Frits van Exter over de vraag: Mag je iemand onvoorbereid confronteren met een beschuldiging?

Frits van Exter, voorzitter van de Raad voor de Journalistiek, denkt met je mee over journalistieke dilemma’s. Deze keer komt hij ook met tips voor politici (zie kader).
In de laatste ronde van het verkiezingsdebat van RTV-Dordrecht gaat het om de vraag hoe de plaatselijke lijsttrekkers het vertrouwen van de burger denken te herwinnen. Geen gekke vraag, want het is de laatste tijd danig op de proef gesteld door knetterende ruzies binnen verschillende raadsfracties.
Presentator Thijs Blom vraagt tijdens de live-uitzending de lijsttrekker van ‘Beter voor Dordt’ of het met het oog op dat vertrouwen nu wel zo’n goed idee was iemand op de lijst te zetten die eerder uit de PvdA-fractie is gezet wegens belangenverstrengeling. Er ontstaat discussie die de presentator beëindigt met de woorden: ‘Overigens, u bent niet uniek hoor. Bij “Gewoon Dordt” staat iemand op de lijst die is veroordeeld wegens onbehoorlijk bestuur.’
Uit de zaal klinkt protest van de lijsttrekker van ‘Gewoon Dordt’, die niet deelneemt aan deze ronde. Blom dirigeert een microfoondrager haar kant op. Zij zegt: ‘Ik geloof niet dat er bij ons iemand op de lijst staat die verdacht wordt van onbehoorlijk bestuur of wat dan ook.’ De presentator weet beter: de nummer 2 van haar partij wordt niet ergens van verdacht, hij is veroordeeld. ‘Dat wist u dus niet.’ De lijsttrekker sputtert tegen. Volgens haar ‘ligt het anders’. De presentator: ‘Ik houd u de feiten slechts voor (...). Wij gaan even door.’ Zij maakt bezwaar ‘dat dit opeens gelanceerd wordt en dat we niet de gelegenheid krijgen om daar op een normale manier op voorbereid te zijn’.
Kandidaat nummer 2 dient later een klacht in bij de Raad voor de Journalistiek. Hij noemt het onzorgvuldig dat Blom zonder enige waarschuwing de veroordeling ter sprake heeft gebracht, waardoor zijn lijsttrekker zich niet goed heeft kunnen verweren. Bovendien is volgens hem ten onrechte de indruk gewekt dat hij strafrechtelijk iets heeft misdaan, terwijl het gaat om een civielrechtelijk vonnis in een faillissementskwestie. Rectificatie is volgens hem geboden, ook omdat de uitzending nog steeds op sociale media te zien is.
De Raad stelt vast dat de feiten, op een enkel marginaal detail na, niet worden betwist. Er is ook geen suggestie gedaan dat de kandidaat een strafrechtelijke misstap heeft begaan. De presentator heeft de lijsttrekker in de gelegenheid gesteld te reageren. Dat zij zich overvallen voelde is voorstelbaar maar niet onzorgvuldig. Een politicus moet daartegen bestand zijn. Bovendien heeft de omroep haar ook aangeboden om vóór de verkiezingen voor de camera te verschijnen voor nader wederhoor. De partij is daar niet op ingegaan.
Overigens haalt ‘Gewoon Dordt’ slechts één zetel bij de verkiezingen. De nummer 2 komt er niet in.
Frits van Exter is voorzitter van de Raad voor de Journalistiek. Hij heeft geen stem bij de beoordeling van klachten. Hij verwoordt slechts zijn eigen mening.
Tips voor politici:
- Houd er ernstig rekening mee dat een journalist tijdens een tv-debat in de hitte van de verkiezingsstrijd geen fluwelen handschoenen draagt.
- Ontken geen feiten die je niet kent.
- Draal niet, maar beperk de schade door te beloven er zo snel en volledig mogelijk op terug te komen.
- Als een redactie nader wederhoor biedt, werk dan mee voor het beste resultaat.
- Eis alleen rectificatie als er echt iets te rectificeren valt.
Praat mee