mgm nvj maart

— maandag 4 mei 2015, 11:06 | 0 reacties, praat mee

Kassa dankzij de massa

Dat redactiebudgetten onder druk staan wil niet zeggen dat er geen andere manieren zijn om een onderzoek gefinancierd te krijgen. Bij crowdfunding betalen consumenten kleine bedragen in ruil voor een verhaal of product. Maar daar komt heel wat bij kijken. Fotograaf Poike Stomps bijvoorbeeld, weet maar al te goed hoeveel werk het kan zijn om geld los te peuteren bij de crowd. In 2012 haalde hij op voordekunst.nl 12.500 euro op voor ‘Crossing’, een project waarbij hij 42 hoofdsteden in ­Europa portretteert aan de hand van foto’s van drukke kruispunten. Laatste wijziging: 19 mei 2015, 14:02

De economische crisis van 2008 heeft overal zijn sporen nagelaten. Zo ook in de Amerikaanse stad Philadelphia. Met name de scholen in ‘The city of brotherly love’ – zoals de metropool vaak liefkozend genoemd wordt – kregen een flinke knauw. Als gevolg van de recessie werd 20 procent van het onderwijspersoneel ‘getrakteerd’ op een ‘pink slip’, het beruchte roze papiertje dat in de Verenigde Staten het einde van een dienstverband inluidt. Een groot deel van de overgebleven leerkrachten moest flink inleveren op loon. Een andere baan dan maar? Moeilijk, want ook veel industrie trok na de crisis weg uit de op vier na grootste stad van de VS.

Inmiddels klimt Philadelphia er weer langzaam bovenop. Genoeg nieuws om te vermelden dus voor het lokale nieuwsmedium Hidden City Philadelphia. Meer inzicht, meer context en meer aandacht voor andere stemgeluiden is het devies. Maar onderzoek doen kost geld. Zeker voor een nieuwssite die niet afhankelijk wil zijn van adverteerders. Daarom richtte ­Hidden City Philadelphia zich eind 2012 tot zijn lezers. Er was 15.000 dollar nodig om nog een tijdje verder te kunnen en dat moesten die lezers gaan betalen. In een maand tijd gaven 227 internetters daar gehoor aan en brachten 20.000 dollar in het laatje.

Internetters vooraf een kleine donatie vragen om een dienst of product (of nieuwssite) te bekostigen noemen we crowdfunding. Sinds het begin van deze eeuw neemt deze vorm van microfinanciering een steeds grotere vlucht. In 2013 werd wereldwijd meer dan 5 miljard dollar geïnvesteerd door de crowd. Analisten van de Wereldbank verwachten dat dat bedrag in 2025 kan oplopen tot 96 miljard dollar. Inmiddels heeft de massa geholpen met de realisatie van meer dan 1 miljoen producten en diensten, variërend van films tot videogames en van slimme horloges tot een museum dat helemaal in het teken staat van de Servisch/Amerikaanse uitvinder Nikola Tesla.

Ook journalisten ontdekken de laatste jaren de kunst van het crowdfunden. Niet alleen over de grens, maar ook in eigen land houden vakgenoten zo nu en dan de hand rechtstreeks op bij de consument. Toen freelance journalist Peter Treffer vorig jaar hoorde dat striplegende Stan Lee (de geestelijk vader van superhelden als Spider-Man en Iron Man) naar Europa kwam, vroeg hij lezers om zijn reis en verblijf te bekostigen. En ook Hans Laroes, voormalig hoofdredacteur van het NOS Journaal, harkte vorig jaar meer dan 3000 euro aan mini-investeringen bij elkaar om onderzoek te doen naar de staat van de Nederlandse onderzoeksjournalistiek.

