mgm nvj maart

— maandag 23 februari 2015, 13:35 | 0 reacties, praat mee

Een jager in Stokstaartjesland

Fotograaf Peter de Krom woont al dertig jaar in Hoek van Holland. Nog altijd kijkt hij zijn ogen uit in die maffe enclave. Neem de stokstaartjes, een groepsomschrijving van mannen die zich op duintoppen in volle glorie tonen aan hun soortgenoten. De Krom won onlangs twee prijzen bij de Zilveren Camera. Laatste wijziging: 27 februari 2015, 11:57

Het liefst was Peter de Krom vandaag al terug naar de kust gegaan, naar de uithoek van Nederland waar hij opgroeide en nog zoveel verhalen onder het zand liggen. Naar het landschap dat vergeven is van bunkers, onderaardse gangen, schatgravers, mannelijke naaktstaanders, hordes badgasten en dorpelingen die hun kleine geluk halen uit het minutieus scheren van een buxushaag. De fotograaf voelt zich vervreemd en toch thuis in Hoek van Holland, een maffe enclave tussen de kassencomplexen van het Westland, de Nieuwe Waterweg, de tanks en containers van Europoort en de Noordzee.

De Krom is niet waar hij zijn wil, hij ligt dertig kilometer verderop driehoog en gestrekt op een bank. De etage van zijn vriendin, hartje Rotterdam, is zijn tijdelijk onderdak. Hij revalideert er van een hernia. Gevolg van een loodzware camera en te lang wachten in onmogelijke houdingen. Het lichamelijk ongemak verhinderde hem onlangs zijn twee prijzen op te halen bij de Zilveren Camera, in de categorie Binnenland Documentair en Cultuur & Entertainment. Zijn moeder ondernam namens hem tweemaal de triomftocht van de bar naar het podium.

Zijn documentaire serie over de Haagse Spoorwijk maakte hij voor nrc.next, zijn belangrijkste opdrachtgever. Twee journalisten liepen er een half jaar rond, De Krom mocht van de fotoredactie zijn eigen gang gaan. ‘Ze wilden PeterdeKrommetjes’, vertelt hij liggend. Zijn hand ondersteunt zijn pratende hoofd. ‘Ze zeggen dat mijn foto’s iets onverklaarbaars hebben. Ze springen eruit en blijven langer hangen. Mijn foto’s roepen vragen op. Vaak vragen mensen of het geënsceneerd is? Maar voor mij is het de werkelijkheid. Ik probeer altijd het ‘andere’ te zoeken. Het aller normaalste kan heel vreemd zijn.’

Zelf is hij eigenlijk ook een vreemde. Prettig onaangepast, kun je zeggen. Heel lang was hij een ‘loner’. Als enig kind van gescheiden ouders was hij veel op zichzelf. Tot zijn 16de speelde hij oorlogje tussen de bunkers van de Atlantikwall. Later begon hij er rondleidingen te geven en nu is hij ‘creatief adviseur in militair erfgoed’. Zijn werk: leuke bestemmingen zoeken voor bunkers. Terwijl zijn generatiegenoten kiezen voor een zeker bestaan in de nieuwe Vinex wijk van Hoek van Holland, kiest De Krom voor een voormalige villabunker van een Duitse Nazi-commandant. Om hem heen een duinlandschap doordrenkt van krijgsgeschiedenis. Binnenkort hoopt hij er kwartier te maken.

Aanpassen of niet aanpassen, dat is de kwestie. Hoekenees of wereldburger? Hij is het misschien beiden. Betrokken en op afstand. Hij houdt van zijn geboortedorp, het Gallië van Nederland, waar dorpsbewoners dapper weerstand bieden tegen elke verandering van buiten. ‘De mensen zeggen: doe maar gewoon, dat is al gek genoeg. Heel burgerlijk.’ Intussen is er die tombola van ooit uit te voeren plannen voor een groots Hoek van Holland, parel aan de Nederlandse kust. Hij ziet er Neder­land in het klein: ‘Mijn geboortedorp is een onuitputtelijke poel van onderwerpen.’

De Krom woont al dertig jaar in zijn ouderlijk huis, een eenvoudige rijtjeswoning uit de wederopbouwperiode. Alleen voor zijn studie aan de Sint Joost kunstacademie in Breda was hij een paar jaar weg. Daarna volgde een keuzemoment: zou hij zich als beginnend fotojournalist vestigen in Rotterdam of Amsterdam, de natuurlijke weg voor veel afgestudeerden, of was hij thuis nog niet klaar? De Krom, nu op zijn rug liggend, praat half tegen het plafond: ‘Tijdens mijn studie ontdekte ik mijn interesse in thema’s als burgerlijkheid, groepsgedrag en kleine gemeenschappen. Door de afstand van huis was ik objectiever geworden. Ik moest van mezelf in Hoek van Holland blijven en mijn eigen gekke dorp bestuderen. Voor het geluk moet ik elders zijn.’

Vooral de zomer levert veel stof op. Als hij geen opdracht heeft, gaat hij er zonder plan op uit. Op zijn oude Zündapp begint hij aan zijn vaste rondje. Strand, boulevard, Vinex wijk. In de remmen knijpen, afstappen, stukje lopen en de ogen de kost geven. Kleinere rondjes doet hij op de fiets. Als hij een man zijn heg ziet knippen, stopt hij. ‘Staat hij daar in zijn onderbroek, ligt het snoer hopeloos in de war?’ Het zijn allemaal vragen die de fotograaf bezighouden. Fascinerend, vindt hij. ‘Waarom snoeit iemand met volle overgave een week lang zijn heg? Het is klein geluk, misschien komt mijn interesse wel voort uit jaloezie.’ De burgerlijken genieten zijn bovenmatige aandacht.

