mgm nvj maart

— woensdag 21 februari 2018, 12:50 | 0 reacties, praat mee

Fotojournalist David van Dam is van alle markten thuis

1–12
© David van Dam
De Turkse minister van Familiezaken, Fatma Betül Sayan Kaya, wordt de toegang tot het consulaat ontzegd. De bewindsvrouw wilde een toespraak houden over het Turkse referendum. Rotterdam, 2017. - © David van Dam
De laatste dag van de formatie. Minister president Mark Rutte komt voor de laatste keer uit de Stadhouderskamer om de pers te woord te staan. Den Haag, 2017 - © David van Dam
Alexander Pechtold en Wouter Koolmees van D66 komen als statement tegen homogeweld hand in hand aan bij de formatie. Den Haag, 2017 - © David van Dam
Mark Rutte wacht op zijn cappuccino. - © David van Dam
De zojuist als minister van Defensie afgetreden Jeanine Hennis-Plasschaert wordt met een haag van applaus ontvangen op het ministerie van Defensie. Den Haag, 2017. - © David van Dam
Een paar honderd mensen protesteren in Den Haag tegen de terroristische organisatie ISIS. Na de demonstratie komt het tot botsingen met ISIS aanhangers. Den Haag, 2014 - © David van Dam
Sylvana Simons van Art1kel verlaat de persconferentie in Nieuwspoort waar haar partijprogramma werd gepresenteerd. Kandidaat Kamerlid Ian van der Kooye werkt Dennis Schouten van PowNed aan de kant. - © David van Dam
Deelnemers aan de Miss and Mister Albino verkiezing kijken backstage door de gordijnen naar een optreden. Tanzania, Geita, 2017. - © David van Dam
Portret van de Tanzaniaanse Andrea Mabula (5) Andrea lijdt aan albinisme. - © David van Dam
Portret van Silvijn van den Bosch, leerling op de Sint Maartenschool. Silvijn loopt in alles nu al twee jaar achter. Hoe dat komt, weten de artsen niet. En hoe hij zich verder zal ontwikkelen, is ook onbekend. Ubbergen, 2017. - © David van Dam
De rouwstoet met de lichamen van de slachtoffers van de vliegramp met de MH17 gaat over de A2 richting Hilversum. Vanaf een viaduct worden bloemen geworpen. Boxtel, 2014. - © David van Dam

Eigenlijk had hij kinderarts willen worden, maar het werd de fotojournalistiek. David van Dams nieuwsgierigheid reikt van de Haagse kaasstolp tot albino’s in Tanzania. Kleine en grote zaken, hij vliegt overal op af. Zijn foto’s vallen in de prijzen. Laatste wijziging: 6 september 2023, 08:36

Ze schenken er, naar verluidt, de beste koffie van heel Den Haag. Maar het is niet de reden dat David van Dam wilde afspreken in Almondo, op de hoek van de Korte Poten. De smalle zaak ademt fotografie met een vleugje politiek. Hij komt er graag om er zijn foto’s te editen of met collega’s bij te komen van een dagje parlement. Op een maandag kun je er Mark Rutte treffen, staand aan de bar met een cappuccino. Een tussenstop op zijn wandeltochtje van Algemene Zaken naar Sociale Zaken. Hij laat zich gemakkelijk fotograferen.

‘Het is een plek van enig fotografisch niveau’, zegt hij plechtiger dan bedoeld. ‘En vlakbij het parlement, dat op zes minuten fietsen afstand ligt van mijn huis.’ De geboren West-Fries woont er met zijn vrouw. In de huiskamer is weinig van fotografie te bespeuren, in het stookhok meer. Naast de CV-ketel staat en hangt een tiental prijzen, die Van Dam in vijftien jaar tijd heeft vergaard. Behalve een Kidsweek-prijs voor zijn foto van een roze verlichte Erasmusbrug, zijn er ook twee Prinsjes­foto­prijzen terug te vinden.

