Lira over ‘lagere’ reprorechtvergoedingen: de uitkering van vorig jaar was juist de uitzondering
De reprorechtvergoedingen die Stichting Lira jaarlijks uitkeert aan freelance journalisten, vielen dit jaar lager uit dan vorig jaar. Dat leidde tot een schrikreactie onder zelfstandigen, bleek afgelopen weken uit reacties op sociale media.
Reprorechtvergoedingen zijn vergoedingen die makers en uitgevers ontvangen voor het maken van (analoge en digitale) kopieën van hun werk. Bedrijven, onderwijsinstellingen en overheidsinstellingen die werk van – onder andere – journalisten kopiëren, betalen daar een vergoeding voor. Ook bibliotheken betalen voor het uitlenen van werk van makers.
Innen en uitkeren
Deze vergoedingen worden geïnd door Stichting Reprorecht en, in het geval van freelance journalisten, uitgekeerd door Stichting Lira. Hoeveel geld er per kopie en uitlening wordt afgedragen en uitgekeerd, is nogal een rekensom.
Voor een groot deel is de uitkering die iedere journalist krijgt afhankelijk van de zogenoemde eenheidswaarde. Die wordt berekend door het beschikbare budget te delen door het totaal aan makers (in dit geval: journalisten) dat bij Lira opgave heeft gedaan van zijn werk.
Twee redenen
Die eenheidswaarde viel over de uitkeringen van 2022 (die deze week zijn uitgekeerd) lager uit dan over de uitkeringen van 2021, die vorig jaar zijn verdeeld. Het gaat volgens een woordvoerder van Lira om enkele procentpunten. ‘De eenheidswaarde kan van jaar tot jaar fluctueren, omdat de hoogte daarvan afhankelijk is van het beschikbare budget en het totale honorarium dat freelancers opgeven.’
Toch is dat niet de volledige verklaring van de lagere uitkering van dit jaar ten opzichte van vorig jaar, aldus de Lira-woordvoerder. ‘Het budget over opgavejaar 2021 voor de reprorechtvergoeding voor kranten was uitzonderlijk hoog.’ Dat leidde ertoe dat de uitkeringen die freelancers vorig jaar ontvingen, hoger waren dan in andere jaren.
Het budget voor opgavejaar 2022, was volgens Lira veel meer in lijn met andere jaren, dan het budget voor opgavejaar 2021. De uitkeringen die freelance journalisten dit jaar ontvingen zijn dus ineens een stuk lager. Die van vorig jaar waren juist hóger dan anders en dus de uitzondering. ‘De “piek” van vorig jaar springt vooral in het oog.’
Praat mee