‘Hoofdredacties worstelen met online cultuur’
Ondanks dat online onmiskenbaar een steeds belangrijker component vormt voor alle traditionele media, ontbreekt het daar veelal aan een duidelijke visie op de overstap naar een nieuwe digitale nieuwscultuur. Dat concludeert journaliste Klaske Tameling, die 18 juni promoveert aan de Rijksuniversiteit Groningen met het proefschrift En wat doen we online? Crossmediale dilemma's op de Nederlandse nieuwsredactie. De nieuwscultuur is verschoven van massamedia naar een online mediaconsumptie waarbij de consument zelf keuzes maakt - en bovendien zelf ook zendt. "Zowel bij de geschreven als bij de audiovisuele pers wordt daarom de noodzaak onderkend om veel meer nieuws online te brengen, en dan natuurlijk het liefst door dezelfde journalisten, om 'dubbel werk' te voorkomen", aldus Tameling. Conservatisme bij journalisten is volgens Tameling niet de enige reden dat dit proces moeizaam verloopt: hoofdredacties zijn vooral druk met de organisatorische gevolgen van de verschuiving naar online. "Een duidelijke toekomstvisie op online journalistiek ontbreekt", stelt ze.
In 2011 en 2012 deed Tameling etnografisch onderzoek bij de Volkskrant, NOS Nieuws, Het Financieele Dagblad en BNR in de vorm van uitvoerige gesprekken met alle geledingen van de redacties. Ook kreeg ze inzage in beleidsdocumenten over crossmediaal werken. “Hoofdredacties bedenken dan ook het ene plan na het andere om nieuws sneller en bij voorkeur multimediaal online te brengen, of om juist op internet verdieping aan te brengen, omdat de ruimte daar nu eenmaal onbegrensd is”, schrijft ze.
Tameling stelt dat alle media kansen laten liggen om online volledig te benutten. “Zo zijn de online-redacties relatief klein, hebben ze weinig in te brengen, is het online-platform nog erg op tekst gericht in plaats van op beeld en maken ze maar in beperkte mate gebruik van online statistieken”, stelt ze.
Dat de leidinggevenden meestal een achtergrond in de massamedia hebben, betekent dat ze zich slecht kunnen verplaatsen in de online wereld. De crossmediale redactie creëert zo een kloof tussen journalisten van massamedia en online media, stelt Tameling.
“Ik merkte bij de leidinggevenden weinig echte betrokkenheid bij online. De internetredacteuren kampten hierdoor met een calimero-complex en van een gemeenschappelijke crossmediale cultuur was geen sprake. De nadruk zou minder op de aanpassing van de organisatie moeten liggen en meer op een fundamentele verandering van de journalistieke cultuur.”
Tameling werkte als redacteur bij radio en televisie en volgde de master Journalistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. Het boek van Tamelings onderzoek verschijnt bij Boom-Lemma.
Praat mee