De kunst van het crowdfunden
Hoewel de crowdfund-campagne van Laroes uiteindelijk resulteerde in diverse artikelen die onder meer in de Volkskrant werden gepubliceerd, ging het bij elkaar rapen van donaties niet vanzelf. ‘Het was heel erg afwachten of we (Laroes en crowdfunding platform Yournalism, red.) ons doel zouden halen’, geeft hij toe. ‘Je bent toch heel wat tijd kwijt met mensen overhalen om te doneren. Pas tegen het eind van de campagne werd er volop ingetekend. We hebben het echt nét gehaald.’

Dat crowdfunden veel tijd en moeite kost weet ook Pierre Spaninks, freelance journalist voor titels als Sprout, Quote en The Post Online. Begin 2015 vroeg hij – samen met een team andere freelancers – internetters om geld voor een onderzoek naar de standpunten rondom ZZP’ers. ‘Als ik een globale schatting moet maken, dan heeft alleen het crowdfunden me zo’n zestig uur gekost’, aldus Spaninks, die samen met zijn team in iets meer dan een maand tijd 6785 euro ophaalde. ‘Ik heb ook heel lang gedacht dat het ons misschien helemaal niet zou lukken. Pas toen we 80 procent van de financiering binnen hadden, durfde ik te geloven dat het wel goed zou komen. Maar de eerste drie weken van onze campagne heb ik me bijna nergens anders mee bezig gehouden.’

Dat bezighouden zat hem volgens Spaninks vooral in mensen activeren om een bijdrage te leveren. ‘Vooral je persoonlijk netwerk aanspreken werkt als een trein. Het ging om bijdragen vanaf 5 euro. De helft van de mensen die je vraagt of ze willen doneren zegt daar ‘ja’ op. Vooral als je ze heel persoonlijk benadert’, verklapt Spaninks. Wat het geld vragen bij persoonlijke contacten betreft, daarvoor moeten aspirerend crowdfunders volgens hem de schaamte voorbij. ‘Het is niet erg om op iemands gemoed te spelen. En als je honderd mensen aanschrijft en tien worden er boos dat je ze om geld vraagt, dan is dat maar zo. Het is echt een geval van je handje ophouden. Je gaat als het ware op een dekentje voor het winkelcentrum zitten schooien.’

Voor wat, hoort wat
Net als Spaninks weet fotograaf Poike Stomps maar al te goed hoeveel werk het kan zijn om geld los te peuteren bij de crowd. In 2012 haalde hij op voordekunst.nl 12.500 euro op voor ‘Crossing’, een project waarbij hij 42 hoofdsteden in ­Europa wil portretteren aan de hand van foto’s van drukke kruispunten. Het resultaat daarvan verschijnt in september in boekvorm. ‘Er komt een moment dat je rolodex leeg is. En met alleen bijdragen van vrienden en familie red je het niet. Eigen­lijk moet je ervoor zorgen dat je supporters een beetje van je project gaan houden. Dan blijven ze geïnteresseerd en sporen ze ook anderen aan om te doneren. Je donateurs op de hoogte houden van je voortgang kan al heel erg helpen. En je moet ze een tegenprestatie bieden.’

In het geval van Stomps waren die tegenprestaties erg divers. Internetters die een financiële bijdrage leverden konden afhankelijk van het bedrag dat ze overmaakten bijvoorbeeld rekenen op prints of ansichtkaarten van zijn foto’s. Dat bieden van tegenprestaties is in de crowdfund-wereld heel normaal. Producenten van videogames geven bijvoorbeeld exclusieve bonus­werelden van hun games cadeau aan hun financiële steunpilaren en Spaninks en consorten kwamen eind april met een e-book met daarin hun bevindingen rondom het ZZP-vraagstuk.

