Les over hoe het niet moet
Dat de Nederlandse journalistiek heeft gefaald tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog wisten we al. Maar nu heeft Louis Zweers het in zijn gedegen proefschrift ‘De gecensureerde pers’ allemaal haarfijn beschreven. Als les over hoe het niet moet.
De meeste Nederlandse journalisten in – toen nog – Nederlands-Indië waren tegen de in 1945 uitgeroepen Republiek en liepen aan de leiband van voorlichters. Chris Scheffer van de NRC was een uitzondering maar hij werd gedwongen ontslag te nemen. Het Parool, Vrij Nederland, De Groene Amsterdammer en De Waarheid waren tegen de oorlog, maar zij vormden een minderheid. Onafhankelijke oorlogsreportages werden nauwelijks gemaakt. De buitenlandse pers ging professioneler te werk maar dat had geen invloed op de publieke opinie in Nederland.
Vreemd is dat Zweers ook van censuur spreekt als legervoorlichters niet al hun beeldmateriaal (mogen) publiceren. Die geheimzinnigheid kun je afkeuren, maar het is geen censuur. Daarvan is pas sprake als de overheid publicaties van een vrije pers verbiedt. Maar de meeste media lieten zich vrijwillig misleiden of deden aan zelfcensuur. Tijdens de heftige guerrilla in 1949 schitterden ze zelfs door afwezigheid.
Praat mee