‘Ik begin gewoon’

We kennen ze allemaal, de doemscenario-berichten over de werkloze journalist. Er is minder werk dan ooit als we de media, die we zelf vullen met verhalen, mogen geloven. Dat vertellen de opleidingen journalistiek dan ook graag aan hun studenten. ‘Leuk dat jullie hier zijn, maar jullie zijn wel op een verkeerd moment ingestapt.’ Een ‘baan’ is meer iets uit een Groot Grijs Verleden. Grappig genoeg klonk in de jaren ‘80 hetzelfde geluid, terwijl we dat nu toch als hoogtijdagen bestempelen. Daar zit je dan, als ambitieus journalistje tussen alle andere nagelbijtende journalisten in spe; met een uitzichtloos toekomstbeeld en een zinkend passieniveau.

Daar zit ik dan. Met mijn grote mond ben ik al in een hoop situaties verzeild geraakt, maar nog nooit ben ik uitgedaagd een stuk te schrijven over mijn gewoon-gaan-policy. Ben je niet zo bang? Prima, show us the money!

Maar ook ik vraag me heus wel eens af of ik het allemaal wel goed doe. En of het allemaal wel goed gaat. Het doemscenario-moment daar in die collegezaal is inmiddels vier jaar geleden. Om me heen zie ik mensen die al klaar zijn en mensen die nog even ‘mogen’, met allemaal één gemene deler; angst. Want een wereld zonder werk is als een afgrond waar je het einde niet van kan zien. Als ik de statistieken mag geloven ben ik het slechtst af. Ik doe te lang over mijn studie, moet meer lenen en als ik klaar ben, ben ik oud. In ieder geval ouder dan mijn voorbeeldvoorgangers. Toch deel ik die collectieve angst voor later niet zo. Dat is teveel eer voor de angst. Ik begin gewoon.

Iets meer dan een jaar geleden ben ik met een klein clubje mensen een magazine begonnen, genaamd ALLOP (All Over The Place). Niemand van ons heeft ooit gedacht dat we het misschien niet zouden moeten doen. Het magazine is een visie op de tijdsgeest vanuit mijn generatie. We zijn een magazine en een collectief, zowel commercieel als creatief. We verhuren ons aan bedrijven voor verslaglegging of andere projecten, en werken als groep aan de inhoud van het magazine, met een team van tien mensen aan het hoofd. In het begin hielden we nog vast aan de klassieke manier van het uitbrengen van een tijdschrift. We wilden print en hebben een crowdfundingsproject opgezet via voordekunst.nl. Daarmee konden we de eerste uitgave financieren. Een aantal maanden later realiseerden we ons dat wat wij doen zich veel beter leent voor online, en dus stopten we met print.

We zijn nu bezig een site te ontwikkelen die helemaal voldoet aan de wensen van onze producties. We willen grenzeloos kunnen denken en per verhaal bekijken wat er het beste bij past: foto’s, filmpjes, animaties, illustraties, geluid. We hadden geen idee waar we aan begonnen. Er ging van alles mis, maar er is ook een hoop gelukt, want we bestaan nog steeds. Steeds meer mensen doen met ons mee en de olievlek ALLOP breidt zich uit. We hebben ons er gewoon ingestort, niet teveel nadenken en gaan. Geld verdienen we er nog niet mee, maar we zijn wel aan het kijken naar innovatieve manieren om alle mensen in ons collectief in te zetten als freelancers voor commerciële doeleinden. Zo blijft ALLOP onafhankelijk en kunnen we toch een beetje eten.

Naast ALLOP probeer ik mezelf zo breed mogelijk te ontwikkelen. Ik heb radio gemaakt, PR- en productiestages gelopen naast school en zit nu deze zomer twee dagen hier, bij Villamedia. School heeft het in dit geval als stageplek afgekeurd omdat ze nog een vrij ouderwets stagesysteem hanteren, maar ik wilde deze kans pakken en ben hier nu op eigen initiatief. Daarnaast schrijf ik voor verschillende opdrachtgevers over uiteenlopende zaken. Bijvoorbeeld voor het lokale Utrechtse magazine De Dakhaas, een Utrechtse vrijstaat en een Facebookgroep, over nieuwe manieren van kijken naar voeding en ambachten van de toekomst.

Het lijkt allemaal heel erg voor de wind te gaan, maar voor alles wat lukt, lukt er ook iets niet. Voordat ik ALLOP deed heb ik anderhalf jaar een magazine gemaakt waar ik heel veel fouten heb kunnen maken. En van je fouten leer je. Zo heb ik ook ooit aan de grote klok gehangen dat ik een boek ging schrijven over bloggers en waarom ze bloggen – waar ik heel veel mensen van het eerste uur voor heb geïnterviewd – maar dat boek is er nog niet. Het ligt op de plank en er zijn ideeën voor, maar het is niet af, terwijl dat wel de bedoeling was. Toch heb me nooit door tegenslagen laten ontmoedigen. Ik heb ook nooit van een van de geïnterviewden – misschien wordt dat na dit verhaal anders – de vraag gekregen waar het boek in godsnaam blijft. Zolang je weet dat je je best hebt gedaan en alles geprobeerd hebt is het prima.

Natuurlijk word ik er ook wel eens moe van. Alles wat je optuigt brengt ook werk en consequenties met zich mee, maar uiteindelijk bedenk ik te veel dingen om stil te blijven zitten. En ik vind dingen maken het leukste wat er is. Er zijn duizenden freelancers, en waarschijnlijk zijn er ook duizenden mensen beter dan ik, maar is dat belangrijk? Is dat een reden om dingen dan maar niet te doen? Jezelf constant opnieuw blijven uitvinden is interessant, leuk en vermoeiend, maar het loont.

Om me heen zie ik vooral dat de grote vraag wat ons studenten te wachten staat als we student-af zijn, angst inboezemt. Het vat vol freelancers is bodemloos. Dagelijks komen er werkzoekende nieuwsjagers bij, de inschrijvingen bij het UWV liegen er niet om. Kan ik straks mijn eigen broek wel ophouden? En als dat niet lukt, wat moet ik dan? Het enige wat helpt is gewoon dóen. Klinkt makkelijker gezegd dan gedaan natuurlijk, maar er is zoveel aan de hand, zoveel in ontwikkeling, we mogen de hele samenleving opnieuw uitvinden omdat niets meer blijft zoals het was. En, niet geheel onbelangrijk, we hebben internet. Over een vat vol kansen gesproken.

De ruimte die er is zet ik zo optimaal mogelijk in. Ik maak dankbaar gebruik van de tijd die me gegeven is als student. Met de ‘zekerheid’ van een studie in mijn rug probeer ik van alles uit. Het studentschap is een ultiem excuus. Dingen mogen mislukken, want ‘je bent nog maar student’, en als het slaagt is dat extra fantastisch, want ‘je bent nog maar student’. Je krijgt stufi, hoeft nog niet elke euro zelf te verdienen en je kunt dus overal ramen en deuren opentrekken om te zien of er iets leuks achter zit.

En natuurlijk wordt het nu een studielening, en natuurlijk is het niet altijd allemaal simpel en zo zwart-wit, maar wat is het ergste dat je kan overkomen? In Nederland, zeker als je alleen nog maar voor jezelf hoeft te zorgen, hou je je koppie nog wel boven water. Beren zijn alleen maar eng als je ze serieus neemt, en als je jezelf nog niet eens echt serieus kan nemen, waarom een beer dan wel?