In de coulissen: Mark Koster over ‘schrijvende vrienden’

‘Je schrijft of je hebt vrienden’, stelde W.F. Hermans al eens vast. Hermans’ stelling was theatraal geformuleerde romanciersproza, maar beschrijft wel de grondhouding die een journalist zou moeten nastreven. Een goede nieuwsbrenger zou moeten kunnen leven in permanente staat van vijandschap. Wie niet met een doodswens durft te schrijven, zal uiteindelijk verworden tot een tikkende lakei.

Het is altijd weer ontroerend om te zien hoe collega’s kronkelen als het om het aanpakken van vrienden en bekenden gaat. In mijn omgeving zag ik de worsteling van twee journalisten en je voelde hun pijn. Met Ton F. van Dijk maak ik sinds kort bij BNR een podcast over media. Ton F. is een baken van integriteit en beschikt over een excellente reputatie. De waarheid is Van Dijks beste vriend, ook als die waarheid pijnlijk is voor vriendinnen uit de media.

Van Dijk kwam erachter dat een gewaardeerde ex-collega van hem, Marjan Hammersma, niet helemaal zuiver had gehandeld bij het afhandelen van een klacht van een klokkenluider. Hammersma is secretaris-generaal van het ministerie van OCW en kreeg een hooggeplaatste omroepbestuurder op bezoek die zijn beklag deed over het NPO-bestuur. Hammersma was zelf een innige vriendin van NPO-baas Shula Rijxman, een gegeven dat de klokkenluider graag had willen weten toen hij met zijn verhaal binnenstapte.

Daarover was de media-biechter ontdaan. Van Dijk vertelde het voorval met bezwaard gemoed. ‘Ik heb hier buikpijn van’, bekende hij. Hij kende Hammersma uit zijn tijd dat hij zelf bij de NPO werkte. Hij ervoer haar als een van de weinig inhoudelijke figuren bij de publieke omroep en als een ambtenaar die zich onderscheidde door analytisch vermogen, intelligentie en betrouwbaarheid. ‘Ik zou blind een tweedehands auto van haar kopen’, typeerde Van Dijk Hammersma. Toch meldde hij de belastende feiten in de podcast.

Hij kon niet anders.

Aan de andere kant is er Yvonne Coldeweijer, de roddelkoningin van het internet. Coldeweijer bevindt zich aan het andere uiteinde van de journalistiek, maar ook bij haar gelden de wetten van Hermans. Haar juicechannel is een veel bezocht kanaal dat pikante onthullingen doet over het privéleven van de sterren. Sinds de rechter haar tot journalist heeft gekroond, worstelt de gossip-queen met haar positie. Ook zij moet zich harnassen tegen een vijandige buitenwereld.  En dat valt haar zwaar soms.

Net als Van Dijk moet Coldeweijer af en toe op haar lip bijten als ze misdragingen van sterren openbaart. Die moeten niet te dichtbij komen. Coldeweijer doet er alles aan om BN’ers te ontlopen om haar onafhankelijkheid te bewaren, vertelt ze in een gesprek met Beau Monde. Haar grootste angst is een rendez-vous met zanger André Hazes junior, een door haar veel beschimpte BN’er. ‘Ik weet dat André in real life een heel gezellige gast is, maar ik wil het niet weten. Dan kan ik niet meer juicen, snap je? Dan voel je je schuldig en breng je het niet meer.’

Heerlijk eerlijk dit. Van Dijk en Coldeweijer zijn door de ballotage. Nu wij nog. Blijf schrijven, vrienden.