Onderzoek: ‘Maltese overheid verantwoordelijk voor moord op journaliste’

Caruana Galizia kwam in 2017 om het leven, nadat huurmoordenaars van afstand een bom onder haar auto hadden laten ontploffen.

“De staat zou de verantwoordelijkheid voor de moord op zich moeten nemen”, aldus de onderzoekscommissie bestaande uit de gepensioneerde rechter Michael Mallia, voormalig opperrechter Joseph Said Pullicino en rechter Abigail Lofaro in het 437 pagina’s tellende rapport (.pdf).

De onderzoekscommissie concludeert dat er een cultuur van straffeloosheid was gecreëerd in de hoogste regionen van de overheid, dat zich uiteindelijk verspreidde naar andere overheidsorganisaties.

[...] generated from the highest levels in the heart of the administration of the Office of the Prime Minister and like an octopus spread to other entities like regulatory institutions and the police, leading to the collapse of the rule of law and therefore [...]

— Matthew Caruana Galizia (@mcaruanagalizia) July 29, 2021

Uit de conclusies blijkt dat de Maltese overheid ernstige bedreigingen aan het adres van Caruana Galizia niet heeft onderkend. Ook werd er niets ondernomen om haar te beschermen. Caruana schreef jarenlang over corruptie in de politiek en de zakenwereld van Malta. Al het bewijsmateriaal heeft volgens de onderzoekscommissie tot de overtuiging geleid dat de moord op Caruana Galizia intrinsiek of rechtstreeks verband hield met haar onderzoekswerk.

De publicaties op haar weblog waren dermate feitelijk en accuraat, dat zelfs de politie er gebruik van maakte. Het was volgens de commissie duidelijk dat de journalist over extreem gevoelige informatie beschikte die de plannen van grote bedrijven en de stabiliteit van de regering had kunnen verpesten. Ook de commissie zag “meer dan genoeg bewijs” van de te knusse relatie tussen bepaalde overheidsfunctionarissen en bedrijven.

Politici reageerden op haar verhalen met een aanhoudende campagne van persoonlijke aanvallen, haat, incidenten van verbaal geweld en de toegang tot haar bankrekening bevriezen.

“Het is nooit acceptabel dat de staat zich ermee gaat bemoeien of dergelijke gebeurtenissen toestaat. De staat heeft de plicht om op alle mogelijke manieren het leven van journalisten te verdedigen, het fundamentele recht op vrijheid van meningsuiting, zelfs wanneer een journalist zich hard uit laat over de regering.”

Dit betekent niet dat er in deze fase bewijs is voor betrokkenheid van de overheid bij de moord, aldus de commissie. Maar het feit blijft wel dat de demonisering van Caruana Galizia en de campagne tegen haar, binnen de gecreëerde cultuur van straffeloosheid, hebben geleid tot een “gunstig klimaat” voor iedereen die haar wilde elimineren om dit te doen met minimale gevolgen. Haar schrijven over de te knusse relatie tussen bedrijven en politiek heeft geleid tot haar moord, aldus de commissie.

Premier Robert Abela wil vrijdag het parlement bijeen roepen om het onderzoeksrapport over de moord Daphne Caruana Galizia te bespreken. Meer bij the Times of Malta