Dit jaar zijn er vier prijzen van de Zilveren Camera bij gekomen, waarvan de eerste prijs in de categorie Politiek Enkel de mooiste is. Hij noemt het van boven­af geschoten beeld van de Turkse minister Kaya in Rotterdam ‘misschien wel mijn beste foto’. Een echte nieuwsfoto, mooi van compositie en licht, gemaakt op een tumultueuze dag. ‘Alles kwam samen, ook dat beetje geluk’, vertelt Van Dam op de bovenste verdieping van Almondo, waar de eerste ZZP’ers met laptops zich installeren. Buiten schuifelen paraplu’s voorbij in de natte sneeuw. De premier laat zich niet zien.

De freelance fotograaf is ‘blij verrast’ met zoveel nominaties, maar laat direct een relativering volgen: ‘Je staat hoe dan ook in de boeken. Wie de categorie wint is eigenlijk niet belangrijk, nou ja, even maar. De hoofdprijs is natuurlijk wel belangrijk. Maar als de euforie van de Zilveren Camera voorbij is, is na een paar dagen iedereen het vergeten. Het is een prijs die telt voor een paar vakgenoten. En voor mijn moeder, die vindt dat ik al mijn prijzen in de bio moet vermelden.’

Van Dam is niet van het vastleggen. Die prijzen liggen al weer achter hem. Liever leeft hij in het nu en morgen. Veel interessanter, vindt hij: ‘Ik wil bezig zijn met beter worden’. Als hij toch op verzoek terug moet kijken, dan ziet hij een ontwikkeling. Zijn trefzekerheid is toegenomen, hij is een echte allrounder geworden. Politiek, portretten, reportages of een jaarvergadering van de Nederlandse Vereniging van Banken, hij doet en kan het allemaal. ‘Mijn slechtste foto wordt beter’, legt hij uit. ‘Als ik vroeger een off day had, dan haalde die foto de krant niet. Nu wel. Vorige week maakte ik een matig portret van twee saaie ambassadeurs. Ik forceerde mezelf om er toch iets aardigs van te maken. De NRC-redactie vond hem goed genoeg. Dat stelt me gerust.’

Het is een bevoorrechte positie: hij maakt deel uit van een klein groepje fotojournalisten dat gevráágd wordt foto’s te leveren aan de betere media. Veel collega’s moeten hun werk iedere keer weer aanbieden, vaak zonder succes. ‘Het is geen angst dat je vervangen wordt, maar als ik geen goede foto maak, en dat een paar keer achter elkaar, dan is het klaar. Dan vragen ze een ander’, zegt hij. Liever wil hij het onderwerp keren. Hij laat zich niet door onzekerheid leiden. Kalm maar met overtuiging sprekend: ‘Wat telt is dat ik vanuit mezelf de beste foto wil maken, iedere dag weer. Een 9 of liever een 10 scoren. Ik wil op de voorpagina.’

Fotojournalist, een mooier beroep kan hij zich niet indenken. Toch had Van Dam twintig jaar geleden niet kunnen vermoeden dat hij het zou worden. Als jongen was hij hobbymatig fotograaf. Het verschil tussen een diafragma en sluitertijd moest hij nog leren. De jonge David had zijn zinnen op iets anders gezet: kinderarts leek hem het mooiste vak. Het ideaal strandde en verzandde. Uitgeloot, toen een omweg via farmacie, medische biologie en een studie rechten. David de kinderarts raakte verder uit beeld. Aan journalistiek had hij nog geen moment gedacht.

Het werd tijd voor bezinning. Zonder plan vertrok hij naar Londen. Van Dam: ‘Los van alles, van Nederland en van mijn ouders, wilde ik nadenken over wat ik werkelijk wilde.’ Hij werkte in een bar en was assistent bij een fotograaf, gespecialiseerd in landschaps- en architectuur­fotografie. Zijn ogen gingen open en zijn hart werd geraakt. ‘Als je hier geld mee kan verdienen, dacht ik, dan is het een leuk vak.’

Terug in Nederland stelde hij een portfolio samen van bomen, onbekende mensen, vriendinnetjes en liet deze bij een één-uurscentrale afdrukken. Hij kon bij meerdere opleidingen terecht, maar koos voor de fotovakschool in Apeldoorn. Van Dam kreeg later bij het ANP een stageplaats. In zijn eerste week mocht hij naar de marathon van Rotterdam en haalde hij de voorpagina van een sportkatern. Van Dam had zijn eerste prijs te pakken: ‘Ik hoorde er bij.’

