Dynamiek
In de jaren ’50 trok een snotterig zoontje aan zijn vaders mouw en vroeg: ‘Wat is een journalist?’ Dit was een eenvoudige vraag. ‘Kijk jongen, die man daar in de hoek, met z’n blocnote en z’n gleufhoed met een papiertje erin waar “Pers” op staat, en het stompje van een sigaar in zijn mondhoek, dat is een jour-na-list.’ Het zoontje knikte vol ontzag. ‘En wat is een bakker?’ Nu zou iedere ouder beginnen te stamelen bij deze kindervraag. Je zou kunnen wijzen naar de cynische bureauredacteur, de frisse freelancer, de zwetende correspondent, de onervaren blogger, de mediagenieke tafelheer, de brutale videomaker, of de schnabbelende romanschrijver. Dit beroep is net zo pluriform, complex en onbegrensd geworden als onze leefwereld zelf. De journalist bestaat niet meer.
Er zijn echter veel mensen die nog steeds naar die man met z’n blocnote wijzen. Journalistieke opleidingen richten zich op ‘het ambacht’ van de journalist, alsof je bij een hoefsmid in de leer gaat. Bij de meeste media is de redactieopzet nauwelijks veranderd ten opzichte van de afgelopen vijftig jaar. Oh ja, de Volkskrant stelde vorig jaar ‘redacteur sociale media’ Heleen van Lier aan. Nooit meer wat van gehoord. Misschien zit ze op Hyves.
Ondertussen voelen de mensen die middenin de tijd staan, de jongeren, zich nauwelijks nog aangesproken door de gevestigde media. Zij zoeken hun toevlucht tot het internet, waar je zelf je krant of tv-avond kunt samenstellen.
Wat is nieuws eigenlijk? In de VS zeggen veel Jungmenschen het nieuws te volgen via The Daily Show en The Colbert Report, twee televisieshows die nota bene een mediaparodie zijn. In ons eigen land plaatste jongerenkrant nrc.next een essay van 6000 woorden waarin werd betoogd dat het volgen van het nieuws tijdverspilling is. Daar kun je verontwaardigd over zijn, of schamper op reageren. Dat is toch geen journalistiek!
Op de redactie van NRC Handelsblad schijnen ze graag de volgende anekdote over Rob Wijnberg te vertellen. Toen de huidige nrc.next-hoofdredacteur nog op de binnenlandredactie werkte, bezocht hij een wedstrijd van FC Groningen, waar brand op de tribunes uitbrak. De volgende dag kwam hij fluitend op de redactie binnen en was hij benieuwd hoe de krant dat akkefietje had aangepakt. Dit is natuurlijk een knullig verhaal, maar betekent het dat Wijnberg geen journalist is?
Ik wil niets afdoen aan de kracht van de traditionele, ‘ambachtelijke’ journalistiek, maar hoop dat dat andersom ook niet gebeurt. De beste kanten van nrc.next, The Daily Show en andere alternatieve nieuwsbronnen kunnen de gevestigde media belangrijke lessen leren. Niet alleen om jongerenabonnementen te kunnen verkopen, maar om te bepalen wat de journalistiek van de toekomst zal zijn. Nu gokt men echter op risicoloze kijkcijferkanonnen, ideologisch gekleurde verslaggeving en potsierlijke luxe katerns. Hiermee sluit je de ogen voor de dynamiek van onze tijd.
Daar krijg je spijt van.
Erwin van der Zande staat voor één keer zijn maandelijkse column af aan Rutger Lemm (25), freelance interviewer/columnist voor o.a. VN en nrc.next en mede-oprichter en hoofdredacteur van online tijdschrift hard//hoofd. Lemm doet ook aan stand-up comedy in de Quatsch Comedy Club in Berlijn.
Praat mee
1 reactie
Maarten M, 9 september 2011, 13:59
Een tamelijk onbegrijpelijk stuk, met excuses voor de directheid.
Als je wil betogen dat de dynamische jongere van tegenwoordig zich niet meer herkent in de traditionele journalistiek ben je zeker de driehonderdste die dat zegt. En dan het ophemelen van nrc.next. Betekenen mooie oplagecijfers soms dat zij die ‘dynamiek’ wel goed begrepen hebben?
Het is me echt onduidelijk waar je heen wilt.