mgm nvj maart

— maandag 2 juni 2014, 10:29 | 0 reacties, praat mee

‘Journalisten willen graag een getál horen’

‘Journalisten willen graag een getál horen’
© Duco de Vries

Hij is een zelfverklaarde nieuwsjunk, die een groot deel van de landelijke dagbladen op z’n tablet leest. Rob Mulder van de Vereniging Eigen Huis vindt dat journalisten op evenwichtige wijze verslag doen van de ontwikkelingen op de woningmarkt. Maar wat minder aandacht voor voorspellingen en meer aandacht voor diepgang en achtergrond kan geen kwaad, vindt hij. Laatste wijziging: 6 juni 2014, 17:09

Wonen is een onderwerp dat iedereen raakt. Rob Mulder merkt dat niet alleen als hij met een van de ruim 700.000 leden van de Vereniging Eigen Huis spreekt, maar ook in zijn contacten met journalisten. ‘Ook journalisten hebben te maken met een hypotheek die onder water staat, krijgen een huurverhoging voor de kiezen of kunnen geen huis kopen omdat ze ZZP’er zijn. Vaak komen ze dan na een interview naar me toe met de vraag wat ze het beste kunnen doen.’

De afgelopen jaren raakten de media niet uitgepraat over de ontwikkelingen op de huizenmarkt. Eerst was er de crisis, met dalende prijzen en een woningmarkt die vrijwel tot stilstand kwam. Inmiddels is de bodem bereikt en krabbelt de markt weer op. Mulder: ‘Het vertrouwen was te paard vertrokken, maar keert nu ook weer te paard terug. Er is een lichtpuntje in de markt, media berichten daarover, vervolgens nog een lichtpuntje en op een gegeven moment is er een kantelpunt waarop mensen denken: ja, nu moet ik misschien toch dat huis gaan kopen. En dan gaan steeds meer mensen dat doen, want mensen zijn nu eenmaal kuddedieren. Economie is een en al psychologie. Er ontstaat dus een zichzelf versterkend proces waarbij de media de boel verder aanzwengelen. Ik durf niet te beweren dat de media nu meer invloed hebben dan vroeger. Natuurlijk zijn de media alomtegenwoordig, maar, aan de andere kant: in 1929 stortten de beurzen in en toen waren er veel minder snelle mediakanalen. Bovendien zijn er weinig kranten of tv-programma’s die heel veel macht hebben. Niemand kan in z’n eentje de publieke opinie bepalen. De verwatering van de media heeft er ook voor gezorgd dat het publieke debat democratischer is geworden.’

Glas halfvol of halfleeg
Over de ontwikkeling van de huizenmarkt zijn de afgelopen jaren tal van artikelen geschreven en tv- en radioreportages gemaakt. Soms was er kritiek op het al te veelvuldig memoreren van de ontwikkeling van de huizenprijs en de voorspellingen van experts. GeenStijl vond dat journalisten zich te makkelijk lieten souffleren door belangenclubs als de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM), die gedurende de hele woningcrisis het ene na het andere persbericht uitstuurde over ‘herstel’ dat maar niet kwam. De site noemde de PR-afdeling van de NVM nog ‘doorzichtiger dan een Noord-Koreaanse Goebbels’ en verweet journalisten dat ze de koppen van de NVM-persberichten te makkelijk overnamen.

Mulder: ‘Je hebt de cijfers en je hebt vervolgens de interpretatie of het glas halfvol is of halfleeg. Probleem is dat er uit heel veel bronnen informatie naar boven komt, informatie die media graag willen brengen. Ik vind dat je voorzichtig moet zijn met voorspellingen over zoiets als de ontwikkeling van de woningmarkt of de hypotheekrente.’

Volgens Mulder, die zelf econoom is, heeft het Centraal Plan Bureau (CPB) ooit onderzocht dat de zogeheten naïeve methode van voorspellen – zeggen dat het vandaag wel net zo zal zijn als gisteren – niet significant slechtere voorspellingen oplevert dan de voorspellingen die het resultaat zijn van de complexe wiskundige modellen die het CPB hanteert. ‘In het laatste geval kun je wel de onderliggende trends beschrijven en die zijn belangrijk. CPB-directeuren als Zalm, Don en Teulings hebben allemaal gezegd dat we geen absolute waarde moeten toekennen aan hun ramingen. Dat zeiden ze niet voor niets, want je kunt de toekomst nu eenmaal niet voorspellen. De analyses die eronder liggen vind ik veel belangrijker dan het feit dat de prijzen 10 procent stijgen of dalen. Met een beetje gezond verstand had je kunnen voorspellen dat er een einde aan de crisis op de woningmarkt zou komen. Ten eerste komt er altijd een einde aan een crisis, er is nog nooit géén einde aan gekomen. Ten tweede hebben we in Nederland nog steeds te maken met een groeiend aantal huishoudens, terwijl de aanwas van nieuwe woningen daarbij achter blijft.’