Na een paar jaar voor het ANP en de GPD te hebben gewerkt, besloot Van Dam in 2008 freelancer te worden. Het Binnenhof lag op steenworp afstand en had zijn interesse. ‘Geen gemakkelijk terrein voor een fotojournalist’, zegt hij. ‘Wel een uitdaging. Er wordt veel van je gevraagd omdat er niets gebeurt. Een debat kan tussen de twee en zestien uur duren. Al die tijd moet je scherp blijven.’ Hij hoedt zich voor routine en verlaat regelmatig de ‘Haagse kaasstolp’. Dan bezoekt hij in opdracht de gemeenteraad van Almere of een vanillekweker in Zoeter­meer. Laatst deed hij een ‘rondje Nederland’, op zoek naar stille natuurijsbanen in een warme winter. Zijn idee werd beloond met een spread in nrc.next en NRC Handelsblad. ‘Bij mij komt het overal vandaan’, vertelt hij. ‘In de ochtend zet ik eerst een kopje thee voor mijn vrouw. Daarna lees ik de krant en volg sociale media. Rond tien uur ga ik op pad. Op straat kan ik ook ideeën opdoen. Zo viel me ineens op dat Eritrese mannen zulke fantastische kuiven hebben. Een paar weken later is het een serie.’

Het spectrum van zijn onderwerpen is breed. Naast de fotojournalistiek besteedt hij 40 procent van zijn tijd aan commercieel werk. De BAM, Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) en het Rijksmuseum zijn belangrijke opdrachtgevers. ‘Juist die mix vind ik fijn’, zegt hij. ‘Ik wil overal komen, ook bij een ledenvereniging van de NVB. Het houdt me alert, zo maak ik een beter product.’ Die spreiding overschrijdt ook grenzen. Eenmaal per jaar reist hij naar een buitenlandse bestemming af, zo heeft hij met zichzelf afgesproken. Laatst was hij in Zanzibar, waar hij een groep heroïneverslaafden volgde, om door te reizen naar Tanzania. Daar zag hij een mooi onderwerp in een albino-verkiezing.

Kleine en grote zaken, Van Dam vliegt overal op af. Hij somt de onderwerpen op zonder hun verband aan te geven. Wat is de noemer, wat is het dat hem drijft? Lichtelijk verbaasd kijkt hij van de vraag op. ‘Geen idee’, volgt het antwoord. De gesprekken om ons heen vullen de invallende stilte. ‘Mag ik daar even over nadenken?’ Eerst het restje koude koffie, dan zegt hij: ‘Ik ben gewoon heel erg geïnteresseerd in alles in mijn omgeving. Enorm nieuwsgierig. Naar onderwerpen, naar verhalen. Ik ben geen persfotograaf, ik voel me fotojournalist. Niet alleen de nieuwsfeiten, het gaat me om het achterliggende verhaal. Ik wil goed gebriefd worden en lees vooraf teksten van journalisten. Zo maak ik een veel beter product, het maakt niet uit over welk onderwerp.’

Zijn ambitie strekt zich uit tot het artistieke, maar noem hem geen kunstfotograaf. Hij experimenteert met stereoportretten en voegt er kleuren aan toe door filters te plaatsen voor flitsers. ‘Ik raak die foto’s aan de straatstenen niet kwijt’, lacht hij. ‘Maar ik blijf het kunstzinnige in me kneden.’

Fotograferen voor kranten blijft zijn hoofdbestaan, zegt hij beneden bij de bar na het interview. Met één hand trekt hij zijn regenjas aan, met de andere veegt hij over zijn telefoon. Het jagen is begonnen. De werkdag begint precies op de plek waar de premier zijn cappuccino pleegt te drinken.   

De portretfoto van David van Dam is van Harmen de Jong

David van Dam, Hoorn, 1978
Opleiding: Fotovakschool Apeldoorn.

Prijzen: Kidsweek nieuwsfoto van het jaar, Prinsjesfotoprijs, tweemaal Zilveren Camera, zeven nominaties, waarvan drie eerste prijzen
Opdrachtgevers: NRC, Nederlands Dagblad, Rijksmuseum, BAM, Nederlandse Vereniging van Banken

 

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.