mgm nvj maart

— donderdag 9 augustus 2012, 11:00 | 0 reacties, praat mee

Onderbieding en prijsdruk op markt freelancers



Het wordt steeds lastiger om als freelance journalist maandelijks een redelijke boterham te verdienen, merkt Hans Roodenburg om hem heen. ‘Er zijn huisvrouwen en gepensioneerden die voor 12 euro per artikel werken en dan nog komen vergaderen ook. En ik ken een beroepsfotograaf die bij een grote huis-aan-huisblad voor drie foto’s 15 euro mag declareren.’

Laatste wijziging: 11 mei 2018, 22:29

Een schrale troost voor de freelance collega’s is dat op mensen in vaste dienst bij (onafhankelijke) media ook zwaar wordt bezuinigd. De ontslagrondes, al dan niet met een redelijke afvloeiingsregeling, zijn niet meer bij te houden. Het nogal makkelijke doorstromen, bij normaal presteren, naar de hogere salarisgroepen in bijvoorbeeld de dagbladsector (thans 70.000 tot 80.000 bruto per jaar) is – in tegenstelling tot de jaren ’70 en ’80 – al lang voorbij. Maar zoals altijd zijn vooral de freelancers, werkzaam voor de papieren media, het kind van de rekening als gevolg van het teruglopen van het advertentieaanbod en door de verschuivingen naar elektronische media.

In januari schreef ik al op deze plaats dat de markt voor freelancers bar en boos is. Sommige eindredactie verantwoordelijke collega’s reageerden dat het – zeker wat betreft vakbekwame journalisten - wel meeviel. Sinds die tijd is het echter alleen maar erger geworden. Steeds meer afgestudeerden en ontslagen collega’s uit vaste dienst proberen inkomsten te verwerven als ‘vrije’ ondernemer.

Dat blijkt ook wel uit de toename van het aantal ondernemingen op journalistiek gebied die bij de Kamer van Koophandel staan ingeschreven. Over het algemeen zijn dat zelfstandigen en ZZP’ers. Het laatste cijfer dat de Kamer van Koophandel in deze branche heeft gepubliceerd toont aan dat in heel Nederland 4712 journalistieke ondernemingen (vooral in de regio’s Rotterdam en Amsterdam) zich hebben laten registreren. En neem maar van mij aan dat er ook nog duizenden freelancers zijn die zich helemaal niet bij de Kamer van Koophandel hebben laten vastleggen.

Ik ben er daar één van. Nu heb ik het geluk dat ik al ben gepensioneerd en alleen nog maar opdrachten aanneem die ik zelf leuk vind. Dat kan ik mij, 67 jaar oud, met mijn goede pensioen (opgebouwd bij respectievelijk ex Het Rotterdams Parool, ex Dagblad Scheepvaart, ex Het Vrije Volk, ex Rotterdams Dagblad) permitteren.

Toch waren er nog collega’s die afgelopen januari nogal boos reageerden dat ik als ervaren economisch- en financieel journalist nog wat dingen doe. ‘Je verziekt de markt. Ga van je pensioen genieten’, kreeg ik te horen. Zou men dat ook van good-old Henk zeggen, die grootproducent is van goedbetaalde columns bij NRC Handelsblad? Of dat ons land geen vrije markteconomie kent. Bovendien streeft de regering ernaar dat mensen steeds langer blijven werken.

Het zal mij financieel niet zo deren dat de tarieven onder druk staan. Toch kreeg ik te horen dat voor alle (vakmatige) freelancers, meestal jongere collega’s, bij een (redactioneel onafhankelijk) maritiem tijdschrift het tarief is verlaagd van 35,2 eurocent per woord naar 25 eurocent. Een tariefverlaging van bijna 30 procent. Enkele jaren terug lag het tarief bij dit vakblad, waarvoor overigens alleen maritiem deskundige journalisten werden ingeschakeld, nog op 40 cent per woord.

Staan de tarieven voor deskundigen, vrije vakbekwame journalisten en waarschijnlijk óók voor topcolumnisten onder druk, aan de onderkant van de markt is het nog erger. Er bereiken mij berichten over de honorering van freelancers in de sector huis-aan-huisbladen (in de regio Rotterdam) van nog geen 8 eurocent per woord met een minimum van 12 euro per artikel. Inclusief reiskosten wel te verstaan! Zelfs (kleine) edities van vooraanstaande dagbladen betalen freelancers aan de onderkant van de markt nog een paar cent meer. Een bij mij bekende eindredacteur verzuchtte: ‘Er zijn inderdaad huisvrouwen en gepensioneerden die voor 12 euro per artikel werken en dan nog komen vergaderen over de inhoud van de krant ook.’

Soms is het zelfs nog erger. Ik ken een beroepsfotograaf die bij een grote huis-aan-huisblad voor plaatsingen van drie foto’s in een bepaalde editie 15 euro mag declareren. Ik kwam onlangs een (ervaren) collega tegen die er prat op ging dat hij bij het ANP correspondent was geworden. Hij meldde mij al: ‘Het is geen vetpot.’ Over het prijsgeven van zijn beloning moest hij nog nadenken tijdens zijn vakantie. In vaste dienst bij een dagblad was hij thans goed geweest voor circa 50.000 tot 60.000 euro bruto per jaar. Daar komt hij nu nooit meer aan.

De sectie Freelance van de Nederlandse Vereniging van Journalisten is bezig met een onderzoek naar de gehanteerde tarieven en wurgcontracten. Uit de voorlopige eerste conclusies blijkt dat de tarieven – enkele individuele uitzondering daargelaten – minstens vijf jaar of langer niet zijn gestegen. ‘Nieuw is dat sommige media sinds de crisis in hun tarieven onkosten en materiaalkosten verdisconteren. Mediaorganisaties hanteren verschillende tarieven voor hetzelfde werk’, aldus de sectie Freelance van de NVJ.

Van de mededingingsautoriteit NMa mag de NVJ geen richtlijn meer geven over de te hanteren de tarieven. Met zoveel onderbieding en een zeer competitieve markt heeft het ook geen zin meer. Een vakbond staat hierin machteloos. De NVJ kan alleen maar pleiten voor adequate beloningen voor freelancers. De uitgevers vinden hun winststreven echter veel belangrijker dan het bieden van kwaliteit.

Hans Roodenburg is freelance journalist.

Bekijk meer van

Werk

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.