Dit doen we in 2025 volgens Jeroen Smit

In 2025 heeft iedere gemeente op z’n minst een ‘journalistenpraktijk’. Zoals huisartsen zich vanuit hun praktijk ontfermen over de fysieke gezondheid van een gemeenschap zo zullen duizenden journalisten zich net als sociale ondernemers ontfermen over de kwaliteit van kennisuitwisseling in hun gemeente.

Want we snakken naar rust in ons hoofd, willen grip krijgen op de steeds drukker wordende wereld om ons heen. Een wereld die zich via talloze schermen om de haverklap aandient. Variërend van de vraag of de parkeerplaats om de hoek moet worden omgebouwd tot park of andersom, tot de impact van de twitterberichten van de Amerikaanse president. Vooral dat trillende scherm in onze ‘broekzak’ stroomt iedere dag over van de berichten. Dat maakt onrustig: wat moeten we ermee?

De potentie van al die informatie, de hoeveelheid, snelheid en bereikbaarheid, is enorm. Goede betrouwbare en toegankelijke informatie helpt ons de wereld beter te begrijpen, stelt ons in staat betere besluiten te nemen, beter samen te leven, onze beschaving verder te ontwikkelen. Daarvoor is het wel nodig dat al die informatie goed wordt geordend, samengevat en verteld.

De enorme, wassende stroom berichten moet op maat worden gemaakt voor de gemeenschap waarin ze wordt verspreid. Dit is de taak van die lokale ‘journalistenpraktijk’. Die zorgt ervoor dat hun ‘krant’ 100 procent digitaal is, tekst-geluid en (bewegend) beeld integreert in slimme vormen van story-telling die steeds aansluit bij het niveau dat passend is. Natuurlijk is dat platform interactief. De burgers doen mee, worden bevraagd, leveren informatie, commentaar, stellen vragen, etc. Relevante berichten van buiten de gemeentegrenzen worden ingekocht bij ‘correspondenten’ van Amsterdam en Den Haag tot New Delhi en New York.

Deze redactionele ‘praktijken’ zijn op initiatief van professionele journalisten georganiseerd. Deze ondernemende professionals paren hun integriteit en onafhankelijkheid aan ondernemingslust. Net als huisartsen dat al lang succesvol doen. Een diep besef van nuttig en onmisbaar zijn, de daar onderliggende roeping, zorgt er in combinatie met een gezond bedrijfsmodel voor dat de zo belangrijke onafhankelijkheid van dit soort professionals niet in gevaar komt. Er zijn daarom drie financieringsbronnen die een derde van de rekening betalen: burger,
adverteerder, gemeente.

Een voorbeeld: stel dat in een gemeente van 50.000 mensen twee derde bereid is ongeveer 7 euro per maand te betalen voor ‘rust en overzicht in het hoofd’. Slimme algoritmes vertalen het leesgedrag voor (overwegend lokale) adverteerders. Het resterende derde deel zal door de (lokale) overheid worden betaald. Een slim gemeentebestuur begrijpt dat het in een (lokale) democratie van groot belang is dat er genoeg journalisten zijn die hun beleid controleren en daar onderzoek naar doen.

Langs deze weg van checks-&-balances en debat geeft journalistiek die overheid legitimiteit. Voor grofweg 7-8 miljoen euro per jaar helpt een professionele onafhankelijke (want substantiële!) journalistieke redactie de burgers grip te krijgen op de relevante vraagstukken in het nieuws, zorgt ze voor een goed geïnformeerde gezonde gemeenschap, die welgemoed de vraagstukken van de 21-ste eeuw aanpakt..