Probleem is dat sommige journalisten en politici niet geïnteresseerd zijn in allerlei grijstinten, maar graag een getál willen horen – Mulder spreekt het met nadruk uit. ‘Vroeger was er één koopkrachtplaatje, het grote nadeel was dat daar niemand in paste. Toen kwamen er meerdere koopkrachtplaatjes, maar nog steeds paste bijna niemand daar precies in. Vervolgens kwamen er de zogeheten “puntenwolken”, maar dat werd weer te vaag gevonden, want nu kon je niet meer over de bühne brengen wat het effect van een maatregel zou zijn, het was te genuanceerd geworden. En dus eiste men weer één getal, waardoor de cirkel rond is. De kern is: al die koopkrachtplaatjes zeggen weinig over de persoonlijke financiële situatie van mensen. Lifetime events als het kopen van een huis of het veranderen van een baan hebben veel meer impact op de portemonnee van huishoudens.’

Lange termijn
Het devies van Mulder is: besteed wat minder aandacht aan voorspellingen over één procentje meer of minder, maar kijk liever naar de onderliggende trends. Daaraan kun je zien welke kant het opgaat. Overigens vindt hij dat de journalistiek al behoorlijk genuanceerd bericht over de woningmarkt. ‘Ik vind Trouw over het algemeen een goede krant. Verder vind ik dat Tjerk Gualthérie van Weezel van de Volkskrant heel degelijke stukken schrijft. Hij vraagt goed door en is altijd kritisch. Ook het FD is een goede krant. We werken over het algemeen prima samen met journalisten. Het voordeel is natuurlijk dat ik niet het type functie heb waarbij journalisten mij buiten opwachten met een draaiende camera en ik me er maar uit moet zien te redden. Ik ben vaak al in een vroeg stadium betrokken bij een reportage of artikel – niet zelden omdat we het onderwerp zelf hebben aangezwengeld. Vaak hebben we een gezamenlijk belang, bijvoorbeeld als we een misstand aan de kaak willen stellen. Dan overleggen we eerst intern welk medium we benaderen. Op een gegeven moment kwamen we er bijvoorbeeld achter dat veel mensen een te grote gasmeter hebben, waardoor ze onnodig veel betalen. Voor dat onderwerp hebben we samengewerkt met het programma Radar. Voor mij staat het belang van onze leden altijd voorop. Het bewust zoeken van media-aandacht is heel effectief. We kunnen natuurlijk ook een nette brief naar de minister schrijven, maar dan weet je zeker dat het probleem niet snel wordt opgelost.’

Mulder heeft een eigen theorietje bedacht als het gaat om wat de ingrediënten zijn van een succesvolle journalistieke uiting. ‘Volgens mij draait het om drie dingen: facts, fights en faces. Om met dat laatste te beginnen: een verhaal komt beter over als je een gezicht hebt, in ons geval is dat bijvoorbeeld een woningbezitter. Soms dragen we zelf mensen aan, al zeg ik er meteen bij dat we geen bemiddelaar van huiseigenaren in de problemen zijn. Met fights bedoel ik dat er altijd een bepaald conflict moet zijn, een tegengesteld belang. Wij staan voor onze zaak, maar we zijn liever constructief dan confronterend. En feiten, ja, die bepalen natuurlijk voor een groot deel de kracht van een verhaal. Wij proberen ons verhaal altijd evenwichtig en realistisch te vertellen. Ik vind dat wat wij vertellen altijd moet kloppen. In de veertig jaar dat de Vereniging Eigen Huis bestaat hebben we een degelijke reputatie opgebouwd en dat wil ik graag zo houden.’

Hoax uit Duitsland?

‘Duitse banken komen naar Nederland met goedkope hypotheken’. Met die kop opende de Volkskrant vorig jaar mei de krant. In het artikel beschreef Yvonne Hofs dat een consortium van twintig Duitse financiële instellingen zich met een ‘oorlogskas’ van 200 miljard euro op de Nederlandse hypotheekmarkt zou storten. Sindsdien is er niets meer van het grootschalige Duitse initiatief vernomen.
Toen Rob Mulder het verhaal in de Volkskrant las, gingen er meteen allerlei alarmbellen rinkelen. ‘Dat bedrag, 200 miljard, was al gigantisch, zeker als je bedenkt dat de waarde van alle Nederlandse hypotheken samen 600 miljard is. Daarnaast werkten de Duitse banken via één tussenpersoon in Deventer. Ik herinner me nog een tv-reportage bij dat kantoor. Er werkten een paar secretaresses en een enkele adviseur en een baas die net eventjes weg was. Je kunt natuurlijk onmogelijk 200 miljard wegzetten via zo’n bedrijfje. Er werd de indruk gewekt dat de Duitsers wel even ons woningmarktprobleem zouden komen oplossen, maar uiteindelijk bleek er niets van waar.  Samen met de NOS hebben we dezelfde dag kunnen vaststellen dat het verhaal aan alle kanten rammelde. Op een vervolgartikeltje na heb ik er ook nooit meer iets over gelezen of gehoord. Het klopte gewoon niet.’

 

Bekijk meer van

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.