De eenling observeert de groep. Zelf houdt De Krom zich verre van hypes of andere trendgevoelige fenomenen. Maar als de zon zich laat zien en de stranden en vakantiehuisjes volstromen met recreanten, veert de fotograaf op en begint zijn jacht op ongewone alledaagse beelden, de meerlaagse werkelijkheid. In de Hoek komt hij om in serieuze en toch vermakelijke taferelen. Neem de stokstaartjes. Groepsomschrijving van mannen die op duintoppen zich in volle glorie tonen aan soortgenoten. Vanuit de struiken komen ze aangeslopen en strekken hun naakte lichamen ten hemel, het ondergoed op veilige afstand houdend voor het geval politie te paard hen komt vermanen. Het baltsgedrag verraadt een adembenemende choreografie.

De Krom volgde de bewegingen van de ‘lopende en staande mannen’ drie jaar lang op honderden meters afstand vanuit een voormalige Duitse radartoren. Hij werkte met fotocamera en telelens, maar soms ook met vijf videocamera’s op een rij, waardoor de volledige lengte van het stokstaartjesduin in beeld kwam. ‘Ik ben van plan om er een echte natuurdocumentaire van te maken, wetenschappelijk onderbouwd en met een mooie voice-over’, vertelt hij, terwijl hij op zijn laptop de mannen heen en weer laat wandelen. ‘Ik heb tachtig uur filmmateriaal verzameld.’

Zo heeft hij nog meer subculturen in het schootsveld, zoals mannen die naar voorbijvarende schepen kijken, mannen met één voet nonchalant tegen een muurtje of de veertien dames en één heer van de Maassluisse scootmobielvereniging, de Scootrangers. Bij mooi weer trekken ze er op uit, in ganzenpas achter elkaar door de polders rijdend. De Krom is een vertrouwde gast. De fotograaf mag mee op hun gezamenlijk vakantie in de Achterhoek.

Een enkele keer laat de fotograaf zelf een subgroepje ontstaan. In 2012 las hij over schatgraafwedstrijden in de jaren ’50 en ’60, een vergeten evenement. De fotograaf besloot met toestemming van de gemeente 25000 vierkante meter strand af te palen, machinaal te egaliseren en ergens een schat van duizend euromunten te verstoppen. Vanaf een hoogwerker zou hij de invasie van schatgravers in tien foto’s vastleggen. Met de verkoop van de foto’s kon hij zelf een ‘schat’ verdienen. Na zijn oproep stroomde het strand vol met gelukzoekers. De munten werden met de hand opgedolven. De fotograaf had er beelden van. ‘Ik heb er het dubbele aan verdiend.’

Zelf kan hij niet goed verklaren waarom groepscultuur hem zo bezighoudt. ‘Persoonlijk hoor ik nergens graag bij. Als tiener was ik juist wel een meeloper. Ik wilde een gabber zijn, maar het lukte niet. Ik had geen geld voor echte Nikes en werd dus een zwabber. Groepsgedrag vind ik nu moeilijk, maar ik wil er wel alles van weten. Ik ben in biologische zin in de mens geïnteresseerd.’

De fotograaf kan zich misschien meer associëren met de 11-jarige Timon, een hoogbegaafde jongen uit het dorp die met zelfgemaakte geweertjes een eigen oorlog voert tussen huizen. De serie verscheen in nrc.next en won vorig jaar de eerste prijs Binnenland Documentair bij de Zilveren Camera. ‘In de foto’s zit ook humor. Ik weet echt wel wat er in Syrië gebeurt, maar ik richt me liever op grappige zaken. Ik ben een opgewekt persoon. Kijk naar mijn foto’s en je ziet mijn karakter erin terug.’

De Krom draait zich voorzichtig terug op zijn zij, pakt zijn enkels en begint aan zijn benen te trekken. Zijn gezicht vertoont voor het eerst een grimas. ‘Ik moet naar buiten, mijn revalidatierondje doen’, kondigt hij aan. Op de tafel in de voorkamer liggen twee camera’s, zijn vertrouwde kolossale Canon-spiegelreflex en een nieuwe, lichte Fuji-meetzoekercamera. Hij tilt de zwaarste van tafel, maar legt hem direct neer. ‘Fout’, zegt hij bestraffend. Met het lichtgewicht cameraatje in de hand begint hij de moeizame tocht langs tientallen treden van driehoog naar beneden. Op straat bestudeert hij zijn aankoop. ‘Batterijtjes vergeten’, zegt hij lachend, en hinkebenend zoekt hij zijn weg terug, langs de lange trap naar boven.

Peter de Krom
1981, Hoek van Holland
2006-2010 Opleiding Academie Sint Joost Breda
2009 Stage NRC Handelsblad en nrc.next
Opdrachtgevers nrc.next, NRC Handelsblad, Vrij Nederland, Volkskrant Magazine, Süddeutsche Zeitung, Hollandse Hoogte, Stadsschouwburg Utrecht, Natio­nale Politie, Jumbo, Avans Hogeschool.
Exposities, waaronder
2010 War and Peace, Breda Photo
2013 International Street Photo­graphy Award, Londen
2013 Zomerexpo, GEM Den Haag
Prijzen
2013 ZC Binnenland Documentair
2014 ZC Binnenland Documentair en Cultuur & Entertainment. 
2013 Street Photography Award
2013 ZomerExpo Oplage prijs
Publicaties
2011 ’t Hok

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.