onderwerpen in de zes CAO’s en er daardoor minder detaillering en regelzucht nodig is.

De grote vraag is welke vorm de raam-CAO moet gaan krijgen. Voor de NVJ staat voorop dat rekening moet worden gehouden met specifieke journalistieke, multimediale aspecten. Is het dan beter om de hele sector in één raam-CAO te bundelen of zou voor twee aparte CAO’s moeten worden gekozen: één journalistieke en een administratieve? Of als de eerder gemaakte visualisatie wordt doorgetrokken: is de journalistiek een verdieping of is het onderdeel van een twee onder een kap?

Werkgevers en de NVJ zitten op dit punt nog niet op één lijn. Waar werkgevers neigen naar één CAO, heeft de NVJ toch enige reserves. Het risico is immers dat één raam-CAO voor de sector ten koste zal gaan van arbeidsvoorwaardelijke ruimte voor de journalistiek. Hoe vaak horen we niet dat ‘journalistiek de kurk is waar het bedrijf op drijft’, maar ondertussen ontbreekt journalistieke visie achter bezuinigingen en wordt er nauwelijks geïnvesteerd in kwaliteit. Als met diezelfde houding door werkgevers wordt gewerkt aan een raam-CAO voor de uitgeverijsector, zal die op journalistiek gebied gaan lijken op een bungalow.

Hier zit een dilemma. De NVJ ziet de voordelen van een raam-CAO en zal in dat kader met veel inzet samen met werkgevers de mogelijkheden daarvan onderzoeken. Cruciaal is echter in hoeverre er bereidheid is nadrukkelijk rekening te houden met specifieke journalistieke, multimediale aspecten.

De komende maanden zal er om die reden veel met werkgevers en met leden worden gesproken over een mogelijke toekomstige verbouwing. Bouwkundige adviezen zijn meer dan welkom.

.(JavaScript moet ingeschakeld zijn om dit e-mail adres te bekijken), NVJ-secretaris Dagblad, Persbureaus en Lokale Media