Het bieden van zulke premiums is volgens journalist Daniëlle Batist ontzettend belangrijk. In 2014 hielp zij fotograaf Ilvy Njiokiktjien met de crowdfunding rondom haar boek ‘Slagroomtaart met slingers’, waarvoor Njiokiktjien stad en land afreisde om honderd jarigen te fotograferen. Supporters ontvingen bij een bijdrage van 30 euro een exemplaar van het boek. Maar dat was pas het topje van de ijsberg. ‘Je moet eigenlijk alles wat je zelf verkoopt inzetten als reward’, aldus Batist. ‘Dus bied je bij je premiums niet alleen je boek aan, maar ook grote prints van foto’s, lezingen, fotoshoots, een persoonlijke rondleiding bij een tentoonstelling of boeken met een gepersonaliseerde cover. Voor die laatste moet je ook gewoon bedrijven gaan bellen. Als je één keer een pakket van 100 boeken met gepersonaliseerde cover verkoopt aan een bedrijf, ben je meteen 3000 euro verder. Je bent niet alleen een boek aan het verkopen, je verkoopt jezelf.’

De campagne rond ‘Slagroomtaart met slingers’ leverde uiteindelijk bijna 40.000 euro op. En anders dan bij crowdfunding-platforms als Kickstarter en Yournalism – die ieder een deel van de opbrengst pakken – kon al dat geld in het project vloeien, omdat Batist zelf een site bouwde. ‘De techniek daarachter hoeft niet veel te kosten’, weet de in Londen woonachtige Batist, die sinds twee jaar haar projecten (deels) laat financieren door de massa. ‘Ik doe bijvoorbeeld ieder jaar verslag van de Homeless World Cup, het WK voetbal voor dak- en thuislozen. ­Vorig jaar werd die in Chili gehouden. Ik heb toen 2000 euro opgehaald voor mijn vliegticket en hotel. Dan is alles wat je daar bovenop verdient een mooi extraatje.’

Een van de grootste uitdagingen aan crowdfunding is zorgen dat de donaties blíjven binnenstromen, weet Batist. En ook de eerste bijdragen zijn belangrijk. ‘De eerste zijn is vaak een drempel. Daarom is het goed je eigen netwerk te vragen om donaties. Als je van de 0 af bent, dan kan het hard gaan. De meeste campagnes zakken na week 1 in en trekken in de laatst week weer aan. Als je wilt slagen moet je zorgen dat je de helft van je donaties al in je eerste week binnen hebt. En je moet uren maken: je bent al snel twee maanden bezig met een campagne. Als je die uren gaat tellen, dan haal je dat er nooit uit. Maar wie succes wil hebben met crowdfunding moet dat zien als een investering.’

11 tips voor het crowdfunden
1 Begin in je eigen netwerk. Vraag vrienden, familie, collega’s en kennissen om te doneren.
2 Plan je campagne en de PR eromheen. Beginnen zonder plan is vragen om problemen.
3 Een crowdfund-campagne begint met een goed filmpje (of tekst) waarin je je project uitlegt. Daarin investeren loont.
4 Zoek naar een crowdfund-platform dat bij je past. Enkele voorbeelden zijn 1% Club, Cinecrowd, Contributoria, Crowdpress, Indiegogo, Kickstarter, Symbid, Voordekunst.nl en Yournalism.
5 Speel in op een behoefte. Start alleen een crowdfund-campagne op als je zeker weet dat een onderwerp breed gedragen wordt. Dat vergroot je kans op donaties.
6 Wees niet verlegen: je moet om geld durven vragen en bij media langs gaan om aandacht voor je project en voor jezelf te vragen. De schaamte voorbij, dus.
7 Unieke rewards werken het beste. Schaarste creëert een gevoel van urgentie. ‘Als ik dit nu niet koop, dan kan het straks misschien niet meer.’
8 Neem ook contact op met bedrijven die geïnteresseerd kunnen zijn in je rewards.
9 Maak je supporters fan: houdt ze gedurende je campagne op de hoogte met updates.
10 Mensen geven sneller geld aan iemand die ze kennen. Ben je bekend bij het grote publiek, dan heb je meer kans dat je campagne slaagt.
11 Een ultieme succesformule bestaat niet. Sla dus vooral aan het experimenteren.

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.